Ortadoğu Analiz, 2021

Tolgahan ALPYAVUZ 2nci Dünya Savaşı (2DŞ) sonrası Fransa'nın dış politikası(DIP)nı başlıca 3 döneme ayırmak mümkündür: De Gaulle öncesi, De Gaulle zamanı(tek başına ve güçlü yetkilerle iktidar olduğu dönem) ve De Gaulle sonrası. Birazdan ayrıntılarına değineceğimiz inceleme, özünde De Gaulle'ün DIP'sını incelemek olacaktır ve özet olarak sayfa 6'da şematize edilmiştir. Anlatacaklarımız bu şemanın metne dökülmüş halidir. Metin okunurken şemanın metinden ayrılarak yanda/ göz önünde tutulmasının ve metinle paralel olarak incelenmesinin, anlatılmak istenenin daha kolay kavranmasına fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

dersindir.net

İRAN DIŞ POLİTİKASINDA GÜNEY ASYA, 2018

İran, jeopolitik konumu, ticaret kapsamının genişliği, büyük nüfusu, sahip olduğu petrol ve doğalgaz rezervleri ile oldukça dikkat çekici stratejik dinamiklere sahiptir. Ancak geçmiş dönemde jeopolitik konumundan dolayı dış müdahalelere maruz kaldığı için, dış politikasında daha şüpheci bir tavır sergilemektedir. İran’da 1979 devriminden günümüze kadar gelen İran İslam ideolojisi kapsamında bölgesel güç olmak, İslam dünyasının liderliğini üstlenmek gibi hedefleri vardır. Bu bağlamda İran’da yıllardır süren ABD merkezli ekonomik yaptırımın kalkmasından sonra öncelikli olarak kendi gücünü bölge içerisinde kanıtlama çabasına giren İran, “Yirmi Yıl Stratejisi” çerçevesinde stratejik yayılma politikasını bölge siyasetleriyle birleştirmiştir. Güney Asya ülkelerinde istikrar sağlanmasını isteyen İran’ın asıl hedefi istikrarsızlığın İran’a sıçramasını önlemektir. Enerji krizi yaşayan Güney Asya ülkeleri için İran petrol ve doğalgaz kaynağıdır. Ayrıca Güney Asya ve Orta Asya’yı birbirine bağlayan Yeni İpek Yolu projesi içerisinde kilit rol üstlenen İran, ticaret kapsamını genişleterek, bölgede ekonomik güç haline gelecek; dolayısıyla Güney Asya ülkelerini kendi yörüngesinde tutmaya çalışacaktır. Bu çalışma, ilk olarak İran dış politikasını şekillendiren faktörleri inceleyecek; ABD’nin İran’a düşmanlığı ve Güney Asya’daki bölgesel dinamikler göz önünde bulundurularak İran dış politikasında Güney Asya’nın önemi analiz edilecek; İran’ın bölgeye yönelik politikalarında kullandığı söylem doğrultusunda ilişkilerde gelecek zamanda meydana gelebilecek tehdit ve fırsatlar analiz edilecektir.

Summary This study seeks to highlight the significance of South Saharan states in the Israeli foreign policy, and identify the goals and determinants of this policy and the ability of the Israeli decision makers to make use of the changing realities within and without the continent to reintroduce to reinforce their presence. The study relies on the analytical descriptive approach, and stands on the main hypothesis: that the Israeli foreign policy towards Africa stems from its full awareness of the importance of this resources-rich continent that has a notable weight in international organizations.

ÖZET Bu çalışma ile Irak ülkesi özelinde Avrupa entegrasyon sürecinin Türk dış politikasına yaptığı muhtemel etkileri ve Türk dış politikasının Avrupalılaşması araştırılmıştır. Süreç analiz edilirken Börzel ve Risse'nin üç aşamalı entegrasyon yaklaşımı üzerine inşa edilmiş ve teorik çerçeve olarak da rasyonel kurumsalcılık tercih edilmiştir. Bu çalışma yapılırken, Avrupalılaşma literatürüne katkı yapmayı amaçlamakla birlikte aynı zamanda aday ülkelerle Avrupa Birliği arasında dış politika alanında ne tür etkileşimler olduğuna dair yeni bir çerçeve sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada Avrupalılaşma kavramını, analitik bir çerçeve olarak ulusal dış politika alanına uygulanmakta ve AB entegrasyon sürecinin etkisine yanıt olarak geçirdiği değişiklikleri incelenmektedir. Makalede, özellikle 1999'da AB adaylığını açıklamasından sonra, Türk dış politikasının (TDP) Avrupalılaşmada ne kadar ileri gideceğini Irak politikası vaka çalışması olarak kullanarak değerlendirmeye çalışılmaktadır. AB'nin Türk dış politikası üzerindeki etkileri değerlendirilirken iç ve dış faktörlerin etkileşimi de göz önünde bulundurulmuştur. 11 Eylül olayları ve Irak İşgali dış faktörler olarak ele alınırken AKP'nin yükselişi ve yeni dış politika arayışı ile beraber askerin siyasi hayatta azalan rolüyle hükümetler üstü organizasyonların dış politikada artan etkisi iç faktörler olarak değerlendirilmiştir. Diğer bir faktör olan AB tarafında ise AB'nin Türkiye'ye karşı olan tavrının geçmişte ve günümüzde belirleyici olduğu sonucuna varılmış, AB'nin reformları teşvik ettiği sürece Türkiye'de Avrupalılaşma inancının arttığı ve desteklendiği görülmüştür.

ANKASAM, 2017

İran Batı Asya, Kafkasya, Güney Asya ve Orta Asya jeopolitiği bağlamında merkezi konuma sahiptir. Tarih boyunca İran topraklarında kurulan devletler bütün bu bölgelere etki etmekteydi. Günümüze gelindiğinde ise İran İslam Cumhuriyeti’nin bu bölgeler üzerindeki nüfuzu halen gözlemlenmektedir. Tahran, adı geçen bölgelerde çok aktif dış politika yürütmektedir. Bu aktif dış politikanın anlaşılması için İran’ın jeopolitik kodlarına bakmamızda fayda vardır. Çünkü dış politika analizinde coğrafya her zaman belirleyici rol oynamıştır. Başka bir deyişle devletlerin coğrafyaları onların kaderlerini belirlemektedir. Avrasya kıtası içindeki bölgesel jeopolitiğe baktığımızda da İran’ın stratejik önemi göze çarpmaktadır. İran coğrafi haritasına göz attığımızda ülkenin İran platosu adı verdiğimiz dağlık bölge üzerinde kurulduğunu hemen fark ederiz. Aslında bu plato bu coğrafyada kurulmuş bütün devletlerin doğal sınırını oluşturmaktadır. Kuzeydeki Hazar Denizi ve güneydeki Basra körfezi İran devletlerinin kuzey ve güney istikamette yayılmasını engellemektedir. Dolayısıyla Ahamenişlerden Sasanilere kadar bütün İran devletleri ya Batı Asya’ya doğru ya da Orta Asya ve Güney Asya’ya doğru yayılmaktaydılar. Özellikle Batı Asya, İran devletlerinin doğal yayılma sahası olarak değerlendirilmekteydi. Bugün bile Batı Asya; İranlı karar alıcılar tarafından İran nüfuz alanı olarak görülmektedir. Demek ki tarihteki bütün İran devletleri için geçerli olan ve coğrafi koşullardan kaynaklanan yayılma eğilimleri günümüz İran’ı için de geçerlidir. İşte bu dış politika eğilimlerine ‘jeopolitik kod’ adını vermekteyiz. Çalışmada İran dış politikasının bu jeopolitik kodları ele alınacaktır.

III. Hocalı Sempozyumu ve Türk Dünyası Bildiri E-Kitabı, 2019

İran İslam Cumhuriyeti, 1979 yılında gerçekleşen İslam Devrimi’nin ardından dış politikada dini söylemleri öne çıkaran bir ülke haline gelmiştir. Bu kapsamda Tahran yönetimi, dış politikasını İslam Devrimi sonrasında üç temel söylem üzerine inşa etmiştir. Bunlardan ilki takrib-i mezahip, ikincisi Şii İslam Dünyası’nın liderliği ve üçüncüsü de ezilen halkların koruyuculuğudur. Nitekim İran, hem İslam Dünyası’ndaki farklı mezheplere takribi mezahip olarak adlandırılan ve mezhepler arası yakınlaşmayı esas alan bir politikayla yaklaşarak tüm İslam Dünyası içerisinde ayrıcalıklı bir konum elde etmeye odaklanmış hem rejim ihracı söylemi üzerinden Şii yayılmacılığına dayalı bir strateji uygulayarak İran’ın Dini Rehberi’nin tüm Şiiler açısından bir siyasi kıble olmasını arzu etmiş hem de farklı dinlere mensup olsa bile ezilen halkların koruyuculuğuna yönelik söylemler geliştirmiştir. Söz konusu dış politika anlayışı ABD ve İsrail karşıtlığı üzerinden anti-emperyalist ve antisiyonist vurgularla süslenmiştir. Ancak İran’ın Ermenistan’la olan dostane ilişkileri, hem Müslüman hem de Şii olan Azerbaycan halkının yanında olmadığını ortaya koymuştur. Dahası Dağlık Karabağ’daki işgal ve Hocalı’daki soykırıma karşı İran’ın uyguladığı politika, Tahran yönetiminin mazlumların yanında olduğu iddiasını da çürütmüştür. Dolayısıyla İran’ın Dağlık Karabağ Sorunu karşısında geliştirdiği politika, ideolojik söylemler üzerinden idealist bir dış politika stratejisi uyguladığını öne süren Tahran’ın aslında son derece realist ve pragmatik bir devlet refleksine sahip olduğunu gözler önüne sermiştir. Elbette tüm bu durum, İran’ın dini söylemlerinin bir retorikten ibaret olduğunu da gün yüzüne çıkarmıştır. Bu bildiride de İran’ın dış politika anlayışındaki pragmatik tutumunu yansıtan en önemli örneklerden biri olan Dağlık Karabağ politikası incelenmektedir.