ODNOS DRUŠTVENE ZAJEDNICE PREMA PROBLEMIMA OVISNOSTI

Mevludin Hasanovic

Jedna od naslijeđenih tekovina savremenog društva je općeprihvaćeno korištenje različitih supstancija za popravljanje raspoloženja. Upotreba kofeina i drugih supstanci za oslobađanje od bola i tenzije, kao i za rekreaciju primjeri su za to. Alkohol kao sredstvo za popravljanje raspoloženja čovjeku je poznat još iz antičkog doba. Različita društva su u različitim vremenskim periodima pokušavala da kontrolišu široko rasprostranjenu upotrebu alkohola zbog mnogobrojnih problema koji su prouzrokovani štetnim učinkom alkohola. Međutim, tek od šesnaestog stoljeća počinje porast upotrebe ostalih psihoaktivnih supstanci. Povećanje upotrebe ovih supstanci je olakšano putovanjima i istraživanjima, tehnničkim napretkom. Kao i kontaktima sa novim ljudima koji su upotrebijavali druge materije sa novim ljudima koji su upotrebljavali druge materije poput duhana, koke i čaja. U Sjedinjenim Američkim Državam su aktuelni problemi sa upotrebom psihoaktivnih supstanci počeli pedesetih i šezdesetih godina 20. stoljeća, u vrijeme političkog preokreta, socijalnih kriza, mladalačkim eksperimentisanjem sa supstancama za ekspanziju uma. Od tada se upotreba psihoaktivnih tvari proširila na sve starosne grupe i na sve socijalne slojeve. Na prostorima bivše Jugoslavije zloupotreba psihoaktivnih supstanci je bila socijalni i medicinski problem široko rasprostranjen, s tim što je problem upotrebe i zloupotrebe alkohola donekle rješavan institucionalno, u sistemu klubova liječenih alkoholičara (KLA), dok se pokušaj borbe protiv masovne štetne upotrebe duhana tek zagovarao. Problem vezan za tzv. lahke i teške droge, poznat kao narkomanija, bio je nadolazeći prijeteči bauk, uglavnom vezan za velike urbane centre, gdje su pri kliničkim centrima pokušavane različite metode organizovanja prostornih i ljudskih resursa za suproststavljanje ovoj štetnoj društvenoj pojavi. U manjim gradskim sredinama bilježeni su tek pojedinačni slučajevi, koji su uglavnom registrovani pri policijskim (MUP) stanicama, zbog delikventnih ispada tadašnjih pionira u ovoj ljudskoj nesreći.