Anadolu Selçuklu Mimarisi - Mimari Yapıları

Anadolu Selçuklu Dönemi - Mimari Yapı Tipolojisi

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ GÜZEL SANATLAR ENSTİTÜSÜ DERGİSİ , 2019

which can be defined as making the composition-joint relation of the decoration with the same height of composition height and height of stone blocks. Therefore, considering the results, it can be said that the decoration has previously been made on the constructions that we witness the composition-joint relation, and that the structure was made before for other constructions. However, comparing to the structures where the composition-joint relationship is seen, the structures in which this relationship is not seen have some errors in terms of the construction technique.

'.'''\ * G.Ü. Gazi Eğitim F akültesi Tarih Eğitim i A n ab ilim Dalı, rturan iag azi.ed u.tr " G.Ü. Gazi Eğitim F akültesi Tarih E ğ iti mi An ab ilim Dalı, g u ray0 ga zi.ed u.tr A v ru p a lI s o s y o lo g la rd a n b a z ıla rı G re n a rd in 'in , " T ü r k is ta n 'd a T ü r k a ile s i p e d e rş a h id ir" ifa d e s in d e b ir le ş m iş le r d ir. Ç e ş itli to p lu m la r d a g ö rü le n p e d e rş a h i a ile ile Foto.: H. Acun 4 0 Anadolu Selçuklu Dönenni Kervansarayları EL-Câhız, Menakıbu C undu'l-H uLefa' ve FezâiLu'l-E tra k, s,42 0 El-Câhız, S .6 8 Kasgarlı, B. Atalay, i, s.48 İbn Batuta "dünyanın en lezzetli kavu nu Harezm Kavunu'd ur" d e m e kte dir[İb n Batuta, S.25Ó) Agacanov, s. 143 miyet'i kabul ettikle rin d e bir kısım halk yerleşik bir kısmı da ko n a r-g ö çe r bir şekilde hayatlarını idame e ttirm ekteydiler.

Türk mimari süsleme sanatlarında görülen hayvan figürlerinin uygulama alanlarını inceleyebilmek için öncelikle hayvan üslubunun çıkış noktasını ve özelliklerini bilmemiz gerekir. Göçebe bir toplumun yaşam tarzını yansıtan bu üslup, İslamiyet öncesinde ve sonrasında geniş bir uygulama alanı bulmuş, Anadolu Beylikler devrinde azalarak Osmanlı döneminde yok olmuştur. Bozkır dini olarak adlandırılan ve Hayvan Üslubuyla yakından ilişkilendirilen Şamanizm'de insanların hayvanlar ile yakın ilişki içinde olduğuna inanılır. Geniş bozkırlarda yaşayan göçebe toplum insanları, kendilerini doğa şartlarına, düşmanlara ve hissedip göremedikleri bazı varlıklara karşı savunmak zorunda kalmış; duyulan korkudan kurtulmak için hayal dünyalarında gerçek üstü hayvanları yaratmışlardır. Ejder, koruyuculuk, ahenk, hareket, gökyüzü, bereket, bolluk verici, hükümdarlıkla ilgili olarak, kudret, güç, iktidar gibi çeşitli anlamları taşır. Çift başlı kartal totem olarak kabul edildiği gibi aynı zamanda pek çok ülkenin armasıdır. Kelime anlamı otuz kuş olan simurgun, otuz ayrı kuşun özelliklerini taşıdığına inanılır. Siren ise kötü ruhlu olmasına rağmen, Türk sanatı taş süslemelerinde koruyucu ve bekçi olarak tasvir edilmiştir. Anadolu Selçuklu mimari yapılarında özellikle ejder ve kartal-çift başlı kartal figürü yaygın olarak; siren ve simurg figürleri ise nadir olarak süsleme unsuru olarak kullanılmıştır. ii RESİM LİSTESİ Resim.

ART-E SANAT DERGİSİ, 2020

THE LIFE OF WATER SYMBOLISM IN ANATOLIAN SELJUK ART Abstract Having been aware of its mortality and experienced the pain of death since the oldest times, the greatest desire of mankind has been to achieve eternal life. For this reason, in various cultures and belief systems, myths and legends, the narratives of the life of water- themed, which gives immortality or youthfulness, have been formed. This legendary water, which is believed to bring those who drink it to the eternal life, is known by various names such as the life of water, the elixir of life, the fountain of youth, and the source of life. The main point of this article through which we will mention briefly on narratives of the life of water in myths, legends, literary works and hadith sources, is the composition and iconographic examination of the themes that contain the life of water symbolism in Anatolian Seljuk art. The small number of tile example in various iconography and compositions with goblet, vase or kantharos type vessels containing the life of water will be handled together with examples from the stone works of the period and evaluated in terms of the cultural interactions and iconographic course of the theme. Keywords: The Life of Water, Anatolian Seljuk, Tile.

İTO

Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, yazarın ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla yazarın adı ve İTO belirtilerek bilgisi dâhilinde kullanılabilir.

Anadolu Seyahatnamelerinde yer alan maden ve madencilikle ilgili bir çalışma

ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ VE DARÜŞŞİFALARINDA TÜRBE, 2019

Giriş Bu çalışmada öncelikle Anadolu Selçuklu medrese ve darüşşifalarında yer alan türbeler bani, tarih, konum, plan ve mimari özellikleri açısından ele alınmıştır. Özellikle günümüze ulaşan az /sınırlı sayıda darüşşifa örneği olduğu için Selçuklu devletine tâbi eş zamanlı kurulan Mengücekli Beyliği'nin bir yapısına da yer verilmiştir. Selçuklu döneminde yeni fethedilen şehirlerde askeri, dini ve sosyal işlevli yapılar inşa edilerek kentlerin değişimi ve gelişimi hızlandırılmıştır. Bu kentlerde eğitim ve sağlık yapılarının varlığı, çeşitliliği ve çokluğu yerleşimin gelişmişlik düzeyi ve kültürel ortamının zenginliğini ortaya koymaktadır. Şehir içinde bulunan eğitim ve sağlık yapıları/medreseler-darüşşifalar işlevleri ve plan tasarımları açısından ortak özellikler yansıtmaktadır. Birbirine bitişik "medrese-darüşşifa", "cami-darüşşifa", "cami-medrese" örnekleri olduğu gibi bağımsız inşa edilen medrese ve darüşşifalar da bulunmaktadır. Bu bağlamda türbelerin yapılardaki konumu, avlu çevresindeki diğer mekânlar ya da çevresiyle ilişkileri bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Selçuklu medrese ve darüşşifaları çoğunlukla açık ya da kapalı avlulu plan şeması yansıtmaktadır. Medreselerdeki mekânsal dağılım incelendiğinde genellikle dikdörtgen, bazı örneklerde kare ya da kareye yakın dikdörtgen planlı açık ya da kapalı avluların çevresine dizilen sayıları bir-dört arasında değişen revak sıraları ve eyvanlar, öğrenci odaları, kışlık-yazlık dershane odaları ile imaret, kütüphane, mescit ve türbe gibi farklı işlevli birimler yer alır 1 .