Turkish studies - Language and Literature, 2023

The nineteenth century was one of the most difficult periods of the Ottoman Empire, in which both internal and external political crises and territorial losses were experienced. Military, local and national rebellions as well as religious and sectarian quarrels were much more than those in the previous century, both in number and in destructiveness. However, in this period when faces were completely turned to the west, sectarian differences were approached with a more unifying and universal perspective, new political steps were taken in this regard and progress was made in democracy. On top of multiple political issues, the language simplification movements, which were seen in the previous centuries, caused heated debates. In this tumultuous period, most of the poets sought moral support by taking shelter in dervish lodges, and multisectism emerged. As a result of this, it is observed that Classical Turkish literature in the late period approached Sufi literature and Sufi literature approached Classical Turkish literature. Nihânî lived between 1805-1890 and is one of the Sufi poets who witnessed the most problematic period of the empire. His lineage goes back to the Prophet. He was a ninth-generation grandson of Sheikh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) and one of the Halvetiye and Bayramiye sheikhs who participated in his dervish lodge. He was from Darende. Both having received a good education from Büyük İzzet Hasan Efendi, to whom he was a grandson, and having taught in a madrasa enabled him to be close to the culture of Classical Turkish literature. Consequently, as a mudarris who has taught both Sufi culture and madrasah subjects, his scientific background is reflected in his poems and his artistic identity is manifested within this scope. As the reforms that had first started in the military field in the 19th century appeared in art and literature, the searches in divan poetry and the simplification movements in the language affected Nîhâni closely. Nihânî's Dîvân has great importance in terms of showing the common aspects of these two disciplines, which resulted from the convergence of Classical Turkish literature and Sufi literature in the 19th century. In this study, it is aimed to introduce Nihânî, who was influenced by Yunus Emre and also who reflected the searches in divan poetry and the simplification movements in the language, and his Dîvân, which is the only copy. * Bu makale Hacettepe Üniversitesinde hazırlanan Nihânî Dîvânı (İnceleme-Metin) başlıklı doktora tezinden üretilmiştir.

Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi/Journal of Academic Language and Literature, 2022

Türk-İslâm edebiyatının en mühim ve tanınan türlerinden biri olarak mevlid, Hz. Peygamber’in doğumu, vasıfları, nübüvveti, miracı, hicreti ve vefatı gibi hayatının mühim aşamalarını içermektedir. Şairler, Hz. Peygamber’e olan muhabbetlerini mevlid kaleme alarak göstermeye çalışmışlar ve bu vesile ile Hz. Peygamber’den şefaat talep etmişlerdir. Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-necât’ı, bu türdeki eserler içerisinde tesiri tartışılamayacak kadar açık olan bir başyapıttır. Her ne kadar mevlid denildiğinde akla ilk olarak bu eser gelse de bu türün tek örneği Vesîletü’n-necât değildir. Farklı asırlarda pek çok örneği kaleme alınmış olan bu türün bir örneği de 19. asırda Ali Rızâyî tarafından kaleme alınmış olan Mevlûd-i Şerîf isimli eserdir. Bu çalışmada söz konusu eser üzerine ayrıntılı bir inceleme yapılmış, eserin hangi sebeplerle telif bir eser olarak değerlendirilemeyeceği ortaya konmuş ve eserin transkripsiyonlu metni araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Yapılan incelemede başta Vesîletü’n-necât olmak üzere birkaç eserden çok sayıda beytin aynen alıntılanmasıyla hazırlanmış olan eserin bu yönüyle telif bir eser olarak değil derleme bir eser olarak değerlendirilmesi gerektiği düşünülmüştür. Ayrıca çalışma neticesinde bir araştırma problemine değinilmiştir. Bu sorun, mevlid türü eserlerin tamamının metinlerinin ortaya konması ile çözülebilecektir. Tespit edilen araştırma problemi, Vesîletü’n-necât haricinde hangi metinlerin diğer metinlere tesir etmiş olduğudur.

2023

Öz: Hicrî II. asırdaki tedvin ve tasnif faaliyetlerinin öncülerinden biri olan Süfyân es-Sevrî, tâbiûn ve etbâu't-tâbiînden tevarüs ettiği ilim mirasını gerek tedvin ve tasnif gerekse tedris ile sonraki nesillere ulaştırmış, başta hadis ve fıkıh olmak üze-re tefsir, akaid, rical gibi pek çok ilme önemli katkılarda bulunmuş hadis imamla-rındandır. Bu çalışma Süfyân es-Sevrî'yi, hayatı, ilim yolculukları, hocaları, talebe-leri ve eserleri çerçevesinde bir nebze tanıtmak, İslam kültür ve düşünce tarihinde-ki yerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Abstract: Sufyan al-Thawri, one of the pioneers of compilations of hadith in the second century after hijra, had been transferred wisdom heritage which had been inherited from the Prophet Mohammad's companions' students and their also, to the next generation by both compilate and teaching (by compilate both teaching). He has made significant contributions to sciences as tafseer (commentary), kalam (theology), rijal (biography), in particular hadith and fıqh (islamic law). This essay intended to introduce him within the framework of his life, scholarly journeys, teachers and students and Works; and his place also importance of early Islamic history of thought somewhat.

Harran İlahiyat Dergisi, 2021

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2018

17. yy. klasik Türk edebiyatı şairlerinden Beyânî, hacimli bir divana sahiptir. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde bulunan müellif hatlı, gayrimürettep nüshaya istinaden doktora tezi olarak hazırladığımız Divan’ında Türkçe 9 kaside, 850 gazel ile Farsça 110 gazel ve 2 kıta yer almaktaydı. Ancak varlığından daha sonra haberdar olduğumuz ve Medine’de Şeyhülislam Arif Hikmet Kütüphanesine 811/245 numara ve Külliyâtü Beyânî adıyla kayıtlı yazmaya göre ise şiirlerinin sayısı çok daha fazladır. Yine müellif hatlı ve fakat mürettep olan bu nüshada Türkçe 8 kaside, 1030 gazel, 140 (137’si beyit, 3’ü kıta) muamma, 1 sâkînâme (mesnevi), 2 pendnâme (mesnevi), 24 matla, 50 tarih (1’i Arapça gazel, 49’u kıta) yer almaktadır. Farsça şiirler ise 2 kaside, 164 gazel, 13 kıta, 1 müfredden müteşekkildir. Ayrıca bir de Arapça gazel bulunmaktadır. Beyânî Külliyâtı içinde yer alan Sâkînâme, 300 beyitlik tasavvufi bir mesnevidir. Klasik mesnevi tertibine uygun olarak tevhid, na‘t, mucizât...

Dünya değirmeninin zaman çarkı çabuk dönüyor. Bu hız arasında tarihî olarak geride kalan fakat hem edebî hem de kulluk şuuru bakımından bizden daha ileride olan mutasavvıf şairleri tanımak önemli bir vazifedir. Zirve bir şair olmasa da halkla devamlı iç içe olan, Divan Edebiyâtında "Câhidî" mahlası ile şiirler yazan Ahmed Câhidî önemli mutasavvıf şairlerimizden biridir.

DergiPark (Istanbul University), 2014

Öz: Hicrî II. asırdaki tedvin ve tasnif faaliyetlerinin öncülerinden biri olan Süfyân es-Sevrî, tâbiûn ve etbâu't-tâbiînden tevarüs ettiği ilim mirasını gerek tedvin ve tasnif gerekse tedris ile sonraki nesillere ulaştırmış, başta hadis ve fıkıh olmak üzere tefsir, akaid, rical gibi pek çok ilme önemli katkılarda bulunmuş hadis imamlarındandır. Bu çalışma Süfyân es-Sevrî'yi, hayatı, ilim yolculukları, hocaları, talebeleri ve eserleri çerçevesinde bir nebze tanıtmak, İslam kültür ve düşünce tarihindeki yerini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Özet Maveraünnehir/Batı Türkistan’da doğup yetişen Seyf-i Fergânî (öl.749/ 1348’den önce) hayatının büyük bölümünü Anadolu’da Aksaray çevresinde geçirmiştir. Yaşadığı yıllardaki Anadolu’nun sosyal, tarihî ve edebî özelliklerini, onun şiirlerinde görmek mümkündür. Anadolu’da Farsça şiir söyleyen şairlerin en büyüklerinden biri olan Seyf-i Fergânî’nin bir divanı bulunmaktadır. Divanı, toplamda 10.277 beyittir. Fergânî’nin şiirleri kaside, gazel ve az sayıda kıta ve rubaiden oluşmaktadır. Divanın başta müellif hattı olmak üzere günümüze kadar ulaşan üç nüshası mevcuttur. Anahtar Kelimeler: Seyf-i Fergânî, Fergânâ, Aksaray, Şiir. Life and Literary Personality of Sayf-i Fargânî ABSTRACT Seyf-i Fergani (Death before 749/1348) who was born in Maveraunnehir/ West Turkestan spent most of his life around Aksaray in Anatolia. It is possible to see the social, historical and literary characteristics of Anatolia in the years he lived in his poems. As the one of the greatest poets of Persian poetry in Anatolia, Seyfi Fergani, has a poetry (diwan). The poetry has a total of 10,277 bids. Fergani’s poems are composed of ode, ghazel and few continents and rubas. There are three extant copies of the Diwan, in particular the author’s line. Keywords: Saif-i Farghani, Fergana, Aksaray, Poetry. SEYF-

2022

Tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım amacıyla ve araştırma için yapılacak kısa alıntılar dışında, yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir şekilde kopya edilemez, elektronik ve mekanik yolla çoğaltılıp, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.