gibi yurdumuzun en önemli Selçuklu tarihçilerinin eserlerinden ve çalışmalarından yararalandık. Bu kitabı sunuş amacımız, daha çok üniversitelerimizin tarih bölümlerinde okutulmakta olan Selçuklu Tarihi dersleri için bir ders kitabı olması, tarih öğretmenleri için bir başvuru kitabı ve yine tarihimizin bu dönemine ilgi duyan tarihseverlerin yararlanmasıdır. Eseri, gerçekte beş bölüm halinde düzenlemiştik; birinci bölümde Selçuk Bey ve ailesinden, Selçukluların tarih sahnesine çıkışları ve devlet kurmak için verdikleri mücadelelerin yer aldığı Kuruluş Devri, ikinci bölümde Büyük Selçuklu Devleti'nin Yükselme Devri başlığı altında Sultan Alp Arslan ve Sultan Melikşah dönemleri ele alınmıştır. Üçüncü bölüm ise, vezir Nizâmü'l-Mülk ve Sultan Melikşah'ın ard arda ölümleri sonucu devletin içine düştüğü buhran dönemi ile toparlanma süreci işlenmiş ve bu bölümde Sultan Berkyaruk ve Sultan Muhammed Tapar'ın saltanat devirleri anlatılmıştır. Yeniden Yükseliş Devri başlığını taşıyan dördüncü bölümde Sultan Sencer'in saltanat dönemi olaylarına yer verilmiştir. Beşinci bölümde Teşkilat ve İdare başlığı altında Selçuklularda devlet, divan, saray, taşra teşkilatları anlatılamaya çalışılmıştır. Ancak ondört haftadan oluşan İzlence'ye uygun olması için sonradan konuları yeniden düzenlemek suretiyle ondört haftalık bir plan yaptık. Kitabın İçindekiler Bölümü bu şekilde ortaya çıkmış oldu. Bu kitap, bir ders kitabı olduğu için gereksiz ayrıntılardan kaçınmaya çalıştık ve daha çok ana konumuz olan Büyük Selçuklu Tarihi'nin esasını, önemli alt başlıkşarını incelemeye çalıştık. Eserin yazımı sırasında bazı teknik konulardaki yardımlarından dolayı başta Şeyhmus Nayır olmak üzere tüm asistan ve öğrencilerime teşekkür ederim.

2021

Bu çalışmanın amacı, Selçuklu Devleti neden önemlidir? Kültür ve Medeniyet unsurları nelerdir? Gibi soruların cevaplarını vermek ve Selçuklu Devleti zamanında yapılmış Mimari yapıları, Selçuklu’da Eğitim, Selçuklu Devletinde Yaşamış Olan İlim İnsanları, Selçuklu Mutfağı, Selçuklu Devleti Saray Teşkilatı ve Devletin Son Sultanı Tuğrul Bey’i anlatmak ve günümüz ile bağlantı kurabilmeyi sağlamaktır

Anadolu Selçuklu Mimarisi - Mimari Yapıları

Anadolu Selçuklu Dönemi - Mimari Yapı Tipolojisi

selçuklularda muvakkithaneler, 2021

İslam tarihi boyunca vaktin tayini ve namaz sürelerinin daha iyi bilinmesi adına kurulan muvakkithaneler, çeşitli devletlerde farklı isimler alarak varlığını uzun süre sürdürmüştür. Özellikle Selçuklularda bu yapıda hizmet eden muvakkitler müneccimbaşı olarak görev almaktaydı. Vaktin tayinini yanı sıra bu yapıda bilimsel çalışmaların da yapıldığı görülmektedir. Zaman kavramını daha iyi belirleme adına yapılan bu yapılarda farklı aletler de kullanılmıştır. Bu da bilimsel çalışmaların yapılmasını daha da hızlandırmıştır. Selçuklularda Nizamülmülk, Ömer Hayyam gibi isimler bu yapının gelişmesinde önemli rol almışlardır. Günümüzde az da olsa halen varlığını devam ettiren bu yapılar özellikle camilerin yanına kurulmuşlardır. Daha çok Osmanlı Devleti zamanında var olan bu yapılar tarihi yapılar için önem teşkil etmektedir.

Malazgirt meydan savaşı gibi Türk tarihinin en önemli savaşlarından birini yapan Selçuklular, bu savaşları nasıl ve ne şekilde zafere çevirdiler? Bu savaşlarda ne gibi taktik ve stratejiler uyguladılar. Onlar atalarından kalan bu savaş taktiklerinin yanı sıra hangi uygulamaları kullandılar? İşte bu başlık altında Selçukluların, Türklerin çok erken dönemlerinden itibaren keşfettikleri bu savaş taktiklerini, uygulamalarını, savaş stratejilerini, psikolojik baskı ve yanıltma taktiklerini müstakil başlıklar altında göreceğiz. Bu makalede Selçukluların karşılarında ne kadar devasa ordular olursa olsun veya sayıca kendileri ne kadar az olurlarsa olsunlar insan zihninin sınırlarını zorlayacak derecede pek çok hamleler yaptıklarını ve bu hamlelerin adımlarını uygularken ustaca ve sanki üzerinde defalarca çalışılmış ve tatbikat yapmış gibi taktiğin tüm safhalarını harfiyen yerine getirdiklerini göreceğiz. Selçuklular bir yandan çok zekice yapılan taktik ve stratejileri ortaya koyarken diğer yandan gayri Müslime bile adaletli ve dini hükümlerinin dışına çıkmayan bir Müslüman-Türk ordusu portresi ortaya koyuyor.

ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ VE DARÜŞŞİFALARINDA TÜRBE, 2019

Giriş Bu çalışmada öncelikle Anadolu Selçuklu medrese ve darüşşifalarında yer alan türbeler bani, tarih, konum, plan ve mimari özellikleri açısından ele alınmıştır. Özellikle günümüze ulaşan az /sınırlı sayıda darüşşifa örneği olduğu için Selçuklu devletine tâbi eş zamanlı kurulan Mengücekli Beyliği'nin bir yapısına da yer verilmiştir. Selçuklu döneminde yeni fethedilen şehirlerde askeri, dini ve sosyal işlevli yapılar inşa edilerek kentlerin değişimi ve gelişimi hızlandırılmıştır. Bu kentlerde eğitim ve sağlık yapılarının varlığı, çeşitliliği ve çokluğu yerleşimin gelişmişlik düzeyi ve kültürel ortamının zenginliğini ortaya koymaktadır. Şehir içinde bulunan eğitim ve sağlık yapıları/medreseler-darüşşifalar işlevleri ve plan tasarımları açısından ortak özellikler yansıtmaktadır. Birbirine bitişik "medrese-darüşşifa", "cami-darüşşifa", "cami-medrese" örnekleri olduğu gibi bağımsız inşa edilen medrese ve darüşşifalar da bulunmaktadır. Bu bağlamda türbelerin yapılardaki konumu, avlu çevresindeki diğer mekânlar ya da çevresiyle ilişkileri bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Selçuklu medrese ve darüşşifaları çoğunlukla açık ya da kapalı avlulu plan şeması yansıtmaktadır. Medreselerdeki mekânsal dağılım incelendiğinde genellikle dikdörtgen, bazı örneklerde kare ya da kareye yakın dikdörtgen planlı açık ya da kapalı avluların çevresine dizilen sayıları bir-dört arasında değişen revak sıraları ve eyvanlar, öğrenci odaları, kışlık-yazlık dershane odaları ile imaret, kütüphane, mescit ve türbe gibi farklı işlevli birimler yer alır 1 .

Öz Memlûk Devleti, Ortadoğu'nun stratejik bölgelerinde kurulmuş bir Türk devletidir. Konumu itibariyle Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Memlûk Devleti üzerinde yapılan çalışmalar yok denecek kadar azdır. Olanlar ise daha çok siyasi tarih ağırlıklı çalışmalardır. Biz burada dini, sosyal ve kültürel çalışmalar üzerinde durduk. Memlûk devleti Türk kül-türünün çeşitli öğe ve izlerini taşımıştır. Bilimsel ve kültürel çalışmalarla Ortaçağ'a damgasını vurmuştur. Memlûklar, eğitim faaliyetleri üzerine medreseler açmış, öğrencilere burs vermiş ve hocalara maaş bağlamıştır. Bütün bunların finansmanını vakıflar aracılığı ile yapmıştır. Medreselerde dini ve müspet ilimler alanında dersler okutulmuştur. Bilimsel faaliyetlerde sultanlar ve devletin ileri gelen üst düzey yöneticileri çeşitli vakıflar kurarak bu faaliyeti desteklemişlerdir. Bu dönemdeki bilim adamları yaptıkları bilimsel faaliyet ve yazdıkları eser-lerle diğer toplumları ve ülkeleri etkilemişlerdir. Sanat ve mimari alanlarda da eserler yaparak gelecek kuşaklara miras bırakmışlardır. Memlûklar, Türk kültür ve medeniyetine büyük katkılarda bulunmuş-lardır. Hilafeti kurumunu Abbasilerden alarak bu kurumu ellerinde uzun süre tutmuşlardır ve daha sonra Osmanlılara bırakmışlardır. Sosyal ha-yatın en yoğun şekilde yaşandığı mekânlar cami ve medreseler olmuştur. Memlûk sultanları cami, medrese yapımına önem vermişlerdir. Buralarda halk dini alanda bilgi sahibi olmuştur. Bayramlarla sosyal hayat hep canlı kalmıştır.

Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2022

Ulusların günümüze kadar süregelen tarih, kültür ve gelenekleri bilinçli veya bilinçsiz şekilde sözlü ve yazılı olarak veya çeşitli sembollerle geleceğe aktarılmıştır. Bu aktarım yöntemlerinden biri olan semboller, günümüzde sanatın her alanında kullanılmaktadır. Duvarlara, halılara, kilimlere, çömleklere, deriye, kumaşa ve hatta insan vücuduna işlenen bu motifler taşıdığı anlamlar ile ulus bilincini yansıtmaktadır. Köklü bir geçmişe sahip olan Türkler, İslamiyet öncesi ve sonrasında özellikle Anadolu Selçuklu Dönemi'nde, yıldız motifini her alanda sıklıkla kullanmışlardır. Kullanılan bu motifin; beş kollu, altı kollu, yedi kollu, sekiz kollu, dokuz kollu, on kollu, on bir kollu, on iki kollu ve yirmi dört kollu görünümlerine rastlanmaktadır. Her bir yıldız motifi özel olarak farklı anlamlar taşımakla birlikte temelde Tanrı, inanç ve inanç ritüellerini temsil etmektedir. Günümüzde ise yıldız motifi, geleneksel ve modern sanat tasarımlarında dikkati çekmektedir. Bu çalışmanın konusunu Mersin Olgunlaşma Enstitüsü'nde yıldız motifiyle oluşturulmuş pano çalışmaları oluşturmaktadır. Mersin Olgunlaşma Enstitüsü yıldız motifini, kültürel geçmişinden koparmadan yöresel özellikler ile birleştirerek pano çalışmalarıyla günümüze taşımaktadır. Bu çalışmada, Mersin Olgunlaşma Enstitüsü sanat tasarım atölyesinde uygulanan yıldız motifinin anlamları, farklı tekniklerle ve malzemelerle günümüze yansımaları görsellerle aktarılacaktır. Çalışmanın amacı, İslamiyet öncesinden günümüze kadar sembol olarak gelen yıldız motifinin gelecek nesillere sanat olarak aktarılmasını sağlamak ve yeni tasarımlara yansımalarını göstermektir.