Papers by Jacek Wiewiorowski
____________ 1 On the origins and development of "Roman vulgar law" see synthesis by Liebs (2008c... more ____________ 1 On the origins and development of "Roman vulgar law" see synthesis by Liebs (2008c) with earlier literature. The phenomenon was an aftermath of the expanding application of Roman law and widespread Roman citizenship following the Constitutio Antoniniana of 212, as well as insitutions which evolved in local laws which penetrated into Roman law and continued to be employed. Among the most recent works cf.:
Res Historica, Apr 25, 2019
późnorzymskie ius postliminii świadectwem słabości 'soft power' cesarstwa-studium przypadku* Late... more późnorzymskie ius postliminii świadectwem słabości 'soft power' cesarstwa-studium przypadku* Late Roman "ius postliminii" as a sign of Weakening of Roman 'soft Power'-a Case study streszczenie w artykule omówiono późnorzymską konstytucję cesarską, która potwierdzała reguły ius postliminii-prawa obywatela rzymskiego do powrotu do utraconej sytuacji prawnej w przypadku uwolnienia z niewoli nieprzyjacielskiej-uzupełniając je o dodatkowe przywileje, ale wyłączając zastosowanie ustawy wobec tych, którzy przenieśli się dobrowolnie: c. th. 5 .7 .1 (brev. 5 .5 .1) = c. 8 .50 .19 (a. 366). autor analizuje przyczyny, dla których unormowanie to znajdowało zastosowanie w różnych realiach historycznych i geograficznych. wyciąg z tej konstytucji znany jest z Kodeksu Teodozjańskiego (Codex Theodosianus) z 438 r. i opatrzony został w interpretatio, powstałej w galii pod koniec V w ., a oba teksty powtórzono w Brewiarzu Alaryka (ok. 506). Lex Romana Burgundionum (ok. 501) w części podzielała rozwiązanie przyjęte w analizowanej konstytucji, podczas gdy jej skrócona wersja przejęta została do Kodeksu Justyniana (Codex Justinianus) z 534 r. autor wskazuje przyczyny, dla których c. th. 5 .7 .1 (brev. 5 .5 .1) = c. 8 .50 .19 (a. 366) znajdowało zastosowanie w galii w połowie IV w ., w imperium teodozjusza II (408-450), w późnym V w. w galii oraz w zachodniej i wschodniej części świata śródziemnomorskiego pierwszej połowy VI w. wysnuwa stąd wniosek, że c. th. 5 .7 .1 (brev. 5 .5 .1) = c. 8 .50 .19 (a. 366) i jej powtarzanie w różnych źródłach są świadectwem słabnięcia rzymskiego 'soft power' w późnym anty-* artykuł powstał na bazie referatu wygłoszonego podczas konferencji pt. "siła i bezsilność władzy, zbiorowości i jednostki w świecie grecko-rzymskim i bizantyńskim",
Zeszyty Prawnicze, Jun 22, 2017
Według cesarza Konstantyna Wielkiego1 termin comes-znany dobrze już w okresie pryncypatu, gdy ozn... more Według cesarza Konstantyna Wielkiego1 termin comes-znany dobrze już w okresie pryncypatu, gdy oznaczał doradcę cesarza w kwestiach prawnych i wojskowych-odnosił się do grupy ścisłych współpracowników imperatora, określanych w początkowej fazie jego rządów jako comites domini nostri Constantini Augusti2. Comites pełnić mieli według Konstantyna I istotną rolę w nowym systemie władzy w "nowym imperium"3, zapoczątkowanym refor mami Dioklecjana, ugruntowanymi za Konstantyna4. 1 Nie sposób tutaj wymienić, choćby przykładowo, najważniejszych pozycji lite ratury poświęconych temu władcy. Por. np. niepełne zestawienie:
Przegląd Historyczny : dwumiesięcznik naukowy, 2009
Meander : miesięcznik poświęcony kulturze świata starożytnego, 1995
""The territorial responsibility of vicarius Th... more ""The territorial responsibility of vicarius Thraciae. Text discusses the question of the territorial responsibility of late Roman officer - vicarius Thraciae in 6th century, after the reestablishment of the vicariate under Justinian till the collapse of Roman administration on Balkans in 7th century. It tries to describe the geographical limits of its power, taking into consideration the data concerning the known vicars (together with the statements about the nature of sources - inscriptions and seals mentioning vicars) and the meaning of the terms “Thrace” and “vicar” in late antiquity. Author concludes that despite the ambiguities concerning the therm Thracia, vicarius Thraciae responsibilities were confined to the Balkan provinces of Europa, Thracia, Haemimontus and Rhodope.""
Studia Ceranea, Dec 30, 2012
The defence of the Long Walls of Thrace (Μακρά Τείχη τῆς Θρᾴκης) under Justinian the Great (527-5... more The defence of the Long Walls of Thrace (Μακρά Τείχη τῆς Θρᾴκης) under Justinian the Great (527-565 a.d.) The Long Walls of Thrace (Μακρά Τείχη τῆς Θρᾴκης) or the Anastasian Wall (Αναστάσειο Τείχος), also called The Long Anastasian Wall or Longi Muri are situated about 65 km west of Constantinople 1. They strech from Evcik İskelesi at the Black Sea coast across the Thracian Peninsula to the coast of the Sea of Marmara 6 km west of Silivri (ancient Selymbria). Under Anastasius I (491-518) and Justin I (518-527) the wall was under command of two vicarii who had their seat there (Nov. Iust ., XXVI, pr.). One of them-the military officer-was the representative of magister militum 2. The other, a civil officer, was possibly the representative 1 On the Longi Muri and the long lasting disputes concerning the date of their construction see e.g.
Czasopismo Prawno-Historyczne, 2010
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, 2002
Niektóre ograniczenia swobody zawierania małżeństw w rzymskim prawie poklasycznym na przykładzie ... more Niektóre ograniczenia swobody zawierania małżeństw w rzymskim prawie poklasycznym na przykładzie dowódców wojskowych w stopniu "dux" Einige Beschrankungen der Eheschlie8ungsfreiheit im romischen nachklassischen Recht am Beispiel der militarischen Befehlshaber im Rang dux 1. Wstęp. Zagadnienia ogólne: zakres chronologiczny pracy; stopień oficerski dux; zakazy
Vox Patrum, Dec 12, 2018
Pochodząca z przełomu IV I V w. Notitia omnium dignitatum et administrationum tam civilium quam m... more Pochodząca z przełomu IV I V w. Notitia omnium dignitatum et administrationum tam civilium quam militarium (Laterculus maius) jest zestawieniem wyższych urzędników cesarskich w imperium zachodniorzymskim i wschodniorzymskim 2. Obejmuje ona też służący im personel pomocniczy w ramach officium
Studia Ceranea, Dec 30, 2012
The abuses of Exactores and the Laesio Enormis-a Few remarks Abuses of tax collectors were freque... more The abuses of Exactores and the Laesio Enormis-a Few remarks Abuses of tax collectors were frequently quoted by legal and narrative historical sources dating from Roman times 1. According to a common opinion the great number of emperors' enactments concerning them demonstrate the increase of abuses and corruption in Late Antiquity, which seems to be an exaggeration 2. The emperors constitutions expressed first of all the current political views shared by the emperor himself and the circle of his closest collaborators. The bombastic language and the repetition of the same items in imperial law were used as the means to teach subjects and state officers about them 3. In a world without mass media, the 1 The latin term lex was then the equivalent to constitutio principis. Cf. e.g. E. Volterra, Il problema del testo delle costituzioni imperiali,
Gdańskie Studia Prawnicze, Nov 4, 2019
There is no dispute that the many solutions developed in Roman law, and especially in the Western... more There is no dispute that the many solutions developed in Roman law, and especially in the Western european roman tradition following the codification of justinian the Great, have been a source of inspiration as well as tried and tested reference points for the contemporary legal deliberation, in the very least providing arguments in favour of increased flexibility of the law in the future; some, one the other hand, remain a monument of timeless values. 2 The same is frequently said about the rhodian law concerning jettison, i.e. throwing goods overboard in order to lighten and consequently save the vessel, described and detailed in the opinions of Roman jurists, which have been preserved mostly in justinian's digest from 533 Ad, under the title de lege Rhodia de iactu (d. 14.2). 3 The rhodian custom or more precisely the rhodian principle, based on equity which requires joint contribution to offset damage, is considered to be a primary source of knowledge of the terms of jettison and other risks associated with navi-1 I am grateful for the critical remarks on the preliminary draft of the paper, presented at Interna
Studia Prawnoustrojowe, Jun 15, 2020
Tekst poświęcony jest konstytucji Konstantyna Wielkiego z 335 r. skierowanej do pierwszego wikari... more Tekst poświęcony jest konstytucji Konstantyna Wielkiego z 335 r. skierowanej do pierwszego wikariusza Hiszpanii: Tiberianusa. Jej fragment, wraz z interpretatio znany jest z Codex Theodosianis z 438 r. (C. Th. 3.5.6) oraz z Codex Iustinianus z 534 r. (C. 5.3.16). Regulacja ta dotyczyła losu rzeczy, którymi obdarowali się narzeczeni w przypadku śmierci jednego z przyszłych nupturientów. Konstytucja ta przewidywała, że rzeczy darowane przez narzeczonego zaręczonej z nim kobiecie, jeśli wymienili oni rytualny pocałunek, w połowie przypaść miały narzeczonej a reszta dziedzicom zmarłego w jakimkolwiek stopniu. Jeśli zaś nie doszło do tego pocałunku, całość darów miała być zwrócona narzeczonemu lub jego dziedzicom. W przypadku, gdy narzeczona darowała coś narzeczonemu (co jak podkreśla zachowany tekst konstytucji było rzadkością), a jedno z nich zmarło przed zawarciem małżeństwa, całość miała być zwrócona narzeczonej lub jej dziedzicom, bez względu na to, czy pocałunek miał miejsce. Autor analizuje krótko historyczny i społeczny kontekst wydania konstytucji, biorąc pod uwagę spostrzeżenia Jacobusa Gothofredusa (1587-1652), twórcy jedynego wczenonowożytnego komentarza do Kodeksu Teodozjusza oraz uwagi Christiana Ulricha Grupena (1692-1767), zbierającego dorobek wczesnonowożytnej jurysprudencji dotyczący C. Th. 3.5.6 = C. 5.3.16. W tekście uwzględniono również ustalenia psychologii ewolucyjnej i antropologii na temat roli pocałunku w przypadku związków heteroseksualnych. W konkluzjach autor wskazuje na znaczenie prawne rytualnego pocałunku między narzeczonymi według C. Th. 3.5.6 = C. 5.3.16.
Niektóre ograniczenia swobody zawierania małżeństw w rzymskim prawie poklasycznym na przykładzie ... more Niektóre ograniczenia swobody zawierania małżeństw w rzymskim prawie poklasycznym na przykładzie dowódców wojskowych w stopniu "dux" Einige Beschrankungen der Eheschlie8ungsfreiheit im romischen nachklassischen Recht am Beispiel der militarischen Befehlshaber im Rang dux 1. Wstęp. Zagadnienia ogólne: zakres chronologiczny pracy; stopień oficerski dux; zakazy
Meander : miesięcznik poświęcony kulturze świata starożytnego, 1994
Czas Kultury, 2020
Abstract: Artykuł opisuje znaczenie łacińskich paremii prawniczych na przykładzie reguł prawa rzy... more Abstract: Artykuł opisuje znaczenie łacińskich paremii prawniczych na przykładzie reguł prawa rzymskiego znanych Digestami Justyniańskimi [Digesta Iustiniani] z 533 r. „O różnych regułach prawa antycznego” – w kontekście współczesnego kryzysu państwa prawa w Polsce. Szczegółowe uwagi poświęcono paremii „Co jest od początku wadliwe, nie może stać się ważne wskutek upływu czasu” oraz wskazano na aktualność kilka innych zasad znanych z tego zbioru. Autor dowodzi szkodliwości naruszania reguł prawnych przez obecny obóz władzy w Polsce z punktu widzenia zachowania porządku społecznego oraz zasad państwa prawa, wskazując również na zagrożenia płynące z tych praktyk dla perspektyw sprawowania władzy przez Zjednoczoną Prawicę.
Miscellanea Historico-Iuridica, 2018
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Jul 1, 2006
Dedico el texto a uno de los comites Hispaniarum, Octaviano, un emisario especial del emperador C... more Dedico el texto a uno de los comites Hispaniarum, Octaviano, un emisario especial del emperador Constantino (306-337). En caso de Octaviano, se refiere al puesto de un colaborador del emperador, mandado a una diócesis para controlar las relaciones existentes y elaborar un informe (comites diocesium). Hay que distinguir entre comites Hispaniarum de los tiempos de Constantino y los jefes militares conocidos de Notitia dignitatum bajo el mismo nombre. Según una opinión común los comites Hispaniarum eran una clase de emisarios especiales del soberano, que pertenecían a los llamados comites dioecesium, enviados por el emperador a algunas diòcesis para controlarlas y para restablecer el orden público. Eran una especie de superintendentes de gobernadores ordinarios de provincias, junto a pe pretorio. Se conocen sólo cuatro personas que ejercían el cargo de comes Hispaniarum y el primero de ellos fue Octaviano en los años 316-317, no sólo el primer comes Hispaniarum, sino también el primero de todos los comites dioecesium conocidos. El fue conocido sólo por dos constitutiones del Constantino de los años 316 (CTh 9,1,1.-el texto está relacionado con la pérdida de praescriptio fori por los senadores que cometieron un crimen, sobre todo el rapto de virgen o la violación de fronteras de terrenos de otras personas.) y 317 (CTh 12,1,4.-el texto está dedicado a la cuestión cursus honorum de decuriones). Al autor demuestra que ambas constituciones mencionadas arriba fueron rescriptos del emperador, publicados probablemente en Serdica (Sofia en Bulgaria) o en sus alrededores. La prueba de eso puede ser el hecho de que, desde que se inluyeron en Codex Theodosianus (438 d.C), se hicieron lex generales y estaban vigentes en todo el Imperio. Luego se presentan las opiniones de historiadores anteriores sobre Octaviano y se prueba, después de un análisis largo, que no es cierto si se pueda identificarlo con Rufinus Octavianus, corrector Lucaniae et Brittorum (Italia) en 313. No obstante, es probable que Octavianus perteneciera a capa senatorial como la mayoría de los comites en los tiempos de Constantino y no procediera de Hispania ni fuera cristiano. A continuación el autor demuestra, que Octavianus no podía ejercer el cargo de comes por mucho tiempo-probablemente desde el verano/otoño de 316 hasta 317 o 318. El autor toma en consideración las causas por las cuales Octavianus estuvo en Hispania e indica que por lo menos segùn el texto de CTh 9,1,1 (recibido por Octavianus en Corduba/ Córdoba, capital de la provincia Romana Baetica), demuestra que Octaviano resolvía las disputas en la provincia. Además, su presencia allí y el título prueban de modo indirecto que a lo mejor inspeccionaba también otras capitales de las provincias que formaban parte de la diocesis Hispaniarum, o incluso las capitales de anteriores conventus iuridici. Sugiere, que tampoco se puede excluir que Constantino recibiera la información sobre la situación en la diocesis Hispania de manos de su colaborador íntimo, el obispo Osio de Córdoba, lo que lo llevo a mandar allí a Octaviano.
Convivium. Exchanges and Interactions in the Arts of Medieval Europe, Byzantium, and the Mediterranean - Seminarium Kondakovianum Series Nova , 2022
The largely unstudied insigne of the proconsul Africae, governor of the late Roman province Afric... more The largely unstudied insigne of the proconsul Africae, governor of the late Roman province Africa, is preserved in the primary copies of Notitia Dignitatum from around 400 ce and known from copies of the lost Codex Spirensis. This article, based on a combination of legal and art historical methods, seeks to determine the meaning of the insignia’s symbolic representations, especially its references to maritime shipping. Details in the insignia, including the colors used in it, can be considered a visual statement of the proconsul Africae’s scope of competence and intended to amplify the association in the Notitia Dignitatum. The reader in antiquity of the Notitia Dignitatum possibly saw the Africa proconsularis emblem as illustrating that official’s crucial role in producing supplies for Rome and delivering them by maritime freight. It is of note that no other insignia in the Notitia Dignitatum have maritime symbols or other details relating to seafaring. The depictions’ high degree of technical detail attests to the reliability of the insignia to the Notitia Dignitatum in studies concerned with Late Antiquity.
Uploads
Papers by Jacek Wiewiorowski