Podczas pobytu w Katarze rozmawiałam z recepcjonistą, który pochodził z Algierii. Mówił mi, że w każdym kraju język arabski jest inny – czasami osoby różnych nacji nie mogą się ze sobą po arabsku dogadać.

On na przykład rozumie Katarczyków, ale nie działa to w dwie strony.

 

W świadomości nas, Europejczyków, język arabski zdaje się jednym, homogenicznym tworem.

I mamy rację, jeśli chodzi o standardowy język arabski (ang. Modern Standard Arabic, MSA) – to współczesny oficjalny język, którego dzieci uczą się w szkołach i którym posługują się media. To także język administracji i handlu.

Nie jest on jednak niczyim językiem ojczystym.

 

Uwaga! MSA to co innego niż klasyczny arabski, w którym napisany jest Koran. Jest on na nim oparty, ale różni się dość znacznie.

 

Jednak oprócz MSA w powszechnym użyciu są różne dialekty lokalne – wrażenie jest więc takie, jakby mieszkańcy krajów arabskich mówili zupełnie innymi językami.

Niekiedy mówi się nawet o „językach arabskich” i porównuje się ich status do języków romańskich (w czasach, gdy formowały się z lokalnych dialektów łaciny).

 

Krajów, w których mówi się po arabsku jest naprawdę sporo.

Arabski jest językiem urzędowym w 24 krajach świata. Należą do nich:

·         Algieria,

·         Arabia Saudyjska,

·         Bahrajn,

·         Czad,

·         Dżibuti,

·         Egipt,

·         Erytrea,

·         Irak,

·         Jemen,

·         Jordania,

·         Katar,

·         Komory,

·         Kuwejt,

·         Liban,

·         Libia,

·         Maroko,

·         Mauretania,

·         Oman,

·         Palestyna,

·         Somalia,

·         Sudan,

·         Syria,

·         Tunezja,

·         Zjednoczone Emiraty Arabskie

 

Oprócz tego, język arabski jest używany jako jeden z 6 oficjalnych języków ONZ.

 

Język arabski obejmuje więc dialekty i ustandaryzowaną, powszechną wersję MSA (znaną także jako „fushi”).

Dialekty są głównie mówione, potoczne i chętnie używane w filmach i serialach, za to język standardowy ma głównie formę pisemną.

Niestety nie używa się go w codziennych rozmowach.

 

Ta „dwujęzyczność” ma swoją nazwę – dyglosja.

Ma ona miejsce, gdy na danym obszarze funkcjonują równolegle dwie odmiany języka, mające różne funkcje i różny zakres stosowania.

 

Osoby chcące uczyć się arabskiego stoją więc przed dylematem:

 

Zacząć naukę od standardowej wersji czy postawić na któryś z dialektów?

 

Do czytania gazet i stron www, słuchania radia lub oglądania politycznych debat i wiadomości w telewizji konieczny będzie standardowy arabski. Tak samo do czytania książek i oficjalnych dokumentów.

 

Ale żeby dogadać się na ulicy lub na targu i rozumieć potoczne rozmowy trzeba dodatkowo opanować dialekt używany w danym kraju.

 

Dialekty dzielÄ… siÄ™ na dwie grupy:

- wschodniÄ… (shami, khaliji, hijazi, ibri, dialekt iracki, dialekt cypryjski, masri),

- zachodnią (darija, hassaniya, dialekt sudański).

 

Język arabski jest więc jak drzewo o wielu gałęziach, które spaja wspólny pień. Jak widać, nie jest łatwo odnaleźć się w tym gąszczu 😉

 

Pomimo tych trudności opanowanie arabskiego jest jak najbardziej możliwe (i podobno nie takie straszne).

 

Początkującym często rekomenduje się opanowanie podstaw MSA, a dopiero potem przejście do nauki jednego z dialektów, np. dialektu egipskiego / darija (ze względu na bogactwo materiałów dydaktycznych).

 

Podsumowując – standardowym językiem arabskim nie dogadamy się z każdym Arabem.

 

Kluczem do komunikacji są dialekty, które nie mają wprawdzie oficjalnie statusu języków, ale są nimi w praktyce dla lokalnych społeczności.

 

#balajcza #języki #świat #arabski