Bagdad
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Vista aeriana Bagdad.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	44° 26′ 00″ N, 33° 02′ 00″ E
Superfícia	734 km²
Geografia politica
País	Iraq
Geografia umana
Populacion (31/12/2015)	7 665 292 ab.
Autras informacions
amanatbaghdad.gov.iq

Bagdad^[1] es la capitala d'Iraq. La vila se situa en Mesopotamia lòng dau fluvi Tigre. Ocupa un plan alluviau fòrça clòt qu'es propici a l'agricultura. En 2024, sa populacion èra estimada a 7,9 milions d'abitants e aquela de son aglomeracion a mai de 10 milions. Bagdad fa ansin partida dei metropòlis pus importantas d'Orient Mejan amb lo Caire, Istambol, Teheran e Riyad].

Fondada en 762 per de califas abbassidas desirós de se raprochar de Pèrsia, venguèt rapidament un dei centres demografics, economics e intellectuaus de la premiera partida de l'Edat Mejana e de l'Edat d'Aur Islamic. En particular, entre lei sègles VIII e IX, èra la vila pus poblada dau monde amb Chang'an. Pasmens, lo declin deis Abbassidas entraïnèt aqueu de la vila que foguèt pilhada e destrucha per lei Mongòls en 1258. Après un lòng periòde d'estanhacion, la vila foguèt modernizada a partir dau sègle XIX e venguèt la capitala dau reiaume d'Iraq creat per lei Britanics après la Premiera Guèrra Mondiala. Aquò estimulèt fòrça la creissença de la vila que foguèt desenant lo còr dau poder iraquian. Concentrèt ansin leis investiments e lei projèctes arquitecturaus. Pasmens, lei guèrras, quasi continuala dins lo país dempuei 1980, minèron aquela politica. Après la casuda de Saddam Hussein en 2003, fòrça refugiats fugissent la guèrra venguèron grossir la populacion entraïnant una urbanizacion pauc contrarotlada.

En despiech d'aquelei dificultats, Bagdad demòra lo centre de l'economia iraquiana. Es tanben lo centre intellectuau dau país amb una lònga tradicion universitària que data de la fondacion de l'Ostau de la Saviesa, un important complèxe de traduccion e de difusion dau saber antic e medievau.

Bagdad se tròba lòng dei ribas de Tigre, a l'endrech onte lo fluvi es lo pus pròche d'Eufrates que passa a 30 km a l'oèst de la vila. L'endrech es un plan alluviau situat a 46 m d'altitud e a 500 km dau golf Persic. La declivitat es donc fòrça febla amb una pèrda d'altitud mejan d'un mètre totei lei dètz quilomètres per arribar a la mar. Lo plan de Tigre – coma aqueu d'Eufrates – es donc tocat per d'inondacions frequentas.

Istoricament, la riba orientala constituís lo quartier de Rusafa e la riba occidentala lo quartier de Karkh. Pasmens, la Bagdad actuala es devesida en dètz districtes. A l'èst, lo Rusafa istoric es un districte. S'i tròban tanben Adhamiya, Sadr City^[2], Tisaa Nissan, Karrada e Zafraniya. L'oèst a una organizacion similara amb lo districte istoric de Khark e tres districtes pus recents dichs Kadhimiya, Mansur e Al-Rashid. Lei dos quartiers de Khark e Rusafa forman lo còr ancian de la vila, mai foguèron largament modernizats durant la segonda mitat dau sègle XX. Concentran la màger deis institucions politicas e culturalas. En revènge, lei centres intellectuaus, en particular leis universitats, son puslèu installats dins lei quartiers pus recents car Bagdad tèn plusors campus estenduts.

Bagdad a un aeropòrt internacionau. Construch entre 1979 e 1983, son utilizacion foguèt fòrça trebolada per lei diferents conflictes. En 2022, lo nombre de passatgiers aguent frequentat lo luòc èra de solament 2,9 milions^[3].

Bagdad es ben connectada a la ret rotiera dau país amb d'autorotas anant dins totei lei direccions. De mai, la vila es percorreguda per d'avengudas drechas e largas. Pasmens, en causa de l'aumentacion de la populacion, aquela ret es venguda insufisenta. L'abséncia de rocada es un factor agravant car lei veïculs en transit dèvon transversar l'aglomeracion per contuniar lor camin. Leis encombraments son donc fòrça nombrós e entraïnan de problemas grèus de pollucion^[4].

Au començament dau sègle XX, foguèt construch una linha ferroviària que jonhiá Bagdad a la vila turca de Konya. Èra un tròç dau camin de fèrre Berlin-Bagdad, un important projècte permetent de circular de Berlin a Bagdad en passant per Constantinòble. Pasmens, de partidas importantas de la linha foguèron destruchas durant la Premiera Guèrra Mondiala. Dempuei aquela data, lo transpòrt ferroviària es negligibla dins l'ofèrta de transpòrt de la capitala iraquiana. Durant leis ans 1980, Saddam Hussein projectèt de construrre un metrò. Abandonat en causa dei dificultats liadas ai guèrras, lo projècte foguèt tornat activar dins leis ans 2020 per lo novèu govèrn iraquian. En 2024, un consòrci franco-turco-espanhòu foguèt seleccionat amb una data d'inauguracion prevista en 2029-2030.

Segon la classificacion de Köppen, Bagdad a un clima desertic caud (BWh) caracterizat per de periòdes eissuchs e cauds perlongats, de periòdes fregs corts e de precipitacions raras. Lei temperaturas maximalas durant l'estiu, de junh a aost, passan ansin aisament 44 °C. Demòran frequentament superioras a 10 °C durant lei mes pus fregs (decembre a febrier). Lei precipitacions anualas mejanas son de 125 mm. La màger part son concentradas entre novembre e abriu. En revènge, en causa de l'ariditat de la region, lei tempèstas d'arena son frequentas e pòdon durar quauquei jorns

Amb 7,9 milions d'abitants en 2023, Bagdad es la segonda vila aràbia pus poblada après lo Caire. Fa tanben partida dei cinc metropòlis pus importantas d'Orient Mejan. Dempuei la represa de la vila per leis Otomans au sègle XIX, la vila conoís una creissença demografica regulara e importanta qu'es sostenguda per l'aumentacion de la populacion iraquiana e per l'arribada de refugiats fugissent lei conflictes. Fau nòtar que, pendent lei sègles VIII e IX, Bagdad èra probablament la vila pus granda dau monde amb una populacion estimada entre 1 e 1,5 milion d'estatjants.

La màger part de la populacion de la Bagdad actuala es compausada d'Arabis iraquians. Lei minoritats principalas son formadas de Curds, de Turcmèns, d'Assirians e d'Armènis. Pasmens, la minoritat assiriana, foguèt largament victimas dei violéncias entraïnadas per l'invasion estatsunidenca de 2003. Avans la guèrra, èra estimada a 150 000 personas, siá 3 % de la populacion, que vivián mai que mai dins lo quartier istoric de Dora. En 2014, èra reducha a 1 500 abitants. Istòricament, Bagdad assostava una comunautat judieva que formava aperaquí 20 a 30 % de la populacion urbana. La vila èra tanben un centre major deis estudis religiós judieus. Pasmens, aquela minoritat deguèt quitar lo país après la creacion d'Israèl en 1948.

La populacion actuala es mai que mai musulmana. Au nivèu istoric, Bagdad es una vila sunita, mai durant la segonda mitat dau sègle XX, lei chiitas i son venguts majoritaris. En 2023, lei chiitas constituïssián ansin 52 % deis estantjants còntra 29 a 34 % per lei sunitas. En 2003, aperaquí 20 % dei maridatges èran mixtas, mai aquela proporcion demeniguèt durant leis ans seguents en causa deis afrontaments communautaris deis ans 2000-2010. De mai, fòrça sunitas quitèron la vila e foguèron remplaçats per de chiitas. Lei crestians èran 300 000 avans la guèrra, mai coma la màger part èran assirians, lor nombre a tanben fòrça demenit.

La vila foguèt fondada ex nihilo en 762 per lo califa Al-Mansur (754-775) e, segon lei cronicas de l'epòca, bastida en 4 ans per 100 000 obriers^[5]. Leis Abbassidas i desplacèron lo còr dau poder musulman per renforçar son contraròtle sus lei regions iranianas onte lei revòutas èran frequentas. Lo nom iniciau de la ciutat èra Madinat As-Salam, mai lo nom Bagdad, citat coma un vilatge preislamic locau dins lo Talmud de Babilònia, s'impausèt pauc a cha pauc.

La vila d'Al-Mansur aviá una organizacion circulara. Son diamètre èra probablament de 2 534 m^[6]. Quatre portaus principaus foguèron bastits au nòrd-oèst vèrs Siria, au sud-oèst vèrs Basra, au sud-èst vèrs Kufa e au nòrd-èst vèrs Corasmia. Un important valat, dos barris e 112 torres formavan la basa de sei defensas. Lo palais, la mosqueta principala e lei casèrnas ocupavan l'anèu centrau e leis abitacions se situavan entre lei dos barris. Lo dòma verd de 48,36 m d'autor dau palais, destruch per lo tròn en 941, dominava l'ensemble e afiermava la poissança dei califas.

Aqueu plan geometric mostrèt rapidament sei limits. Una premiera transformacion foguèt l'aparicion rapida de borgadas au sud de la vila, a l'entorn dei mercats. La segonda foguèt l'abandon de la vila redona per lo califa e seis administracions au profiech de palais construchs en defòra dei barris. Aquò comencèt tre la fin dau rèine d'Al-Mansur amb la construccion dau palais d'Al-Khuld au nòrd-èst. Per alunchar la populacion, Al-Mansur renforcèt tanben l'implantacion dei mercats au sud. Bastiguèt tanben un important camp militar sus la riba orientala de Tigre^[7]

Bagdad conoguèt un desvolopament important, pauc contrariat per l'afebliment progressiu dei califas. D'efiech, lei sobeirans abbassidas perdiguèron pauc a cha pauc lor poder au profiech de sei generaus e de sei visirs. Pasmens, aquelei dignitaris contunièron de desvolopar la ciutat. En particular, lei visirs barmaquidas bastiguèron un important palais sus la riba orientala de Tigre que favorizèt lo desvolopament ulterior de la vila dins aquela direccion. En revènge, en 813-814, la màger part de la vila redona foguèt destrucha durant la guèrra de succession entre lei dos fius d'Harun al-Rashid. Per assaiar de redurre l'influéncia dei militars, Al-Mustain (862-865) desplacèt la capitala a Samarra, mai aquò empachèt lo declin de l'autoritat califala de contuniar e Al-Mutamid tornèt installar la capitala a Bagdad.

Aquelei transferiments dau poder aguèron pas d'efiechs lo dinamisme comerciau e intellectuau de la vila. Au sègle IX, Bagdad èra ansin lo centre de plusors rets marchandas de premiera importància en provenença dei pòrts dau golf Persic onte arribavan de produchs indians, chinés, iemenitas e africans, dei rotas continentalas de la Rota de la Seda que drenava de produchs d'Asia Centrala, d'Índia e de China e dei rotas continentalas e maritimas occidentalas que comunicavan amb Vòlga, Constantinòble, Egipte e Nubia. Una part dei marchandisas èran en transit, mai la vila importava massissament d'esclaus (eslaus, africans e turcs) e de matèrias premieras (fusta, fèrre). En cambi, exportava d'alum e de produchs artesanaus reputats (teissuts, objèctes de veire ò de metau, etc.). Au nivèu intellectuau, Bagdad foguèt lo luòc de construccion de la premiera Ostau de la Saviesa, un centre de traduccion dei tèxtes grècs de l'Antiquitat. Aguèt un ròtle centrau dins la collècta e la difusion dei sabers e venguèt un dei simbòls de l'Edat d'Aur Islamic^[8].

Entre lei sègles VIII e IX, Bagdad aviá ansin probablament una populacion superiora a un milion d'abitants e èra l'aglomeracion pus granda dau monde amb Chang'an^[9]. Pasmens, durant lo sègle X, una tiera d'incendis e d'inondacions roïnèt certanei quartiers. Un partiment de l'espaci entre sunitas e chiitas se metèt tanben en plaça. Lo teissut urban se fragmentèt alora lentament e l'abitat s'organizèt a l'entorn de quartiers diferents separats per de roïnas, de terrens abandonats e de zònas agricòlas. Lei guèrras causadas per l'afebliment dei califas abbassidas, plaçadas sota la « proteccion » de caps militars a partir de 945, agravèron lo declin.

• 
  Plan supausat de la ciutat redona
• 
  Pinturas representant d'erudits dins l'Ostau de la Saviesa
• 
  Fotografia de la medersa Al-Mustansiriya bastida en 1227
• 
  Dinar d'aur batut durant lo rèine d'un califa abbassida

En 1157, lo califa Al-Muqtafi (1136-1160) capitèt de restaurar l'independéncia politica de la dinastia abbassida. A aquela epòca, Bagdad èra centrada sus la riba orientala de Tigre e la vila redona èra quasi desertat. Lei califas restaurèron lei fortificacions e lei modernizèron amb l'apondon de bastions. Un portau unic foguèt conservat. A l'eissida d'un rèine guerrier, An-Nasir (1180-1225) prenguèt lo contraròtle de la màger part de Mesopotamia. Pasmens, en 1258, Bagdad foguèt atacada per lei Mongòls d'Hulegu. A l'eissida d'un sètge de 20 jorns, la vila foguèt pilhada e sa populacion chaplada per lei venceires. Lo nombre de victimas es mau conegut amb d'estimacions anant de 90 000^[10][11] a 2 milions de mòrts^[12][13].

• 
  Representacion dau sètge mongòl
• 
  Autra representacion dau sètge mongòl
• 
  Representacion de la captura dau califa Al-Mustasim per lei Mongòls
• 
  Fotografia d'una torre de l'epòca medievala

Après lei destruccions de 1258, Bagdad foguèt pas totalament abandonada, mai la vila perdiguèt son importància. Demorèt premier dins lo domeni deis Ilkhanidas fins a 1339. Puei, passèt sota lo contraròtle dei dinastias localas que se partejèron Mesopotamia e Pèrsia après la casuda de la dinastia mongòla (Jalairidas, Moton Negre, Moton Blanc, etc.). Foguèt tanben presa dos còps per Tamburlan que chaplèt la màger part deis abitants en 1401. Lei racòntes dau periòde parlan ansin d'una vila en roïna, sovent confonduda dins lei tèxtes occidentaus amb Babilònia.

En 1507, lei Safavidas iranians prenguèron lo contraròtle de la region. Pasmens, tre 1534, leis armadas de Soliman lo Magnific (1520-1566) capitèron d'ocupar la vila. En 1623, la populacion se revoutèt e recebèt l'ajuda dei Safavidas. Après una lònga guèrra, demorèt sota contraròtle otoman. Venguda una ciutat periferica de l'Empèri Otoman e dirigida per de pachas sovent incompetents, Bagdad foguèt tanben victima de plusors epidemias grèvas. Lo declin demografic contunièt e, en 1704, la populacion èra de solament 15 000 abitants.

En 1704, Hassan Pacha foguèt nomat governaire per lo poder otoman. Pacha energic, recrutèt d'esclaus per formar una armada de Mamelocs. Aquò li permetèt de sometre lei tribús de bedoins locaus e de crear un poder autonòm entre Mossol e Basra. En 1723, son fiu Ahmed li succediguèt. Pasmens, en 1733, deguèt faciar una ataca en provenença de Pèrsia. Assetjada, Bagdad foguèt sauvada per l'arribada de renfòrç otomans. Un segond sètge s'acabèt egalament per una victòria turca en 1744. Aquela intervencion permetèt ais Otomans de restaurar una partida de son influéncia dins la region, mai lo poder mameloc perdurèt fins a una epidemia de pèsta seguida per una venguda deis aigas que tuèron lei dos tèrç deis abitants en 1831. Lo sultan Mahmud II aprofichèt alora l'ocasion per exterminar lei mamelocs e restaurar son contraròtle dirècte.

• 
  Pintura d'una venguda deis aigas dins la vila en 1468
• 
  Plan de Bagdad en 1778
• 
  Vista de Bagdad en 1808

Dins lo contèxte de reforma de l'Empèri Otoman durant lo sègle XIX, leis autoritats de Bagdad comencèron una politica de modernizacion après lo restabliment de l'autoritat de Constantinòble. La figura de Midhat Pacha, governaire de la region a la fin deis ans 1860, es sovent associada a aquela politica car es a l'origina de la premiera linha de tramvai, dau premier jornau, de la construccion de plusors escòlas, de la creacion d'un conseu comunau e de la destruccion dei barris en vista de crear d'aisses de circulacion (que foguèron finalament jamai bastits). Pasmens, foguèt pas l'unic actor d'aquela modernizacion car, tre 1853, la populacion de la vila èra d'aperaquí 60 000 abitants. Èra estimada entre 70 000 e 80 000 abitants en 1877 e passèt lei 100 000 a la fin dau sègle. Lei Britanics, dins l'encastre dau desvolopament de lor zòna d'influéncia en Orient Mejan, participèron tanben a la modernizacion de vila en creant una companhiá de naviris destinats a assegurar de viatges regulars amb Basra en 1862. Pasmens, simbòl de lor poder creissent dins la region, avián installat un resident de la Companhiá deis Índias Orientalas dins la vila en 1798.

Durant la Premiera Guèrra Mondiala, Mesopotamia foguèt l'objècte de combats entre Britanics e Otomans. Per facilitar la circulacion dei tropas, lo governaire turc ordonèt de destrurre una partida deis ostaus per crear una carriera drecha e larga. Aquò donèt naissença a una granda artèria e marquèt una etapa decisiva dins la modernizacion dau teissut urban^[14]. Dins aquò, lei tropas otomanas foguèron pauc a cha pauc obligadas de se retirar vèrs lo nòrd e lo còrs expedicionari britanic intrèt dins la vila lo 11 de març de 1917.

• 
  Gravadura representant Bagdad dins leis ans 1840
• 
  Plan de la vila en 1854
• 
  Representacion de Bagdad en 1855
• 
  Representacion dau soc de Bagdad en 1876
• 
  Fotografia de la vila en 1907
• 
  Fotografia en 1917
• 
  Intrada dei tropas britanicas en 1917

A la conferéncia de San Remo, lei Britanics obtenguèron lo contraròtle dei vilayets otomans de Bagdad, de Basra e de Mossol. Fondèron lo reiaume d'Iraq per dirigir aquel ensemble e designèron Bagdad coma capitala. Dempuei aquela data, l'istòria de la vila s'es donc fòrça raprochada d'aquela dau país. Formalament reconegut coma independent en 1932, lo reiaume demorèt en realitat sota la tutèla de Londres fins au còp d'Estat que reversèt la monarquia en 1958. Lo desvolopament de l'industria petroliera permetèt la mesa en plaça de programas de modernizacion e la construccion de plusors monuments coma lo Musèu Nacionau en 1926.

A partir deis ans 1930, Bagdad foguèt tanben lo teatre deis afrontaments entre la monarquia probritanica e lei diferents movements d'oposicion. En abriu-junh de 1941, un còp d'Estat menat per Rachid Ali al-Gillani, un òme politica antibritanic e proalemand, entraïnèt un violent pogrom e una reocupacion de la vila per de tropas britanicas^[15]. Lei jusieus foguèron tornarmai la buta d'atemptats en 1950-1951, tres ans après la creacion d'Israèl. Aquò entraïnèt l'emigracion progressiva dei Judieus iraquians^[16][17]. Enfin, lo 14 de julhet de 1958, lo generau Abdel Karim Kassem executèt la familha reiala e prenguèt lo poder. Durant aqueu còp d'Estat, lei cadabres de membres dau govèrn e de la dinastia hachemita foguèron mutilats per la fòga^[18].

• 
  Carriera e cafè de Mutanabbi Street en 1923
• 
  Fotografia aeriana de la vila en 1925
• 
  Fotografia de 1932
• 
  Carriera Al-Rashid dins leis ans 1950
• 
  Carriera Al-Sadun dins leis ans 1950

De 1958 a 1968, una tiera de còps d'Estat menèron a la presa dau poder per lo partit Baas. Saddam Hussein ne'n venguèt pauc a cha pauc la figura principala. La capitala iraquiana foguèt alora l'objècte d'un important plan de desvolopament. Sa populacion passèt rapidament de 490 000 abitants en 1957 a 1,5 milion en 1965 e 2,9 milions en 1977. L'aumentacion dau pretz dau barriu de petròli permetèt de finançar de projèctes importants coma la creacion de Sadr City e de Nòu Bagdad. En parallèl, Bagdad s'impausèt coma una vila centrala dau monde arabi en aculhissent d'eveniments internacionaus coma la conferéncia de creacion de l'OPEP en 1960.

Amb l'ajuda d'arquitèctes e d'engenhaires polonés, leis autoritats bastiguèron d'infrastructuras modèrnes, en particular dins lei domenis de l'assaniment, de l'abduccion d'aiga potable e dau transpòrt rotier^[19]. En 1982, un aeropòrt internacionau foguèt tanben inaugurat e la capitala iraquiana venguèt una veirina de la revolucion baasista iraquiana. Pasmens, la guèrra Iran-Iraq frenèt lei projèctes de desvolopament e la vila foguèt tocada per de bombardaments iranians. En revènge, la creissença demografica alentiguèt pas e la vila agantèt 3,8 milions d'abitants en 1987.

La guèrra de 1991, l'insureccion chiita de la meteissa annada e la guèrra de 2003 aguèron de consequéncias encara pus negativas car una partida importanta deis infrastructuras foguèron destruchs per lei bombardaments e lei combats. Centre de la populacion chiita de la capitala, Sadr City foguèt tanben durament tocada per la repression. Pasmens, la creissença urbana contunièt (5,3 milions d'abitants en 2008), mai la pauretat e la misèria aumentèron dins de proporcions grèvas.

• 
  Fotografia de 1960
• 
  Fotografia de 1976
• 
  Fotografia dei quartiers modèrnes en 1980
• 
  Imatge satellit de 1996
• 
  Imatge satellit de 2002

De 2003 a 2017, Iraq foguèt lo luòc de plusors guèrras implicant lei tropas d'ocupacion estatsunidencas, lo govèrn centrau iraquian e divèrsei movements armats se reclamant dau nacionalisme arabi, dau nacionalisme curd, de l'islamisme sunita ò de l'islamisme chiita. Coma capitala dau país, Bagdad foguèt un dei teatres principaus d'aquelei conflictes e la vila foguèt victima de plusors atemptats e combats. Aquò entraïnèt lo pilhatge dei musèus de la vila e de sei colleccions d'objèctes antics, de destruccions suplementàrias au nivèu deis infrastructuras urbanas e de l'exili dei minoritats religiosas (crestians, mandeans, etc.). De mai, se dempuei 2017, divèrsei guerilhas contunian d'entretenir d'insureccions de bassa intensitat dins la vila e leis atemptats son encara nombrós. En parallèl, en causa de la crisi generala dins lo país, fòrça abitants contunian de migrar vèrs la capitala entraïnant una aumentacion non mestrejada de la populacion (8,1 milions d'abitants en 2018) e una aumentacion de la pauretat generala.

• 
  Carri estatsunidenc dins la vila en 2003
• 
  Plan de la vila en 2003
• 
  Sadr City en 2005
• 
  Fotografia de 2016
• 
  Fotografia dau centre urban en 2017
• 
  Carriera e cafè de Mutanabbi Street en 2018

Bagdad es un centre politic, economic, culturau e intellectuau major en Orient Mejan. Uei, es la capitala d'Iraq e la màger part deis institucions importantas dau país se tròban dins la vila (presidéncia, govèrn, parlament, cort suprèma, etc.). Es tanben lo sèti de plusors companhiás iraquianas de premiera importància e l'aglomeracion concentra 40 % dau PIB iraquian. Au nivèu religiós, es un centre important per plusors religions de la region. En particular, lo mausolèu Al-Kadhimiya, tomba de dos imams dau chiisme duodeciman, es l'objècte d'un romavatge popular au sen de l'islam chiita. Enfin, au nivèu intellectuau, Bagdad a una lònga tradicion universitària e la vila assosta plusors campus. L'universitat de Bagdad es ansin la segonda universitat pus importanta, en tèrmes de nombre d'estudiants, de l'ensemble d'Orient Mejan.

En causa dei destruccions consecutivas au sètge de 1258 e dau lòng periòde de declin de la vila, lo patrimòni arquitecturau de la Bagdad medievala es largament perdut. En particular, la vila redona a disparegut e, en l'abséncia de recèrcas arqueologicas vertadieras, pauc de vestigis son estats identificats. Pasmens, quauqueis elements an subreviscut coma lo palais dau califa An-Nasir, la mosqueta Abu Hanifa, la mosqueta Al-Sarai, lo mausolèu de Zumurrud Kathum, lei bastiments ancians de l'universitat Al-Mustansiriyah, lo caravanserralh de Khan Mirjan e la medersa Mirjaniyya.

La màger part dau patrimòni arquitecturau data puslèu dau sègle XX e es estacat ai projèctes de modernizacion de la vila. La volontat de demostrar la poissança dei regims successius foguèt tanben un dei motors d'aquelei construccions. Saddam Hussein i participèt largament amb lo monument al-Shaheed (dedicat ai soudats tuats durant la guèrra Iran-Iraq) ò lei Mans de la Victòria que tènon lo ròtle d'arc de trionf. Lo zòo de Bagdad, un dei pus importants de la region, marquèt tanben una etapa importanta dins l'istòria de l'arquitectura de la ciutat.

• 
  Cort dau palais abbassida d'An-Nasir
  (sègle XII)
• 
  Mosqueta Abu Hanifa
  (sègle X)
• 
  Mosqueta Al-Sarai
  (1193)
• 
  Mausolèu de Zumurrud Kathum
  (1202)
• 
  Bastiment ancian de l'universitat Al-Mustansiriyah
  (sègle XIII ?)
• 
  Intrada dau Musèu Nacionau d'Iraq
  (1926)
• 
  Monument al-Shaheed
  (1983)

Bagdad es lo sèti deis institucions artisticas e dei musèus pus importants d'Iraq. Pasmens, en causa dei guèrras iniciadas dempuei 1980, son d'organizacions en dificultat. Per exemple, lo Musèu Nacionau d'Iraq foguèt largament pilhat en 2003 durant l'afondrament dau regim de Saddam Hussein. Aquò entraïnèt lo raubament ò la destruccion de plusors objèctes antics coma la masca de Sargon. De recèrcas an permés de tornar trobar una partida deis objèctes raubats, mai lo musèu es totjorn una instuticion menaçada amb de periòdes de sarrada de 2003 a 2015 en causa de la guèrra e de 2020 a 2022 en causa de l'epidemia de covid-19.

Lo fotbòl e lei corsas ipicas son fòrça popularas dins la capitala iraquiana. Per lo fotbòl, la vila tèn quatre clubs majors dau campionat nacionaus (Al-Shorta, Al-Quwa Al-Jawiya, Al-Zawras e Al-Talaba). Per lei corsas ipicas, son d'eveniments populars que son un eiretatge de la colonizacion britanica.