Directory

Sevda Özkaya | Kastamonu University - Academia.edu

Skip to main content

Sevda Özkaya

Kastamonu University, Middle East, Faculty Member

Followers

112

Following

55

Co-authors

3

Mentions

115

Public Views

Osmanlı Tarihi

less

Alexander Morrison

University of Oxford

University of Alabama - Tuscaloosa

Armando Salvatore

McGill University

Bruno De Nicola

Austrian Academy of Sciences

Martin van Bruinessen

Universiteit Utrecht

Ankara Yildirim Beyazit University

Emrah Safa Gürkan (ESG)

Istanbul 29 Mayis University

M. Sait Türkhan

Istanbul University

Istanbul University

Alexander Fantalkin

Tel Aviv University

InterestsView All (21)

Uploads

Papers by Sevda Özkaya

Epidemics (Cholera, Plague) in Istanbul and Izmir and Their Effects on Turkish-American Trade According to American Consular Reports

DergiPark (Istanbul University), Sep 19, 2022

Salgın hastalıklar İstanbul ve İzmir'e gemi ve kervanlar aracılığıyla taşınmıştır. Osmanlı yöneti... more Salgın hastalıklar İstanbul ve İzmir'e gemi ve kervanlar aracılığıyla taşınmıştır. Osmanlı yöneticileri kordon usulü uygulayıp tedbirhâneler açarak ve karantina yöntemlerini uygulayarak salgınların yayılmasını engellemeye çalışmışlardır. Salgın hastalıkların görüldüğü dönemlerde Osmanlı Devleti'nin Batı ile olan ilişkileri oldukça azalmıştır. Salgın zamanlarında Türk-Amerikan diplomatik ilişkilerinde, özellikle karşılıklı ticarette aksamalar yaşanmıştır. Örneğin, ABD'nin zaman zaman İzmir'den kuru incir sevkiyatını yasakladığı olmuştur. Hastalıkların olduğu dönemlerde ticaret konusunda çok hassas davranılmıştır. Dönemin İstanbul ve İzmir'deki Amerikan konsolosları da Washington'la sürekli iletişim halinde kalarak bölgelerindeki salgın hastalıkları takip etmişlerdir. Şimdiye kadar bu konu hakkında değişik çalışmalar yapılmıştır fakat Amerikan konsolosluk raporları doğrultusunda bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu çalışmada 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında İstanbul ve İzmir'deki salgın hastalıklar, bunların Türk-Amerikan ticari ilişkilerine olan etkisi Amerikan konsolosluk raporlarına yansıdığı kadarıyla ele alınmıştır. İstanbul ve İzmir'de yaşanan yerel düzeydeki bu olaylar salgın hastalıklar karşısında yaşanılan ticari zorluklarla ilgili genel bir tablo çizebilmemiz için bize fikir vermektedir.

XIX. Yüzyilda Misir’In Si̇yasi̇ Ve Mali̇ Vazi̇yeti̇nde İsmai̇l Paşa’Nin Rolü Üzeri̇ne Sir Julien Goldsmid’İn Layi̇hasi

Kilis 7 Aralık Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Aug 6, 2017

Tarih, toplumların hafızası yani tecrübe kaynağı olma özelliği sebebi ile günümüze ve geleceğe yö... more Tarih, toplumların hafızası yani tecrübe kaynağı olma özelliği sebebi ile günümüze ve geleceğe yön veren bir ilim dalıdır. Bilhassa yakın tarihte yaĢanan hadiselerden edinilecek tecrübe günümüzde bölgemizde ve etrafımızda meydana gelen siyasi, iktisadi ve toplumsal hadiseleri anlamak, doğru değerlendirmek bakımından önemlidir. XIX. yüzyıl bilindiği üzere gerek Avrupa gerek Osmanlı Devleti için oldukça hareketli bir tarihi dönemdir. Zaman zaman parçalanma, iflas zaman zaman yeni güçlerin ortaya çıkıĢı anlamını taĢıyan bu dönem her açıdan ise değiĢim ve dönüĢümlerin yaĢandığı bir dönemdir. Böylesine önemli tarihi geliĢmelerin yaĢandığı XIX. Yüzyılın etkileri günümüzde de devam etmektedir. Bu yakın dönem tarihini anlamada bize birinci elden kaynaklık eden malzemelerden biri de layihalardır. Bir mesele üzerine kiĢi ya da kiĢilerce kaleme alınan bu çalıĢmalar son derece önemli bilgiler içermektedir. Ele aldığımız çalıĢma 1866-1896 yılları arasında Ġngiliz Avam Kamarası'nda liberal bir politikacı olarak yer alan hukukçu, iĢ adamı Sir Julien Goldsimid'in Ġsmail PaĢa'nın Mısır'ı iflasa sürüklediği yönündeki iddialara reddiye mahiyetindedir. Ġsmail PaĢa'nın, Mısır'a Ġngiliz müdahalesinde ve maliyenin iflasında, yaptığı harcamalar ve borçlanmalar sebebiyle büyük oranda sorumlu tutulduğu kabul edilir. Goldsmid yaptığı reddiyelerle layihada farklı bir bakıĢ açısı ortaya koymaktadır.

Ulûm Gazetesi Verilerine Göre 1869 Senesinde Mısır'ın Vaziyeti (Ali Suavi'nin Gözünden)

Akademik incelemeler: sakarya üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, Oct 15, 2017

Sevda Özkaya Öz Meşrutiyet dönemi, Osmanlı Devlet yapısına ilk ciddi muhalefetin temsilcisi kabul... more Sevda Özkaya Öz Meşrutiyet dönemi, Osmanlı Devlet yapısına ilk ciddi muhalefetin temsilcisi kabul edilen "Yeni Osmanlılar" ın (Genç Türkler-Jön Türkler) çalışmalarının inkar edilemez ölçüdeki etkileriyle ortaya çıkmıştır. Bu gurup içerisinde dönemin önde gelen aydınları, devlet adamları bulunmaktaydı. Osmanlı Devleti'ni kurtarmak hedefi için ileri sürdükleri fikirlerini anlatmanın ve yaymanın en etkili yolu ise basındı. İşte bu süreçte Ulûm Gazetesi, muhalif bir kişilik olan Ali Suavi'nin Paris'te çıkarmış olduğu ve daha çok kültürel, iktisadi meseleleri ele aldığı bir gazetedir. Mısır meselesinin tam manasıyla uluslararası bir boyut kazandığı bu dönemde Ulûm Gazetesi'nde Ali Suavi önemli bilgiler vermekte ve fikirlerini ifade etmektedir.

Ottoman Empire’s Power Campaign on Middle East in 19. Century and An Example For The Role of Nationalism: English Intervention to Arabi Pasha Riot

DergiPark (Istanbul University), May 1, 2017

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

Cezayi̇r’İn Si̇yasi̇ Ve İkti̇sadi̇ Önemi̇ Ve Misir Vali̇si̇ Mehmet Ali̇ Paşa’Nin Cezayi̇r’İn Fransa Tarafindan İşgali̇ndeki̇ Rolü

Ortadoğu etütleri, 2016

Lord Dufferi̇n Tarafindan Hazirlanan Misir Islahat Programi ( Manasi, Etki̇leri̇, Sonuçlari)

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dec 28, 2017

Tarihin her döneminde önemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Mısır'ın XIX. Yüzyılın değişe... more Tarihin her döneminde önemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Mısır'ın XIX. Yüzyılın değişen dengeleri içerisinde giderek yükselen bir rekabetin sahası haline gelmiştir. Bunun sebepleri arasında Süveyş Kanalı'nın açılışı, Osmanlı Devleti'nin bölgedeki hâkimiyetinin zayıflaması ve Sanayi Devrimi neticesinde yeni pazar ve hammadde kaynaklarına ihtiyaç duyan kapitalist devletlerin, başta İngiltere olmak üzere, yeni politikaları sayılabilir. Söz konusu politikalar arasında en dikkat çekici olanı ise Osmanlı topraklarında "ıslahat" taleplerini içerenidir. XIX. yüzyılda Osmanlı coğrafyasının en kârlı toprak parçalarını kontrol altında tutmak, bir süre sonra tamamen ele geçirebilmek için bu politikaya Anadolu, Balkanlar ve Kuzey Afrika dâhil edilmiştir. İngiltere'nin Hindistan yolu üzerinde bulunan, nehir taşımacılığı, deniz ticareti ve bereketli toprakları sayesinde cazibe merkezi olan Mısır'ın Osmanlı Devleti için büyük bir probleme dönüştüğü bu dönemde İngiltere bölgede başka hiç bir devlete şans tanımayacak şekilde kontrolü ele geçirmiştir. Arabi Paşa meselesi sebebiyle bölgeye silahlı müdahale fırsatını değerlendirdiği 1882 senesinde İstanbul Elçisi Lord Dufferin'i bölgede sıkıntıları ortadan kaldıracak "ıslahat"ları tespit etmesi ve yapılması gereken düzenlemeler için görevlendirerek Mısır'a göndermiştir. Lord Dufferin, yetenekli ve başarılı bir diplomat olarak kısa zamanda yaptığı çalışma neticesinde Mısır için "ıslahat programı" hazırlamıştır. Mısır'ı iktisadi-idari olarak sıkıntılarından kurtaracağı,halkın refahını sağlayacağı düşünülen ıslahat programının içeriği, anlamı ve tesirini arşiv belgeleri ışığında ortaya koymaya çalıştık.

Modernleşme Sürecinde Mısır'da Karma Mahkemeler Kurulması Meselesi

Turkish studies, 2014

In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to h... more

İngiliz İşgalinden Sonra Mısır’da Mali Buhran

Asia Minor Studies, Jul 15, 2017

Strong political, economic and social reformations in XIX. Century, came to an important point in... more Strong political, economic and social reformations in XIX. Century, came to an important point in XX. Century. Changed management perspectives were the clearest signs of that. That period is mostly remembered with political events; but impact and effect of economy in state and community life was undeniable and constant. Economy was the strongest factor which directed the politics of strong states of Europe and Ottoman State during-Tanzimat‖(Reforms) and then-MeĢrutiyet‖(Constitutionalism) Periods. Economic crises often occured. Egypt was an Ottoman province; on the other hand as a result of activities of Kavalali dynasty that aimed to be independent, Egypt had the loan authorization and it went to economic failure in XIX. and XX. Centuries. These two periods had different failure causes but the English effect was constant. Expenses that made for Modernity and Independency in XIX. Century, brougt the failure and the occupation. In XX. Century, There was again economic crisis as a result of England's colonisation politics. The crisis that occured in Egypt with its causes and its effects is a good example for the importance of economy in state management. In this study, the economic events and the crisis after the English occupation, were evaluated with their causes and results.

XIX. Yüzyilda Osmanli Devleti̇ni̇n Ortadoğu Topraklarindaki̇ Nüfuz Mücadelesi̇ Ve Mi̇lli̇yetçi̇li̇ği̇n Rolüne Bi̇r Örnek: Arabi̇ Paşa Ayaklanmasina İngi̇li̇z Müdahalesi̇

Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, May 1, 2017

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Cezayi̇r’İn Si̇yasi̇ Ve İkti̇sadi̇ Önemi̇ Ve Misir Vali̇si̇ Mehmet Ali̇ Paşa’Nin Cezayi̇r’İn Fransa Tarafindan İşgali̇ndeki̇ Rolü

Ortadoğu etütleri, 2016

Ottoman Empire’s Power Campaign on Middle East in 19. Century and An Example For The Role of Nationalism: English Intervention to Arabi Pasha Riot

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

In the Process of Modernization is a Matter of Establishing Mixed Courts of Egypt

In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to h... more In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to have a clear idea of what their concept of law is. The concept of law which regulates the social life in many ways has developed differently in the Islamic civilization from that in the Christian Europe. The Europeanization Movement of the 19th century which established itself in administrative, political and social fields also came into prominence in the field of law; and the system law which was regarded as an obstacle to the modernization of the Islamic society was sought to be transformed, thus making a significant stride for the Islamic society toward interacting with the dynamic European society. In the 19th century, that is, a period of modernization for the Islamic society, several economic and politico-social reasons necessitated the aforementioned interaction. The increase in the trade between Ottoman Empire and the Europe gave rise to the intercultural relations. Therefore, wit...

XIX. Yüzyilda Misir’In Si̇yasi̇ Ve Mali̇ Vazi̇yeti̇nde İsmai̇l Paşa’Nin Rolü Üzeri̇ne Sir Julien Goldsmid’İn Layi̇hasi

Tarih, toplumlarin hafizasi yani tecrube kaynagi olma ozelligi sebebi ile gunumuze ve gelecege yo... more Tarih, toplumlarin hafizasi yani tecrube kaynagi olma ozelligi sebebi ile gunumuze ve gelecege yon veren bir ilim dalidir. Bilhassa yakin tarihte yasanan hadiselerden edinilecek tecrube gunumuzde bolgemizde ve etrafimizda meydana gelen siyasi, iktisadi ve toplumsal hadiseleri anlamak, dogru degerlendirmek bakimindan onemlidir. XIX. yuzyil bilindigi uzere gerek Avrupa gerek Osmanli Devleti icin oldukca hareketli bir tarihi donemdir. Zaman zaman parcalanma, iflas zaman zaman yeni guclerin ortaya cikisi anlamini tasiyan bu donem her acidan ise degisim ve donusumlerin yasandigi bir donemdir. Boylesine onemli tarihi gelismelerin yasandigi XIX. Yuzyilin etkileri gunumuzde de devam etmektedir. Bu yakin donem tarihini anlamada bize birinci elden kaynaklik eden malzemelerden biri de layihalardir. Bir mesele uzerine kisi ya da kisilerce kaleme alinan bu calismalar son derece onemli bilgiler icermektedir. Ele aldigimiz calisma 1866 -1896 yillari arasinda Ingiliz Avam Kamarasi’nda liberal bir p...

Lord Dufferi̇n Tarafindan Hazirlanan Misir Islahat Programi ( Manasi, Etki̇leri̇, Sonuçlari)

Tarihin her doneminde onemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Misir’in XIX. Yuzyilin degise... more Tarihin her doneminde onemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Misir’in XIX. Yuzyilin degisen dengeleri icerisinde giderek yukselen bir rekabetin sahasi haline gelmistir. Bunun sebepleri arasinda Suveys Kanali’nin acilisi, Osmanli Devleti’nin bolgedeki hâkimiyetinin zayiflamasi ve Sanayi Devrimi neticesinde yeni pazar ve hammadde kaynaklarina ihtiyac duyan kapitalist devletlerin, basta Ingiltere olmak uzere, yeni politikalari sayilabilir. Soz konusu politikalar arasinda en dikkat cekici olani ise Osmanli topraklarinda “islahat” taleplerini icerenidir. XIX. yuzyilda Osmanli cografyasinin en kârli toprak parcalarini kontrol altinda tutmak, bir sure sonra tamamen ele gecirebilmek icin bu politikaya Anadolu, Balkanlar ve Kuzey Afrika dâhil edilmistir. Ingiltere’nin Hindistan yolu uzerinde bulunan, nehir tasimaciligi, deniz ticareti ve bereketli topraklari sayesinde cazibe merkezi olan Misir’in Osmanli Devleti icin buyuk bir probleme donustugu bu donemde Ingiltere bolgede baska hic ...

XIX. Yüzyilda Osmanli Devleti̇ni̇n Ortadoğu Topraklarindaki̇ Nüfuz Mücadelesi̇ Ve Mi̇lli̇yetçi̇li̇ği̇n Rolüne Bi̇r Örnek: Arabi̇ Paşa Ayaklanmasina İngi̇li̇z Müdahalesi̇

XIX. yuzyil, Osmanli toplumunun, aydinlarinin ve devlet adamlarinin yeni fikirleri tartistiklari ... more XIX. yuzyil, Osmanli toplumunun, aydinlarinin ve devlet adamlarinin yeni fikirleri tartistiklari bir donemdir. Bu fikirler arasinda ozellikle Ortadogu ya yonelik politikalarimizi etkileyenleri ise Islamcilik ve Milliyetciliktir. Ortadogu, sinirlari kesin olmayan bir bolgedir. Burada basta Ingiltere olmak uzere Batili devletlerin ideolojilere yaklasimlari da degiskenlik gostermistir. Bolgede stratejik oneme haiz Misirda Osmanli Devletinin hakimiyeti, bu yuzyilda uluslararasi bir boyut kazanmistir. Arabi Pasa meselesi, Ortadogu da hem ideolojilerin arac olarak kullanilmasina hem de Ingilterenin bolgeye yonelik degisken politikalarina onemli bir ornektir. Arabi Pasa milliyetci bir soylem benimsemekle birlikte Osmanli Devletine bagliligini dile getirmistir. Hidivin Avrupa devletleri ile olan iliskilerine karsi Osmanli Devletini uyarmistir. Ancak sonuc Arabi Pasanin asi ilan edilmesi ve Misirin isgali olmustur.

İstanbul Üni̇versi̇tesi̇ Türki̇yat Mecmuasi’Nda Türk Tari̇hi̇ (1925-1977) (Bi̇bli̇yografi̇k İnceleme)

Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Öz Cumhuriyetin ilanından sonra Türkoloji alanında çalışmalar yapılması ve eserler ortaya konulma... more Öz Cumhuriyetin ilanından sonra Türkoloji alanında çalışmalar yapılması ve eserler ortaya konulması için 1924 yılında İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesine bağlı Türkiyat Enstitüsü kurulmuştur. Enstitünün çalışma talimatnamesine "Enstitü tarafından neşredilecek mecmuanın hakk-ı tahriri tamamıyla Edebiyat Fakültesi Mecmuası talimatnamesine aittir" ibaresi konularak Türkiyat Mecmuasının yayımlanması karara bağlanmıştır. 1925 yılı Ağustos ayında ilk sayısı yayımlanan mecmua günümüze değin Türk kültür hayatına dair çalışmalarına devam etmesine rağmen 1977 ile 1996 yılları arasında kesintiye uğramıştır. Çalışmamızda ilk sayı olan 1925 yılı Ağustos ayı ile 18. sayısı olan 1976 yılına ait Türk tarihine katkıda bulunmuş makalelerin bibliyografik incelemesi yapılarak, kronolojik sıralaması verilmiş ve mecmua içerisinden makaleler seçilerek özetleme ve değerlendirme yapılmıştır. Makale seçiminde Türk tarihine ve diline katkıda bulunmuş önde gelen isimlerin seçilmesinin yanı sıra makalelerin içeriği göz önünde tutularak "Türk Tarihi Tezi"nin öne sürdüğü tarih anlayışına uygun ve buna örnek olacak nitelikteki makalelerin seçilmesine özen gösterilmiştir. Mecmua içerisinden seçilen makalelerin özetlenmesi metoduyla Türk tarihinin bazı meselelerine ve bununla beraber makale yazarlarının hayatlarına ve eserlerine değinilmiştir. Ayrıca çalışmamızda mecmuanın tarihçesi, içeriği, misyonu ve vizyonu hakkında bilgiler verilmiştir.

II. Abdülhami̇t Dönemi̇nde Bi̇r Kadin Muhali̇f: Prenses Nazli

Journal Of History School, 2019

Epidemics (Cholera, Plague) in Istanbul and Izmir and Their Effects on Turkish-American Trade According to American Consular Reports

DergiPark (Istanbul University), Sep 19, 2022

Salgın hastalıklar İstanbul ve İzmir'e gemi ve kervanlar aracılığıyla taşınmıştır. Osmanlı yöneti... more Salgın hastalıklar İstanbul ve İzmir'e gemi ve kervanlar aracılığıyla taşınmıştır. Osmanlı yöneticileri kordon usulü uygulayıp tedbirhâneler açarak ve karantina yöntemlerini uygulayarak salgınların yayılmasını engellemeye çalışmışlardır. Salgın hastalıkların görüldüğü dönemlerde Osmanlı Devleti'nin Batı ile olan ilişkileri oldukça azalmıştır. Salgın zamanlarında Türk-Amerikan diplomatik ilişkilerinde, özellikle karşılıklı ticarette aksamalar yaşanmıştır. Örneğin, ABD'nin zaman zaman İzmir'den kuru incir sevkiyatını yasakladığı olmuştur. Hastalıkların olduğu dönemlerde ticaret konusunda çok hassas davranılmıştır. Dönemin İstanbul ve İzmir'deki Amerikan konsolosları da Washington'la sürekli iletişim halinde kalarak bölgelerindeki salgın hastalıkları takip etmişlerdir. Şimdiye kadar bu konu hakkında değişik çalışmalar yapılmıştır fakat Amerikan konsolosluk raporları doğrultusunda bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu çalışmada 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında İstanbul ve İzmir'deki salgın hastalıklar, bunların Türk-Amerikan ticari ilişkilerine olan etkisi Amerikan konsolosluk raporlarına yansıdığı kadarıyla ele alınmıştır. İstanbul ve İzmir'de yaşanan yerel düzeydeki bu olaylar salgın hastalıklar karşısında yaşanılan ticari zorluklarla ilgili genel bir tablo çizebilmemiz için bize fikir vermektedir.

XIX. Yüzyilda Misir’In Si̇yasi̇ Ve Mali̇ Vazi̇yeti̇nde İsmai̇l Paşa’Nin Rolü Üzeri̇ne Sir Julien Goldsmid’İn Layi̇hasi

Kilis 7 Aralık Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Aug 6, 2017

Tarih, toplumların hafızası yani tecrübe kaynağı olma özelliği sebebi ile günümüze ve geleceğe yö... more Tarih, toplumların hafızası yani tecrübe kaynağı olma özelliği sebebi ile günümüze ve geleceğe yön veren bir ilim dalıdır. Bilhassa yakın tarihte yaĢanan hadiselerden edinilecek tecrübe günümüzde bölgemizde ve etrafımızda meydana gelen siyasi, iktisadi ve toplumsal hadiseleri anlamak, doğru değerlendirmek bakımından önemlidir. XIX. yüzyıl bilindiği üzere gerek Avrupa gerek Osmanlı Devleti için oldukça hareketli bir tarihi dönemdir. Zaman zaman parçalanma, iflas zaman zaman yeni güçlerin ortaya çıkıĢı anlamını taĢıyan bu dönem her açıdan ise değiĢim ve dönüĢümlerin yaĢandığı bir dönemdir. Böylesine önemli tarihi geliĢmelerin yaĢandığı XIX. Yüzyılın etkileri günümüzde de devam etmektedir. Bu yakın dönem tarihini anlamada bize birinci elden kaynaklık eden malzemelerden biri de layihalardır. Bir mesele üzerine kiĢi ya da kiĢilerce kaleme alınan bu çalıĢmalar son derece önemli bilgiler içermektedir. Ele aldığımız çalıĢma 1866-1896 yılları arasında Ġngiliz Avam Kamarası'nda liberal bir politikacı olarak yer alan hukukçu, iĢ adamı Sir Julien Goldsimid'in Ġsmail PaĢa'nın Mısır'ı iflasa sürüklediği yönündeki iddialara reddiye mahiyetindedir. Ġsmail PaĢa'nın, Mısır'a Ġngiliz müdahalesinde ve maliyenin iflasında, yaptığı harcamalar ve borçlanmalar sebebiyle büyük oranda sorumlu tutulduğu kabul edilir. Goldsmid yaptığı reddiyelerle layihada farklı bir bakıĢ açısı ortaya koymaktadır.

Ulûm Gazetesi Verilerine Göre 1869 Senesinde Mısır'ın Vaziyeti (Ali Suavi'nin Gözünden)

Akademik incelemeler: sakarya üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, Oct 15, 2017

Sevda Özkaya Öz Meşrutiyet dönemi, Osmanlı Devlet yapısına ilk ciddi muhalefetin temsilcisi kabul... more Sevda Özkaya Öz Meşrutiyet dönemi, Osmanlı Devlet yapısına ilk ciddi muhalefetin temsilcisi kabul edilen "Yeni Osmanlılar" ın (Genç Türkler-Jön Türkler) çalışmalarının inkar edilemez ölçüdeki etkileriyle ortaya çıkmıştır. Bu gurup içerisinde dönemin önde gelen aydınları, devlet adamları bulunmaktaydı. Osmanlı Devleti'ni kurtarmak hedefi için ileri sürdükleri fikirlerini anlatmanın ve yaymanın en etkili yolu ise basındı. İşte bu süreçte Ulûm Gazetesi, muhalif bir kişilik olan Ali Suavi'nin Paris'te çıkarmış olduğu ve daha çok kültürel, iktisadi meseleleri ele aldığı bir gazetedir. Mısır meselesinin tam manasıyla uluslararası bir boyut kazandığı bu dönemde Ulûm Gazetesi'nde Ali Suavi önemli bilgiler vermekte ve fikirlerini ifade etmektedir.

Ottoman Empire’s Power Campaign on Middle East in 19. Century and An Example For The Role of Nationalism: English Intervention to Arabi Pasha Riot

DergiPark (Istanbul University), May 1, 2017

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

Cezayi̇r’İn Si̇yasi̇ Ve İkti̇sadi̇ Önemi̇ Ve Misir Vali̇si̇ Mehmet Ali̇ Paşa’Nin Cezayi̇r’İn Fransa Tarafindan İşgali̇ndeki̇ Rolü

Ortadoğu etütleri, 2016

Lord Dufferi̇n Tarafindan Hazirlanan Misir Islahat Programi ( Manasi, Etki̇leri̇, Sonuçlari)

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dec 28, 2017

Tarihin her döneminde önemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Mısır'ın XIX. Yüzyılın değişe... more Tarihin her döneminde önemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Mısır'ın XIX. Yüzyılın değişen dengeleri içerisinde giderek yükselen bir rekabetin sahası haline gelmiştir. Bunun sebepleri arasında Süveyş Kanalı'nın açılışı, Osmanlı Devleti'nin bölgedeki hâkimiyetinin zayıflaması ve Sanayi Devrimi neticesinde yeni pazar ve hammadde kaynaklarına ihtiyaç duyan kapitalist devletlerin, başta İngiltere olmak üzere, yeni politikaları sayılabilir. Söz konusu politikalar arasında en dikkat çekici olanı ise Osmanlı topraklarında "ıslahat" taleplerini içerenidir. XIX. yüzyılda Osmanlı coğrafyasının en kârlı toprak parçalarını kontrol altında tutmak, bir süre sonra tamamen ele geçirebilmek için bu politikaya Anadolu, Balkanlar ve Kuzey Afrika dâhil edilmiştir. İngiltere'nin Hindistan yolu üzerinde bulunan, nehir taşımacılığı, deniz ticareti ve bereketli toprakları sayesinde cazibe merkezi olan Mısır'ın Osmanlı Devleti için büyük bir probleme dönüştüğü bu dönemde İngiltere bölgede başka hiç bir devlete şans tanımayacak şekilde kontrolü ele geçirmiştir. Arabi Paşa meselesi sebebiyle bölgeye silahlı müdahale fırsatını değerlendirdiği 1882 senesinde İstanbul Elçisi Lord Dufferin'i bölgede sıkıntıları ortadan kaldıracak "ıslahat"ları tespit etmesi ve yapılması gereken düzenlemeler için görevlendirerek Mısır'a göndermiştir. Lord Dufferin, yetenekli ve başarılı bir diplomat olarak kısa zamanda yaptığı çalışma neticesinde Mısır için "ıslahat programı" hazırlamıştır. Mısır'ı iktisadi-idari olarak sıkıntılarından kurtaracağı,halkın refahını sağlayacağı düşünülen ıslahat programının içeriği, anlamı ve tesirini arşiv belgeleri ışığında ortaya koymaya çalıştık.

Modernleşme Sürecinde Mısır'da Karma Mahkemeler Kurulması Meselesi

Turkish studies, 2014

In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to h... more

İngiliz İşgalinden Sonra Mısır’da Mali Buhran

Asia Minor Studies, Jul 15, 2017

Strong political, economic and social reformations in XIX. Century, came to an important point in... more Strong political, economic and social reformations in XIX. Century, came to an important point in XX. Century. Changed management perspectives were the clearest signs of that. That period is mostly remembered with political events; but impact and effect of economy in state and community life was undeniable and constant. Economy was the strongest factor which directed the politics of strong states of Europe and Ottoman State during-Tanzimat‖(Reforms) and then-MeĢrutiyet‖(Constitutionalism) Periods. Economic crises often occured. Egypt was an Ottoman province; on the other hand as a result of activities of Kavalali dynasty that aimed to be independent, Egypt had the loan authorization and it went to economic failure in XIX. and XX. Centuries. These two periods had different failure causes but the English effect was constant. Expenses that made for Modernity and Independency in XIX. Century, brougt the failure and the occupation. In XX. Century, There was again economic crisis as a result of England's colonisation politics. The crisis that occured in Egypt with its causes and its effects is a good example for the importance of economy in state management. In this study, the economic events and the crisis after the English occupation, were evaluated with their causes and results.

XIX. Yüzyilda Osmanli Devleti̇ni̇n Ortadoğu Topraklarindaki̇ Nüfuz Mücadelesi̇ Ve Mi̇lli̇yetçi̇li̇ği̇n Rolüne Bi̇r Örnek: Arabi̇ Paşa Ayaklanmasina İngi̇li̇z Müdahalesi̇

Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, May 1, 2017

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Cezayi̇r’İn Si̇yasi̇ Ve İkti̇sadi̇ Önemi̇ Ve Misir Vali̇si̇ Mehmet Ali̇ Paşa’Nin Cezayi̇r’İn Fransa Tarafindan İşgali̇ndeki̇ Rolü

Ortadoğu etütleri, 2016

Ottoman Empire’s Power Campaign on Middle East in 19. Century and An Example For The Role of Nationalism: English Intervention to Arabi Pasha Riot

XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları ... more XIX. yüzyıl, Osmanlı toplumunun, aydınlarının ve devlet adamlarının yeni fikirleri tartıştıkları bir dönemdir. Bu fikirler arasında özellikle "Ortadoğu" ya yönelik politikalarımızı etkileyenleri ise İslamcılık ve Milliyetçiliktir. "Ortadoğu", sınırları kesin olmayan bir bölgedir. Burada başta İngiltere olmak üzere Batılı devletlerin ideolojilere yaklaşımları da değişkenlik göstermiştir. Bölgede stratejik öneme haiz Mısır"da Osmanlı Devleti"nin hakimiyeti, bu yüzyılda uluslararası bir boyut kazanmıştır. Arabi Paşa meselesi, "Ortadoğu" da hem ideolojilerin araç olarak kullanılmasına hem de İngiltere"nin bölgeye yönelik değişken politikalarına önemli bir örnektir. Arabi Paşa milliyetçi bir söylem benimsemekle birlikte Osmanlı Devleti"ne bağlılığını dile getirmiştir. Hidiv"in Avrupa devletleri ile olan ilişkilerine karşı Osmanlı Devleti"ni uyarmıştır. Ancak sonuç Arabi Paşa"nın asi ilan edilmesi ve Mısır"ın işgali olmuştur.

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı / East Anatolian`s political, social and economical history according to American consulater`s reports

In the Process of Modernization is a Matter of Establishing Mixed Courts of Egypt

In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to h... more In order to have an accurate evaluation of the history of Islamic societies, it is necessary to have a clear idea of what their concept of law is. The concept of law which regulates the social life in many ways has developed differently in the Islamic civilization from that in the Christian Europe. The Europeanization Movement of the 19th century which established itself in administrative, political and social fields also came into prominence in the field of law; and the system law which was regarded as an obstacle to the modernization of the Islamic society was sought to be transformed, thus making a significant stride for the Islamic society toward interacting with the dynamic European society. In the 19th century, that is, a period of modernization for the Islamic society, several economic and politico-social reasons necessitated the aforementioned interaction. The increase in the trade between Ottoman Empire and the Europe gave rise to the intercultural relations. Therefore, wit...

XIX. Yüzyilda Misir’In Si̇yasi̇ Ve Mali̇ Vazi̇yeti̇nde İsmai̇l Paşa’Nin Rolü Üzeri̇ne Sir Julien Goldsmid’İn Layi̇hasi

Tarih, toplumlarin hafizasi yani tecrube kaynagi olma ozelligi sebebi ile gunumuze ve gelecege yo... more Tarih, toplumlarin hafizasi yani tecrube kaynagi olma ozelligi sebebi ile gunumuze ve gelecege yon veren bir ilim dalidir. Bilhassa yakin tarihte yasanan hadiselerden edinilecek tecrube gunumuzde bolgemizde ve etrafimizda meydana gelen siyasi, iktisadi ve toplumsal hadiseleri anlamak, dogru degerlendirmek bakimindan onemlidir. XIX. yuzyil bilindigi uzere gerek Avrupa gerek Osmanli Devleti icin oldukca hareketli bir tarihi donemdir. Zaman zaman parcalanma, iflas zaman zaman yeni guclerin ortaya cikisi anlamini tasiyan bu donem her acidan ise degisim ve donusumlerin yasandigi bir donemdir. Boylesine onemli tarihi gelismelerin yasandigi XIX. Yuzyilin etkileri gunumuzde de devam etmektedir. Bu yakin donem tarihini anlamada bize birinci elden kaynaklik eden malzemelerden biri de layihalardir. Bir mesele uzerine kisi ya da kisilerce kaleme alinan bu calismalar son derece onemli bilgiler icermektedir. Ele aldigimiz calisma 1866 -1896 yillari arasinda Ingiliz Avam Kamarasi’nda liberal bir p...

Lord Dufferi̇n Tarafindan Hazirlanan Misir Islahat Programi ( Manasi, Etki̇leri̇, Sonuçlari)

Tarihin her doneminde onemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Misir’in XIX. Yuzyilin degise... more Tarihin her doneminde onemli iktisadi-siyasi merkezlerden biri olan Misir’in XIX. Yuzyilin degisen dengeleri icerisinde giderek yukselen bir rekabetin sahasi haline gelmistir. Bunun sebepleri arasinda Suveys Kanali’nin acilisi, Osmanli Devleti’nin bolgedeki hâkimiyetinin zayiflamasi ve Sanayi Devrimi neticesinde yeni pazar ve hammadde kaynaklarina ihtiyac duyan kapitalist devletlerin, basta Ingiltere olmak uzere, yeni politikalari sayilabilir. Soz konusu politikalar arasinda en dikkat cekici olani ise Osmanli topraklarinda “islahat” taleplerini icerenidir. XIX. yuzyilda Osmanli cografyasinin en kârli toprak parcalarini kontrol altinda tutmak, bir sure sonra tamamen ele gecirebilmek icin bu politikaya Anadolu, Balkanlar ve Kuzey Afrika dâhil edilmistir. Ingiltere’nin Hindistan yolu uzerinde bulunan, nehir tasimaciligi, deniz ticareti ve bereketli topraklari sayesinde cazibe merkezi olan Misir’in Osmanli Devleti icin buyuk bir probleme donustugu bu donemde Ingiltere bolgede baska hic ...

XIX. Yüzyilda Osmanli Devleti̇ni̇n Ortadoğu Topraklarindaki̇ Nüfuz Mücadelesi̇ Ve Mi̇lli̇yetçi̇li̇ği̇n Rolüne Bi̇r Örnek: Arabi̇ Paşa Ayaklanmasina İngi̇li̇z Müdahalesi̇

XIX. yuzyil, Osmanli toplumunun, aydinlarinin ve devlet adamlarinin yeni fikirleri tartistiklari ... more XIX. yuzyil, Osmanli toplumunun, aydinlarinin ve devlet adamlarinin yeni fikirleri tartistiklari bir donemdir. Bu fikirler arasinda ozellikle Ortadogu ya yonelik politikalarimizi etkileyenleri ise Islamcilik ve Milliyetciliktir. Ortadogu, sinirlari kesin olmayan bir bolgedir. Burada basta Ingiltere olmak uzere Batili devletlerin ideolojilere yaklasimlari da degiskenlik gostermistir. Bolgede stratejik oneme haiz Misirda Osmanli Devletinin hakimiyeti, bu yuzyilda uluslararasi bir boyut kazanmistir. Arabi Pasa meselesi, Ortadogu da hem ideolojilerin arac olarak kullanilmasina hem de Ingilterenin bolgeye yonelik degisken politikalarina onemli bir ornektir. Arabi Pasa milliyetci bir soylem benimsemekle birlikte Osmanli Devletine bagliligini dile getirmistir. Hidivin Avrupa devletleri ile olan iliskilerine karsi Osmanli Devletini uyarmistir. Ancak sonuc Arabi Pasanin asi ilan edilmesi ve Misirin isgali olmustur.

İstanbul Üni̇versi̇tesi̇ Türki̇yat Mecmuasi’Nda Türk Tari̇hi̇ (1925-1977) (Bi̇bli̇yografi̇k İnceleme)

Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Öz Cumhuriyetin ilanından sonra Türkoloji alanında çalışmalar yapılması ve eserler ortaya konulma... more Öz Cumhuriyetin ilanından sonra Türkoloji alanında çalışmalar yapılması ve eserler ortaya konulması için 1924 yılında İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesine bağlı Türkiyat Enstitüsü kurulmuştur. Enstitünün çalışma talimatnamesine "Enstitü tarafından neşredilecek mecmuanın hakk-ı tahriri tamamıyla Edebiyat Fakültesi Mecmuası talimatnamesine aittir" ibaresi konularak Türkiyat Mecmuasının yayımlanması karara bağlanmıştır. 1925 yılı Ağustos ayında ilk sayısı yayımlanan mecmua günümüze değin Türk kültür hayatına dair çalışmalarına devam etmesine rağmen 1977 ile 1996 yılları arasında kesintiye uğramıştır. Çalışmamızda ilk sayı olan 1925 yılı Ağustos ayı ile 18. sayısı olan 1976 yılına ait Türk tarihine katkıda bulunmuş makalelerin bibliyografik incelemesi yapılarak, kronolojik sıralaması verilmiş ve mecmua içerisinden makaleler seçilerek özetleme ve değerlendirme yapılmıştır. Makale seçiminde Türk tarihine ve diline katkıda bulunmuş önde gelen isimlerin seçilmesinin yanı sıra makalelerin içeriği göz önünde tutularak "Türk Tarihi Tezi"nin öne sürdüğü tarih anlayışına uygun ve buna örnek olacak nitelikteki makalelerin seçilmesine özen gösterilmiştir. Mecmua içerisinden seçilen makalelerin özetlenmesi metoduyla Türk tarihinin bazı meselelerine ve bununla beraber makale yazarlarının hayatlarına ve eserlerine değinilmiştir. Ayrıca çalışmamızda mecmuanın tarihçesi, içeriği, misyonu ve vizyonu hakkında bilgiler verilmiştir.

II. Abdülhami̇t Dönemi̇nde Bi̇r Kadin Muhali̇f: Prenses Nazli

Journal Of History School, 2019

Osmanlı İdaresinde Mısır

Tarihin gördüğü en büyük ve köklü medeniyet beşiği olan Mısır, daha çok antik tarihi ile anılmakt... more Tarihin gördüğü en büyük ve köklü medeniyet beşiği olan Mısır, daha çok antik tarihi ile anılmaktadır. Mısır’da kurulan medeniyet, dikkate alındığında bunun normal olduğu anlaşılır. Bin yıllara yayılan Mısır medeniyetinin temelinde coğrafî mevkiî ve bu zengin coğrafyanın bahşettiği üretim ekonomisi bulunmaktadır. Uzun süren medeniyetlere bakıldığında bunların üretim ekonomisine dayandığı görülür. Mısır’ın coğrafyası değişmediğine göre bu özelliğinden doğan önemi aslında tarihin hiçbir döneminde değişmemiştir. Roma, Bizans, İslam devletleri hâkimiyeti ve nihayet Osmanlı idaresinde de Mısır her bakımdan önemliydi. Sadece Akdeniz üzerinden Kızıldeniz’e bir güzergâh değil, aynı zamanda geniş tarım alanlarıyla çevresini ve tabi olduğu ülkeleri besleyen bir ülkeydi. Roma, Bizans ve Osmanlı döneminde büyük şehirlerin, bu bağlamda İstanbul’un buğday ve pirinci Mısır’dan gelirdi. Kızıldeniz’den Hint Okyanusu’na, öte yandan Doğu Afrika’ya, açılan önemli bir mevkideydi. Sudan’dan başlayarak, bütün kuzey Afrika da Mısır’ın iktisadî ve siyasî dairesindeydi.
Mısır’ın bu özelliği Sanayi İnkılabından dünyada eskiye oranla büyük gelişmeler meydana geldi. Binlerce yıldan beri insanlığın kullandığı tabiî enerji kaynaklarına buhar enerjisi eklendi ve birim zamandan birim alandan alınan mal ve hizmet arttı, aşılamayan dağlar daha kolay aşıldı, mesafeler kısaldı. Dünya ekonomisi ve ticaret hacmi genişledi. Bunun sonucu olarak eskiden beri var olan sömürgecilik, bu dönemde olağanüstü boyutlara ulaştı. İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika, ilerleyen yıllarda Almanya ve Rusya’nın ulaşmadıkları sömürmedikleri yer kalmamıştı.
Bu dönemde sanayileşen ülkeler, artık kendi ülkelerinin kaynakları ile yetinmiyorlardı. Sanayi toplumlarının refahı devam ettirmek için hammadde kaynaklarına, pazarlara ve hammadde ile pazarlara giden ana kara ve deniz yollarının kontrolü hayatî önemi haizdi. Böyle bir dönemde elbette Mısır gene ön plana çıkacaktı. İşte 19. yüzyılda ortaya çıkan Mısır Meselesinin temelinde bu tarihî, iktisadî ve siyasî şartlar bulunmaktadır.
Dr. Sevda Özkaya’nın büyük bir titizlikle arşiv kaynakları ile yerli-yabancı alanın kaynaklarına dayanarak, uzun bir sürede hazırladığı bu eser, aslında zikrettiğimiz dönemin sömürge sistemini, bir ülkeden nasıl bir bölgenin koparıldığının hikâyesini ortaya koymaktadır. İngiltere, Hindistan üzerindeki hâkimiyeti uğrunda her şeyi yapmağa hazırdır. Daha Napolyon’un 1798’de Mısır’ı işgali karşısında Osmanlı Devleti ile ittifak yaparak Fransa’ya savaş açmakla kararlığına göstermiştir. 19. yüzyıl boyunca da Mısır’da menfaatlerine uygun bir politika izlemiş ve nihayetinde Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu şartlar, özellikle 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ile düştüğü zaaf ortamında Mısır ile yeterince ilgilenememesi sonucu 1882’de Mısır İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Bütün bunlardan da anlaşılıyor ki, yakınçağlarda da Mısır tarihi en az ilkçağlar kadar önemlidir.
Her ne kadar Mehmet Ali Paşa gailesiyle başlayan iç siyaset, Paşa’ya verilen imtiyaz fermanı, bu dönemde Mısır’ın iktisadî, siyasî ve sosyal gelişmeleri, Mısır hazinesi ve borçları ön planda görünüyorsa da aslında bu eserde Mısır’ın nasıl elden çıktığı anlatılmaktadır. Coğrafya değişmediğine göre, gelecekte de benzer gelişmelerin olması, tarihî seyre uygundur.
Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK
22.05.2018

Meşrutiyet Dönemi Basınından Örneklerle Türkistan

XIX. Yüzyılda Bir Rekabet Unsuru Olarak Süveyş Kanalı

Mısır Meselesi

by Sevda Özkaya and mustafa öztürk

misir_salnamesi_1871.pdf

19. Yüzyılda Mısır’da İzlenenİktisat Politikaları veMısır MaliyesininİflasaSürüklenişi

MISIR DEMİRYOLLARININ MODERNLEŞME AÇISINDAN ÖNEMİ

The Importance of Modernization of Egyptian Railways Modernization studies those existed densely ... more The Importance of Modernization of Egyptian Railways Modernization studies those existed densely in Egypt in Nineteenth century is also about development of the traffic net. Railway buildings in the century were given a special importance for a modern commerce and traffic. The first project about railway building is belonged to Mehmet Ali Pasha's period. Egypt Viceroy Mehmet Ali Pasha decided to start building a railway between " Suez " and " Cairo " in 1834. The reason of this decision was the importance of development communication and commerce between the two cities. The level of highway traffic from Europe to India and Far East in the last times of the first half of the nineteenth century, made a railway or canal building necessary. England supported the railway project because a canal could make it easy to send warships to Red Sea and India for the other imperial states. And this was disadvantage for England. Finally, the railway project was successful with English support. This paper reflects the attitude of Ottoman Empire about railway building in Egypt and the politics of European States-especially France and England-about the subject; conditions of railway building privilage, lenghts of the railways and the effects to Egyptian commerce and traffic, will be examined in the light of the documents at the Ottoman Archive.XX. yüzyıla girerken bir ülkenin modernleşmesinde başlıca etkenlerin ulaşım ve taşımacılık sistemlerindeki gelişmeler olduğu söylenebilir. Çünkü çağın gelişmelerine ayak uydurmak ya da en azından bu gelişmelerden haberdar olmak, ülkeler arası mesafelerin kısalmasına bağlı idi.