Books by Vassilis Letsios
Asini Publishing, 2017
Με αφορμή τα εκατό χρόνια φινλανδικής ανεξαρτησίας παρουσιάζονται, για πρώτη φορά στα ελληνικά, ά... more Με αφορμή τα εκατό χρόνια φινλανδικής ανεξαρτησίας παρουσιάζονται, για πρώτη φορά στα ελληνικά, άρθρα και επιστολές του φινλανδού ελληνιστή Όσκαρ Έμιλ Τουντέερ (1850-1930) από την περιήγησή του στην Ελλάδα -κυρίως στις Κυκλάδες- και το Χισαρλίκ (1881-1882), Τα κείμενα αυτά, μεταφρασμένα από τα φινλανδικά και τα σουηδικά, μπορούν να αναγνωσθούν μέσα από πολλαπλά πρίσματα, καθώς άπτονται όχι μόνο της αρχαιολογίας -όπως και τα περισσότερα κείμενα περιηγητών-, αλλά και της συγκρότησης των εθνικών ταυτοτήτων του 19ου αιώνα, της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, του ρομαντισμού και πολλών άλλων θεμάτων που αγγίζουν διάφορες πτυχές του ελληνικού πολιτισμού, σύγχρονου και αρχαίου.
Τα άρθρα, που ο ίδιος ο Τουντέερ ονόμαζε ταξιδιωτικά, δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο φινλανδικό περιοδικό "Valvoja" το 1883 και το 1891. Οι επιστολές προς την αδελφή του Μάι (επιλογή) αντλούνται από τον τόμο που δημοσίευσε το 1994 στα φινλανδικά η εγγονή του Λέενα Τούουτερι, ενώ οι επιστολές προς την αρραβωνιαστικιά του Έλλεν (επίσης επιλογή) αντλούνται από αδημοσίευτα μέχρι σήμερα χειρόγραφα που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Φινλανδίας.
The title of this study, ‘the ghost behind the arras’, adapts Eliot’s metaphor (1917) for the lat... more The title of this study, ‘the ghost behind the arras’, adapts Eliot’s metaphor (1917) for the latent presence of metre in free verse-poetry. In the work of nine major twentieth-century Greek poets (Cavafy, Seferis, Embiricos, Elytis, Gatsos, Ritsos, Sachtouris, Mastoraki, and Ganas), the predominant Modern Greek verse form, the ‘political verse’ (politikos stichos) can be seen as ‘the ghost behind the arras’. This study examines in some detail the ways in which each of these poets appropriates the inherited metre in new contexts and asks what they contribute to the understanding of each poet’s poetics. It will be argued that the most dominant ‘ghost’ is Palamas’ The Emperor's Flute (1910) mirroring the poets’ attempts to communicate their response to the demise of the ‘Great Idea’; but the latent appearances of the political verse in twentieth-century Greek poetry have many other dimensions also.
Ο λημματικός πίνακας λέξεων του Σολωμού, στην έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση, καλύπτει το ελληνόγλ... more Ο λημματικός πίνακας λέξεων του Σολωμού, στην έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση, καλύπτει το ελληνόγλωσσο έργο του Σολωμού (χειρόγραφα και εκδοτική παράδοση). Έχει ως βάση τα Αυτόγραφα του ποιητή και συμπληρωματικά, για τα κείμενα και τις παραλλαγές που δε σώζονται στα Αυτόγραφα, αλλά μόνο στην εκδοτική παράδοση, αντλεί από τη χρηστική έκδοση του Λίνου Πολίτη, που κατά την άποψή μας αντιπροσωπεύει αξιόπιστα την εκδοτική παράδοση του Πολυλά. Η έκδοση του 2008 – σε σχέση με αυτήν του 1983 – είναι βελτιωμένη στα ακόλουθα σημεία: α) πέρα από τα Αυτόγραφα του Σολωμού και τη χρηστική έκδοση Πολίτη, έχει συμπεριλάβει για πρώτη φορά και τα Απόγραφα του Πολυλά, β) έχει λάβει υπόψη, στο μέτρο που κρίθηκαν πειστικές, τις νέες αναγνώσεις και διορθώσεις που έχουν προταθεί από ειδικούς σολωμιστές για κείμενα των Αυτογράφων μετά την έκδοση του 1964, γ) σ’ αυτές έχουν προστεθεί και οι νέες αναγνώσεις της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, οι οποίες προέκυψαν τόσο από τις προηγούμενες όσο και από την τελευταία έρευνα. Σε ειδικό πίνακα καταχωρίζονται οι Νέες Αναγνώσεις στο σύνολό τους, δ) επιπλέον, μαζί με τη βιβλιακή, το έργο περιλαμβάνει (σε ένθετο CD) και την ηλεκτρονική έκδοση του λημματικού πίνακα λέξεων του Σολωμού. Ώστε, το αποκατεστημένο και συμπληρωμένο corpus των σολωμικών κειμένων που αντιπροσωπεύεται στην παρούσα έκδοση δεν υπάρχει συγκεντρωμένο σε καμιάν άλλη έκδοση, έντυπη ή ηλεκτρονική (Καψωμένος, Ε., Λέτσιος, Β., Μάντζιος, Ά., Παπαστεφάνου, Β.)
Papers by Vassilis Letsios
Πόρφυρας 184, 213-222, 2024
Σε ανομοιοκατάληκτο στίχο μεταφράζει ο Ανδρέας Κάλβος τους εννιά πρώτους στίχους από τη Γ της Ιλι... more Σε ανομοιοκατάληκτο στίχο μεταφράζει ο Ανδρέας Κάλβος τους εννιά πρώτους στίχους από τη Γ της Ιλιάδας, τους οποίους βρίσκουμε στο κείμενο-οδηγό του «Επισημείωσις», στην Λύρα (Γενεύη, 1824). Προηγουμένως, σε στροφή ομηρικής έμπνευσης στην αδημοσίευτη έως το 1884 “Ode agli Ionii” (1814) ο Κάλβος ενεργοποιεί την ομοιοκαταληξία.
Πόρφυρας 182, 395-402, 2024
Μέσω της μετάφρασης της ποίησης ο Γκάτσος ύψωσε (σε όποιο βαθμό αυτή ακούστηκε) την αντιπολεμική ... more Μέσω της μετάφρασης της ποίησης ο Γκάτσος ύψωσε (σε όποιο βαθμό αυτή ακούστηκε) την αντιπολεμική του φωνή – ήταν γνωστό τι αντιπροσώπευε αυτή η φωνή και γι’ αυτό κλήθηκε να εμπλακεί μέσω της μετάφρασης σε θεατρικά έργα που ήταν γνωστό ότι μπορούσε να υποστηρίξει, ακριβώς επειδή ήταν σε πολιτική, ιδεολογική, θεματική σφαίρα συναφή με αυτή των πρώτων μεταφρασμάτων του. Αυτή η φωνή ακούστηκε πρώτη φορά καθαρή σαν κρύσταλλο και πρωτίστως ΠΟΙΗΤΙΚΗ στη μετά τον ισπανικό εμφύλιο εποχή και «συνήχησε» (για να το πω και με τη γλώσσα της μουσικής, που τόσο αγαπούσε) μέσω της μετάφρασης της ποίησης με τη δική του ποιητική φωνή, των δικών του ποιημάτων.
Οδοντωτός 1, 31-41, 2023
Στην παρούσα εργασία επικεντρωνόμαστε στη μετάφραση έργου του Αισχύλου από έναν από τους σημαντικ... more Στην παρούσα εργασία επικεντρωνόμαστε στη μετάφραση έργου του Αισχύλου από έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της επτανησιακής ποιητικής παράδοσης του τέλους του 19ου αι. και των αρχών του 20ού, τον Γεώργιο Καλοσγούρο (1853-1902). Το κριτικό και το μεταφραστικό έργο του Καλοσγούρου είναι πολύ σημαντικό και συνδέεται με κάποια από τα σημαντικότερα έργα της επτανησιακής ποιητικής παράδοσης στη μετά το θάνατο του Σολωμού εποχή. Τον απασχόλησαν σε επίπεδο μετάφρασης και κριτικής ιταλόγλωσσα κυρίως έργα, από την παλαιότερη (Dante, Tasso, Alfieri, Foscolo) και την πιο πρόσφατη (Σολωμός) ποιητική παράδοση, ωστόσο στις μεταφραστικές του εργασίες συμπεριέλαβε και αρχαίους Έλληνες κλασικούς. Στην εργασία μας θα αναφερθούμε σύντομα σε άλλα του μεταφράσματα από κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ωστόσο θα επικεντρωθούμε στον τόμο Προμηθέας δεσμώτης Αισχύλου (1902), σε μια εποχή κατά την οποία η ελληνική έμμετρη ποίηση επαναπροσδιορίζεται μέσα από τη γνωριμία της με τον ελευθερωμένο στίχο, αλλά και από την είσοδο του επτανησιακού ποιητικού στοιχείου στη σφαίρα της αθηναϊκής λογοτεχνικής παραγωγής. Η ανάλυσή μας είναι κειμενοκεντρική, αναφερόμαστε δε πρωτίστως σε ζητήματα μορφής, γλώσσας και στιχουργικής, σε σχέση με το πρωτότυπο κείμενο και με προηγούμενα νεοελληνικά μεταφράσματα του εν λόγω αρχαιοελληνικού κειμένου.
Ιστορίες ξενοδοχείων. Η ανάδυση του ελληνικού ξενοδοχείου στη λογοτεχνία, επ. Χ. Μαρίνου & Α. Δημάκης, Εκδόσεις ΕΑΠ, σ. 75-90, 2023
Πολύ συχνά συσχετίζουμε τον ποιητή Καβάφη και την ποίησή του με τον εσωτερικό χώρο, που περιγράφε... more Πολύ συχνά συσχετίζουμε τον ποιητή Καβάφη και την ποίησή του με τον εσωτερικό χώρο, που περιγράφεται με σκηνογραφική λεπτομέρεια προπαντός ως προς το φωτισμό και τα αντικείμενα, ωστόσο πολλά κείμενα του Καβάφη, αλλά και συγγραφέων ή μελετητών που έχουν εμπνευστεί από το έργο του, αποτυπώνουν τη μετακίνηση, τη ζωή εκτός σπιτιού, τη συναναστροφή. Ίσως δεν έχει προσεχθεί όσο θα έπρεπε, όμως ο Καβάφης μετακινήθηκε ο ίδιος στη ζωή του αρκετά, μόνος και συχνότερα με μέλη της οικογένειάς του, νεαρός και πιο ώριμος, από ανάγκη και για αναψυχή, στοιχείο που μετουσιώνεται, θεωρούμε, στο έργο του σε μια εποχή αναζήτησης της σχέσης του με τον εαυτό και τον κόσμο, το μόνιμο και το προσωρινό, το παλιό και το καινούργιο, το οικείο και το άγνωστο, το παραδοσιακό και το νεωτερικό. Οι μετακινήσεις του Καβάφη, μικρότερες και μεγαλύτερες, συνδέονται πρωτίστως με την αγωνία για το μέλλον, την οικονομική ανασφάλεια και την υγεία των δικών του και του ίδιου, τη φυγή για λόγους επιβίωσης και λιγότερο, όπως θα δούμε, με τη διασκέδαση, τη γνωριμία με τον καινούργιο τόπο και τους ανθρώπους του. Ο Καβάφης των μετακινήσεων είναι, θα δούμε, ο ευάλωτος και ανασφαλής άνθρωπος του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, και λιγότερο ο οραματιστής περιηγητής των προηγούμενών του δεκαετιών, από την άλλη, και λόγω των καταβολών και συνηθειών του, ο Καβάφης είναι στις μετακινήσεις του ο άνθρωπος που θα διαμείνει σε μεγάλα, λαμπερά καταλύματα στο κέντρο μεγάλων συνήθως αστικών κέντρων, όπου και θα προσπαθεί να συνεχίζει τον τρόπο ζωής που είχε συνηθίσει αυτός και τα μέλη της οικογένειάς του ακολουθώντας, προκαταβολικά σημειώνεται εδώ, τον αστικό τρόπο ζωής, ανάμεσα στο πλήθος και κοντά στα ενδιαφέροντά του, χωρίς ειδικό ενδιαφέρον για περιήγηση εκτός πόλης. Ο Καβάφης των ταξιδιών, των πλοίων, των ξενοδοχείων, όπου και θα επικεντρωθούμε στη σύντομη αυτή μελέτη, μπορεί, θεωρούμε, να φωτίσει πτυχές του βίου και του έργου του ποιητή που δεν έχουν σχολιασθεί επαρκώς σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών για τον κόσμο, για τον ίδιο και τους δικούς του, για το έργο του και την πρόσληψή του. Οι προορισμοί του Καβάφη, κυριολεκτικοί και μεταφορικοί, είναι, θα δούμε, πολλοί, και για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται στον τίτλο της παρούσας μελέτης η αναφορά «Ιθάκες», όπως τη βρίσκουμε στο ποίημα «Ιθάκη» (1910), μια αξία ανώτερη από τον έναν και τελικό προορισμό και το φθάσιμο σε αυτόν. Για το θέμα αυτό θα αξιοποιηθούν κείμενα του Καβάφη, από τα δημοσιευμένα και από τα αδημοσίευτα, αλλά και κείμενα άλλων, παλαιότερα και πιο σύγχρονα, που σχετίζονται με αυτήν την πτυχή του βίου του Καβάφη.
Κεφαλληνιακά Χρονικά 22: 367-374, 2023
Η παρουσία της Σαπφούς στις μεταφραστικές εργασίες των Επτανησίων από το β’ μισό του δέκατου ένατ... more Η παρουσία της Σαπφούς στις μεταφραστικές εργασίες των Επτανησίων από το β’ μισό του δέκατου ένατου αιώνα έως και το α’ μισό του εικοστού είναι μικρή, όχι όμως ασήμαντη. Στην ιστορία των ελληνικών ποιητικών μεταφράσεων η πρώτη μεγάλη μεταφραστική εργασία με έργα της Σαπφούς είναι το Φιλομούσου πάρεργα (Παρίσι, 1838) του Ν. Πίκκολου, ενώ στα Ελληνικά αρχαιολογήματα (1853) του Αθανάσιου Χριστόπουλου εντοπίζουμε την ενότητα «Σαπφούς ωδαί» με τα μεταφράσματα «Εις Αφροδίτην», «Προς γυναίκα ερωμένην» και (πάλι) «Εις Αφροδίτην». Το «Προς γυναίκα ερωμένην» είναι μετάφραση του απ. 31 της Σαπφούς, γνωστού και από τον αρχικό του στίχο «φαίνεταί μοι κῆνος ἴσος θέοισιν», και το οποίο στον Πίκκολο εντοπίζουμε με τον τίτλο «Εις ερωμέναν». Μετάφραση του ποιήματος αυτού εντοπίζουμε επίσης στην Ανθοδέσμη (1851) του Σοφοκλή Κ. Καρύδη και αργότερα ως «Τους θεούς ταιριάζει εκείνος…» στον τόμο των απάντων (1881) του Αντωνίου Μάτεσι (1794-1875). Το μετάφρασμα αυτό, λόγω των έντονων στοιχείων δημοτικής που το χαρακτηρίζουν (η γλωσσική μεταστροφή του Μάτεσι σημειώνεται από το 1860), αντιλαμβανόμαστε ότι είναι του πρώτου μισού του δέκατου ένατου αιώνα. Το συγκεκριμένο ποίημα αναμεταφράζεται στη συνέχεια από ποικίλους άλλους, τον Κ. Α. Κωνσταντινίδη (1910), τον Μ. Γ. Πετρίδη (1911), τον Δήμο Βερενίκη, τον Ν. Ν. Δρακουλίδη (1916). Δύο συνεχιστές της επτανησιακής ποιητικής παράδοσης, ο Ανδρέας Μαρτζώκης (1849-1923), αδελφός του Στέφανου, και ο Μαρίνος Σιγούρος (1885-1961), αναμεταφράζουν το ποίημα κατά τη δεκαετία του 1910, για να συνεχίσει αυτό να αναμεταφράζεται από άλλους κατά τον εικοστό αιώνα (ανάμεσα σε αυτούς και οι Ζήσιμος Σίδερης, Σίμος Μενάρδος, Ηλίας Βουτιερίδης κ.λπ.) Στην ανάλυσή μας θα αναγνώσουμε παράλληλα τα τρία επτανησιακά μεταφράσματα, με την προσοχή μας επικεντρωμένη στο μετάφρασμα του Σιγούρου (1960, γρ. 1915) και του Μαρτζώκη (1917), που παραλαμβάνουν και συνεχίζουν τη μεταφραστική παράδοση ως προς το συγκεκριμένο λυρικό ποίημα.
σταφυλή 2: 83-108, 2022
Το μεταφραστικό έργο του Χριστιανόπουλου είναι μεγάλο και ενδιαφέρον, οπότε αναγκαστικά μετά τη σ... more Το μεταφραστικό έργο του Χριστιανόπουλου είναι μεγάλο και ενδιαφέρον, οπότε αναγκαστικά μετά τη σύντομη παρουσίασή του θα χρειαστεί να είμαστε επιλεκτικοί ως προς δείγματα που θα αναγνώσουμε. Για το λόγο αυτό επέλεξα μεταφράσματα με συναφή θεματική, αυτή που ξεχώρισα και που σε σημαντικό βαθμό αντιπροσωπεύει το μεταπολεμικό κόσμο: τον πολεμιστή/ στρατιώτη/ ήρωα και την αναπαράστασή του. Το θέμα αυτό επανέρχεται τακτικά στο μεταφραστικό έργο του Χριστιανόπουλου και τον δοκιμάζει, όπως θα δούμε, ποιητικά οδηγώντας τον συχνά στο μεταίχμιο της μετάφρασης.
Πόρφυρας [Κ. Γ. Καρυωτάκης: Σύμβολα εμείναμε καιρών. Τα Πρακτικά ενός Συνεδρίου] 177-178: 261-269, 2022
Η παρούσα σύντομη μελέτη επικεντρώνεται στα μεταφράσματα του Καρυωτάκη από αλλόγλωσσα πεζογραφικά... more Η παρούσα σύντομη μελέτη επικεντρώνεται στα μεταφράσματα του Καρυωτάκη από αλλόγλωσσα πεζογραφικά κείμενα, το «Ο θείος από την επαρχία» (1919 στη Γάμπα, β’ δημ. 1923 στην Πασχαλινή Ανθολογία), του οποίου το γαλλικό πρωτότυπο δεν έχουμε εντοπίσει, και το «Ο Χαρτοπαίκτης» (1928 στο Περιοδικόν της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαιδείας), μετάφραση του διηγήματος του Ernst T. A. Hoffmann «Spielerglück», από τον τρίτο τόμο (1820) της συλλογής Die Serapionsbrüder. Τα δύο αυτά μεταφράσματα είναι αρκετά άνισα μεταξύ τους, επιπλέον η σχέση τους με το υπόλοιπο έργο του Καρυωτάκη, και το μεταφραστικό, είναι λιγότερο διαυγής σε σχέση με άλλες περιπτώσεις, ωστόσο, θεωρούμε, όχι ανύπαρκτη ή ασήμαντη.
Χάρτης 40 , 2022
Tα ακριτικά ποιήματα του Σικελιανού συσχετίσθηκαν από νωρίς, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμ... more Tα ακριτικά ποιήματα του Σικελιανού συσχετίσθηκαν από νωρίς, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αμέσως μετά, με τα «βαθύτερα συναισθήματα, τις ελπίδες και τους φόβους» όλων των ανθρώπων. Η κυκλοφορία τους, στο πρωτότυπο και σε μετάφραση, προπαντός μέσω αυτής, θα αποτελέσει για μια μεγάλη κοινότητα ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, όχι μόνο των ελληνικών, μια απάντηση στη σιωπή και τη λογοκρισία του πολέμου. Γύρω από τα ποιήματα αυτά θα στηθεί, θα δούμε, ένας εκτός των ελληνικών συνόρων μηχανισμός διακίνησής τους, που θα προσπαθήσει να απελευθερώσει, στο μέτρο που μπορεί να το κάνει αυτό η ποίηση, την «ως δίστομη πληγή βαθιά [μας]» Μνήμη του πολέμου.
Τιμητικός τόμος αφιερωμένος στη μνήμη του Καθηγητή του ΤΞΓΜΔ του Ιονίου Πανεπιστημίου Χάρη Κατσούλη, επ. Α. Παριανού, Π. Κελάνδριας & Γ. Κεντρωτής, Αθήνα, Δίαυλος, σ. 138-154., 2021
Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται σύντομα πτυχές του λογοτεχνικού έργου του Γεράσιμου Μαρκορά (1... more Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται σύντομα πτυχές του λογοτεχνικού έργου του Γεράσιμου Μαρκορά (1826-1911), ποιητή της επτανησιακής λογοτεχνικής παράδοσης, και της κριτικής υποδοχής του, επικεντρώνεται δε στο μεταφραστικό του έργο, που λίγο έχει απασχολήσει. Στα χειρόγραφα με ποιητικά μεταφράσματα υπάρχουν τα μεγαλύτερα σε όγκο μεταφραστικά πονήματα του Μαρκορά, η μετάφραση των ραψωδιών Γ και Ζ από την Ιλιάδα, που δημοσιεύονται πρώτη φορά από τον Βαλέτα. Επιπλέον, υπάρχουν ιταλικά και ελληνικά μεταφράσματα ποίησης του Schiller, του Foscolo, του Dante, του Σολωμού.
Encounters in Greek and Irish Literature. Creativity, Translations and Critical Perspectives, ed. P. Nikolaou, Cambridge Scholars Publishing, σ. 80-95, 2020
How does this quartet of authors invited at ‘Novel Encounters’ respond to the Greek crisis? How d... more How does this quartet of authors invited at ‘Novel Encounters’ respond to the Greek crisis? How do Christos Chrissopoulos (b. 1968), Panos Karnezis (b. 1967), Sophia Nikolaidou (b. 1968) and Ersi Sotiropoulos (b. 1953) relate to its conditions—if at all? Let us consider a few examples from their recent output, starting with the more directly political character of Nikolaidou’s books, turning later to the more indirect readings of how politics and fiction relate, as manifested in Sotiropoulos’s later work. In Chrissopoulos’s case, current realities are reflected through layered connections of novelistic and philosophical discourse, as well as through interrogating other forms of art. Finally, Karnezis’s recent fiction arguably turns its focus from earlier, oblique perceptions of Greek history and culture towards a more universal perspective.
Τ. Κ. Παπατσώνης. Το κριτικό και δοκιμιακό έργο του, επ. Σ. Ζουμπουλάκης, Λόγος. Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, σ. 85-102, 2019
Αν το λογοτεχνικό σύμπαν του Τάκη Παπατσώνη απλώνεται «απέραντο» στον τόμο κριτικών κειμένων Τετρ... more Αν το λογοτεχνικό σύμπαν του Τάκη Παπατσώνη απλώνεται «απέραντο» στον τόμο κριτικών κειμένων Τετραπέρατος κόσμος, α’ (1966), όσα και οι τέσσερις ενότητες του βιβλίου, στον Τετραπέρατο κόσμο, β’, με υπότιτλο ΛΗΡΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ. Εξωλογικό σχόλιο πάνω σε δύο ποιήματα juvenilia του Edgar Allan Poe (1976), ο κριτικός λόγος είναι εστιασμένος σε ένα πολύ μικρότερο, στην πραγματικότητα πολύ μικρό δείγμα λογοτεχνικών κειμένων, αφού «λήρος και λόγος» γίνεται για τον Edgar Allan Poe, μάλιστα όχι για το σύνολο του έργου του, αλλά για το ποιητικό, ειδικότερα για δύο πολύ πρώιμα ποιήματα. Ωστόσο, είναι ο κριτικός λόγος αυτός έργο ζωής για τον Παπατσώνη, έργο που οπωσδήποτε ήθελε να ολοκληρώσει πριν τον θάνατό του.
The Athens Review of Books 102: 24-25, 2019
Η Ελευθερωμένη Ιερουσαλήμ είναι κατά τη γνώμη μας το σημαντικότερο έργο του Τυπάλδου, και εντοπίζ... more Η Ελευθερωμένη Ιερουσαλήμ είναι κατά τη γνώμη μας το σημαντικότερο έργο του Τυπάλδου, και εντοπίζουμε σε αυτό την πρόθεση του Επτανήσιου ποιητή-μεταφραστή να διορθώσει, ξαναμεταφράζοντας, τη μετάφραση του Ραγκαβή έχοντας ως πρότυπο ποιητικής το πιο αναγνωρισμένο μέχρι την εποχή του ελληνικό ποίημα σε προφορική γλώσσα, τον Ερωτόκριτο, να δημιουργήσει, τρόπον τινά, τον Ερωτόκριτο της μετάφρασης, εμπνεόμενος, στο βαθμό που του επιτρέπει η πράξη της μετάφρασης, από το έργο του Κορνάρου όχι μόνο λόγω της σημασίας του στην ιστορία της ελληνικής φιλολογίας και της επίδρασής του σε μεγάλα επτανησιακά ποιήματα, όχι μόνο λόγω της συμβολής της προφορικής γλώσσας στην ελληνική λογοτεχνία που προοριζόταν να αναγνωρισθεί ως εθνική, αλλά και λόγω του εθνικού-ιδεολογικού του χαρακτήρα, όπως είχε διαμορφωθεί τη χρονική στιγμή της σύνθεσης της Ελευθερωμένης Ιερουσαλήμ.
Πόρφυρας 167: 72-78, 2018
Τα μεταφράσματα του Φίλιππου Δρακονταειδή, προπαντός από το έργο των συγγραφέων που θεωρεί «συνοδ... more Τα μεταφράσματα του Φίλιππου Δρακονταειδή, προπαντός από το έργο των συγγραφέων που θεωρεί «συνοδοιπόρους» και «οδηγούς», του Μονταίνι, του Ραμπελαί και του Γκρασιάν, μαρτυρούν τον ανήσυχο, δραπέτη συγγραφέα, που μετακινείται συνεχώς, ανάμεσα στο μακρινό παρελθόν (15ο και 17ο αιώνα), ανάμεσα σε εθνικές γλώσσες, μάλιστα υπό διαμόρφωση, ανάμεσα σε πολύ διαφορετικά και επίσης υπό διαμόρφωση (τη χρονική στιγμή των πρωτοτύπων κειμένων) κειμενικά είδη (δοκίμιο, μυθιστόρημα, «χρησμός») – όλα τα παραπάνω, προκειμένου να εισέλθει «στο παρόν και στο μέλλον με το πρόσωπο στραμμένο στο τότε». Η επίσκεψη του παρελθόντος με την προοπτική του παρόντος και του μέλλοντος μέσω των μεταφρασμάτων του Μονταίνι και του Ραμπελαί, είναι βασικός παράγων ως προς το σύνολο της συγγραφικής ταυτότητας του μεταφραστή και για το λόγο αυτό θεωρώ τα έργα αυτά σημαντικά για την κατανόησή του συνόλου των κειμένων του τόσο ως προς την κατασκευή τους (Μονταίνι) όσο και ως προς βασικές πτυχές του ύφους τους (Ραμπελαί).
Φρέαρ 22: 276-288, 2018
Ο T. K. Παπατσώνης εμφανίζεται συχνά στα στοχαστικά του κείμενα πολύ μετριοπαθής, σχεδόν ενοχικός... more Ο T. K. Παπατσώνης εμφανίζεται συχνά στα στοχαστικά του κείμενα πολύ μετριοπαθής, σχεδόν ενοχικός, ως προς τα μεταφράσματά του, χαρακτηρίζοντας το έργο του μεταφραστή «αχάριστο και ανιδιοτελές», επιπλέον το πόνημά του «σχεδίασμα παραφράσεως», «απόδοση» κ.λπ. αντί μετάφραση, ωστόσο το μεταφραστικό έργο του Παπατσώνη είναι μεγάλο σε έκταση, σοβαρό ως προς την παρουσίαση, συστηματικό ως προς τη συχνότητα των εμφανίσεών του και ποικίλο ως προς τους συγγραφείς και το είδος των λογοτεχνικών έργων που μεταφράζονται.
Η εφημερίδα των συντακτών, Ανοιχτό βιβλίο, επ. Μ. Φάις, 2018
Αν το λογοτεχνικό σύμπαν του Τάκη Παπατσώνη απλώνεται «απέραντο» στον τόμο κριτικών κειμένων Τετρ... more Αν το λογοτεχνικό σύμπαν του Τάκη Παπατσώνη απλώνεται «απέραντο» στον τόμο κριτικών κειμένων Τετραπέρατος κόσμος, α’ (1966), όσα και οι τέσσερις ενότητες του βιβλίου, στον Τετραπέρατο κόσμο, β’, με υπότιτλο ΛΗΡΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ. Εξωλογικό σχόλιο πάνω σε δύο ποιήματα juvenilia του Edgar Allan Poe (1976), ο κριτικός λόγος είναι εστιασμένος σε ένα πολύ μικρότερο, στην πραγματικότητα πολύ μικρό δείγμα λογοτεχνικών κειμένων, αφού «λήρος και λόγος» γίνεται για τον Edgar Allan Poe, μάλιστα όχι για το σύνολο του έργου του, αλλά για το ποιητικό, ειδικότερα για δύο πολύ πρώιμα ποιήματα. Ωστόσο, είναι ο κριτικός λόγος αυτός έργο ζωής για τον Παπατσώνη, έργο που οπωσδήποτε ήθελε να ολοκληρώσει πριν τον θάνατό του.
Ταυτότητες : γλώσσα και λογοτεχνία : πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου για τα 20 χρόνια λειτουργίας του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ., Κομοτηνή, επ. Ζ. Γαβριηλίδου, Μ. Κωνσταντινίδου, Ν. Μαυρέλος, Ι. Ντεληγιάννης, Ι. Παπαδοπούλου, Γ. Τσομής, 2018
Kείμενα όπως τα περιηγητικά, όπου κατ’ εξοχήν συναντούνται στοιχεία και συμπεριφορές από διαφορετ... more Kείμενα όπως τα περιηγητικά, όπου κατ’ εξοχήν συναντούνται στοιχεία και συμπεριφορές από διαφορετικούς πολιτισμούς, μαρτυρούν στοιχεία εθνικής ταυτότητας όχι μόνο ως προς τον τόπο της περιήγησης, αλλά και ως προς τον τόπο του περιηγητή. Για το θέμα αυτό έχω επιλέξει να αναφερθώ σε περιηγητικά κείμενα ενός φινλανδού κλασικού φιλολόγου, του Όσκαρ Έμιλ Τουντέερ (1850-1930), εμπνευσμένα από το ταξίδι του στην Ελλάδα και το Χισαρλίκ από το τέλος του 1881 μέχρι το καλοκαίρι του 1882.
Πόρφυρας, 2017
Το θέμα αυτής της σύντομης μελέτης είναι ο ποιητικός διάλογος του Νάσου Βαγενά με την Επτανησιακή... more Το θέμα αυτής της σύντομης μελέτης είναι ο ποιητικός διάλογος του Νάσου Βαγενά με την Επτανησιακή Σχολή, με αναφορά σε ποιήματα που επικαλούνται ή εμμέσως δημιουργούν σχέση με το έργο των εκπροσώπων της, όμως, όπως θα δούμε, ο διάλογος αυτός δεν είναι ούτε μόνο ποιητικός ούτε μόνο με την Επτανησιακή Σχολή. Θα γίνει αναφορά σε διάφορα έργα που συνομιλούν με την επτανησιακή λογοτεχνική παράδοση, ωστόσο στη μελέτη αυτή επικεντρώνομαι στο ποίημα του Βαγενά «Εσωτερικός μονόλογος του Στέφανου Μαρτζώκη» (α’ δημ. 2000), που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή Σκοτεινές μπαλλάντες (2001).
![Metaxoula Manikarou [Μεταξούλα Μανικάρου]](https://0.academia-photos.com/1584766/19024883/18972607/s200_metaxoula.manikarou_.jpg)
Uploads
Books by Vassilis Letsios
Τα άρθρα, που ο ίδιος ο Τουντέερ ονόμαζε ταξιδιωτικά, δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο φινλανδικό περιοδικό "Valvoja" το 1883 και το 1891. Οι επιστολές προς την αδελφή του Μάι (επιλογή) αντλούνται από τον τόμο που δημοσίευσε το 1994 στα φινλανδικά η εγγονή του Λέενα Τούουτερι, ενώ οι επιστολές προς την αρραβωνιαστικιά του Έλλεν (επίσης επιλογή) αντλούνται από αδημοσίευτα μέχρι σήμερα χειρόγραφα που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Φινλανδίας.
Papers by Vassilis Letsios
Τα άρθρα, που ο ίδιος ο Τουντέερ ονόμαζε ταξιδιωτικά, δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο φινλανδικό περιοδικό "Valvoja" το 1883 και το 1891. Οι επιστολές προς την αδελφή του Μάι (επιλογή) αντλούνται από τον τόμο που δημοσίευσε το 1994 στα φινλανδικά η εγγονή του Λέενα Τούουτερι, ενώ οι επιστολές προς την αρραβωνιαστικιά του Έλλεν (επίσης επιλογή) αντλούνται από αδημοσίευτα μέχρι σήμερα χειρόγραφα που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Φινλανδίας.