Directory

MELIH BASDEMIR | Independent Researcher - Academia.edu

Skip to main content

MELIH BASDEMIR

Independent Researcher, Individual, Aviation and IR Studies

Followers

626

Following

18

Co-authors

2

Public Views

1994 Turkish Air Force Academy Industrial Engineering BS, 1996 ENJJPT Graduate with Military Fighter Pilot Wings, 2000 AFIT OR MS, 2006 Dicle University Public Law MA, 2007 Turkish Staff Collage Graduate, 2013 Army Academy Int'l Security and Terrorism Ph.D (Pending)
Since 2009 Airline Capt. and Ground School Instructor in Turkish Airlines. Conducting Research on IR Studies, Energy Security, Management, CRM, Air Law, Flight Operations and General Aviation.

less

Ankara Yildirim Beyazit University

Armando Marques-Guedes

UNL - New University of Lisbon

The Australian National University

Ozyegin University

Gizem Bilgin Aytac

Istanbul University

Kadir Has University

Ahmad Reza Rabbani

AmirKabir University Of Technology

Marmara University

Samsun Ondokuz Mayis University

Maria Progoulaki

University of the Aegean

InterestsView All (6)

Uploads

Papers by MELIH BASDEMIR

Türkiye’de petrol ve doğal gaz boru hatlarının güvenliği: Uygulanan politikalar ve öneriler

Examining of the Relationship Between Pilot's Leadership Styles and Crew Resource Management Practices (CRM) in Airline Operations

Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 2022

This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadershi... more This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadership styles and crew resource management practices. The data obtained were collected from 104 pilots working at the airports in Istanbul by survey data collection method; 3 of them were deemed invalid and 101 questionnaires were tested in the SPSS'21 package program. Factor analysis was executed to test the validity and reliability of the scales and as a result of the normality analysis applied, spearmen correlation analysis was applied based on the assumption that the distribution was not normal; linear regression analysis was applied to test the effect hypothesis. As consequence of the regression analysis, ıt has been revealed that has a meaningful and positive effect on attitudes towards the cockpit management of the pilot's autocratic leadership style; on attitudes towards individual performance in stress, fatigue and emergency situations of democratic leadership style; on attitudes towards communication, coordination and teamwork of libertarian leadership style. It is thought that the study will contribute to the understanding of the "leadership approaches of pilots" in crew resource management practices and thus contribute to flight safety.

Makalemiz - CMMB

Turkish Studies: Economics, Politics, Finance, 2021

Cite as/ Atıf: Bükeç, C. M. & Başdemir, M. M. (2021). Türkiye'de ekip kaynak yönetimi eğitimlerin... more

Examining of the Relationship Between Pilot's Leadership Styles and Crew Resource Management Practices (CRM) in Airline Operations

Havayolu Operasyonlarında Pilotların Liderlik Tarzları ve Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, 2022

This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadershi... more This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadership styles and crew resource management practices. The data obtained were collected from 104 pilots working at the airports in Istanbul by survey data collection method; 3 of them were deemed invalid and 101 questionnaires were tested in the SPSS'21 package program. Factor analysis was executed to test the validity and reliability of the scales and as a result of the normality analysis applied, spearmen correlation analysis was applied based on the assumption that the distribution was not normal; linear regression analysis was applied to test the effect hypothesis. As consequence of the regression analysis, ıt has been revealed that has a meaningful and positive effect on attitudes towards the cockpit management of the pilot's autocratic leadership style; on attitudes towards individual performance in stress, fatigue and emergency situations of democratic leadership style; on attitudes towards communication, coordination and teamwork of libertarian leadership style. It is thought that the study will contribute to the understanding of the "leadership approaches of pilots" in crew resource management practices and thus contribute to flight safety.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

Journal of Aviation

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak "pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti" oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.

Hava Yolu İşletmelerinde Uçuş Güvenliği Uygulamaları Ve İyileştirme Önerileri

Journal of Aviation

Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir.... more Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir. Uçuş etkinliğini ve emniyetini yerine getirebilmek için güvenlik ve emniyeti kavramları her zaman önemli bir rol oynamaktadırlar. Havacılık endüstrisi için her zaman var olması gereken bu iki kavramdan uçuş güvenliği; uçuşun başlangıcından sonuna kadar uçuşu terör, saldırı, müdahale, vb. her türlü tehdide karşı korumak, uçuş emniyeti ise uçuş boyunca uçuş sistemleri ve uçuşun yapıldığı ortamlarda belirlenmiş kurallara uygun olarak uçulmasını sağlamaktır. Bu araştırmada uçuş güvenliği incelenmiş ve hava yolu şirketlerinde uçuşların daha güvenli bir şekilde yerine getirilebilmesi için yapılması gerekenler belirlenmiştir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi tekniklerinden arşiv taraması ile veri toplanmış ve daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda hava yolu çalışanlarının güvenlik dokümanlarına ithal edilmek ve kurumsal düzeyde uçuş güvenliğini arttırmak amacıyla bir öneri seti hazırlanmıştır. Bu kapsamda, öncelikle ICAO ve havayolu şirketleri tarafından kullanılan uçuş güvenliğine ilişkin kural ve yönetmelikler incelenmiş, sonrasında ise 2001-2017 yılları arasında meydana gelmiş olan uçuş güvenliğini zedeleyici terör eylemleri taranarak içerik analizleri yapılmıştır. Bu inceleme ve analizlerin sonrasında ise yapılması gerekenler anlatılmıştır. Bu çalışmadaki ana amaç 'hava yolu şirketlerinde uçuş güvenliği daha etkin bir şekilde nasıl sağlanır' sorusuna bir öneri seti ile cevap aramaktır. Çalışmanın hava yolu işletmelerindeki uçuş güvenliği uygulamalarına yeni bir bakış açısı kazandıracağı değerlendirilmektedir.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

Journal of Aviation, 2021

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak "pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti" oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

JOURNAL OF AVIATION MAGAZINE, 2021

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak “pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti” oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.
Anahtar Kelimeler: İnsan Faktörü, Pilot Performansı, Uçuş Emniyeti, Uçuş Operasyonları, Ekip Kaynak Yönetimi.

Hava Yolu İşletmelerinde Uçuş Güvenliği Uygulamaları ve İyileştirme Önerileri

Article, 2020

Özet Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirme... more Özet Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir. Uçuş etkinliğini ve emniyetini yerine getirebilmek için güvenlik ve emniyeti kavramları her zaman önemli bir rol oynamaktadırlar. Havacılık endüstrisi için her zaman var olması gereken bu iki kavramdan uçuş güvenliği; uçuşun başlangıcından sonuna kadar uçuşu terör, saldırı, müdahale, vb. her türlü tehdide karşı korumak, uçuş emniyeti ise uçuş boyunca uçuş sistemleri ve uçuşun yapıldığı ortamlarda belirlenmiş kurallara uygun olarak uçulmasını sağlamaktır. Bu araştırmada uçuş güvenliği incelenmiş ve hava yolu şirketlerinde uçuşların daha güvenli bir şekilde yerine getirilebilmesi için yapılması gerekenler belirlenmiştir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi tekniklerinden arşiv taraması ile veri toplanmış ve daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda hava yolu çalışanlarının güvenlik dokümanlarına ithal edilmek ve kurumsal düzeyde uçuş güvenliğini arttırmak amacıyla bir öneri seti hazırlanmıştır. Bu kapsamda, öncelikle ICAO ve havayolu şirketleri tarafından kullanılan uçuş güvenliğine ilişkin kural ve yönetmelikler incelenmiş, sonrasında ise 2001-2017 yılları arasında meydana gelmiş olan uçuş güvenliğini zedeleyici terör eylemleri taranarak içerik analizleri yapılmıştır. Bu inceleme ve analizlerin sonrasında ise yapılması gerekenler anlatılmıştır. Bu çalışmadaki ana amaç 'hava yolu şirketlerinde uçuş güvenliği daha etkin bir şekilde nasıl sağlanır' sorusuna bir öneri seti ile cevap aramaktır. Çalışmanın hava yolu işletmelerindeki uçuş güvenliği uygulamalarına yeni bir bakış açısı kazandıracağı değerlendirilmektedir.

İNSANİ GÜVENLİK AÇISINDAN GÜVENLİ ŞEHİRLER İNŞA ETMEK

by MELIH BASDEMIR and Özlem Özdemir

Giriş Modernleşme ve kentleşmeyi anlamaya çalışarak kent sosyolojisinin temellerini atan Chicago ... more Giriş Modernleşme ve kentleşmeyi anlamaya çalışarak kent sosyolojisinin temellerini atan Chicago Okulu kuramcılarına göre kent; sürekli göç alan, birbirlerini tanıyan ya da tanımayan farklı etnik ve kültürel geçmişe sahip insanların bir araya geldiği bir habitattır-yaşam alanıdır. Toplumsal etkileşim içerisinde bulunan ve sürekli hareket halinde olan kentte yaşayan insanlar arasında uyum, iş birliği, çözülme, çatışma ya da adaptasyon gibi bir takım davranışsal eylemlerde ortaya çıkmaktadır. Bu durumda milyonlarca insanın evi olan kent aynı zamanda birçok suç unsurunu da beraberinde barındırarak insani güvenlik tartışmalarını da gündeme taşımaktadır. Güvenlik, insanların temel ihtiyaçları arasında var olan bir kavramdır. Birçok insan için yaşadığımız dünya birbirinden farklı tehditleri içinde barındıran güvensiz bir yerdir. Tehditler çözülmediği zaman birbirini etkileyip katlanarak büyür ve birden fazla güvenlik alanını tehdit eder. Bu nedenle güvenlik ve güvenlik önlemleri özellikle şehirlerde tarih boyunca üzerinde durulup tartışılan bir konu olmuştur. Eski medeniyetlerde kentlerin güvenliğini sağlamak için etrafı genellikle savunma amaçlı yüksek duvarlarla çevrilir giriş çıkışlar kontrol edilirdi. Bu kentlerdeki, duvarlar, barikatlar, gözetleme kuleleri ve mazgallar gibi güvenlik önlemlerinin sebebi Öteki'ne duyulan korkuydu (Bauman ve Lyon, 2013: 118). Gü nü mü zde ise kent yaşamının zirve noktasını "şehirlerin şehri" diye anılan megapoller temsil etmektedir (Giddens, 2012: 955). Küreselleşme ile birlikte büyüyen ve kalabalıklaşan şehirlerde suç unsurlarının da farklılaşması kent güvenliği kavramını ortaya çıkarmıştır. Gittikçe büyüyen ve geniş alanlara yayılan büyük şehirlerin cadde, sokak, ev, iş yeri, alışveriş merkezleri, park ya da köprülere yerleştirilen kameraların gözetim kontrolünün çıkış noktası güvende hissetme, güvenlik tedbiri ya da suçluyu bulma amacına yöneliktir. Kameralar, özel güvenlik çalışanları, X-Ray cihazları___ _ve diğer fiziki güvenlik önlemleri güvenliği sağlamanın en önemli araçlarıdır. Büyük şehirlerde yaşayan her vatandaş kendini güvende hissetmek ister ve bunun için kendince tedbirler alır. "Kent güvenliği ve suç" kavramını ele alan araştırmalar suçun zaman ve mekâna göre değiştiğinden bahsetmektedir. Belirli bir zamanda suç olarak kabul edilmeyen bir olay başka bir zamanda suç kabul edilmektedir. Tam tersi bir durumda söz konusudur. İnsanlar gerek sosyal hayatlarında gerekse iş hayatlarında kendilerini güvende hissetmek isterler, bu ihtiyaçları karşılanmayan insanlar ya bulundukları ortamda kendilerince aldıkları (güvenlikli sitelerde yaşama gibi) güvenlik tedbirleriyle hayatlarını sürdürmeye çalışırlar ya da kendilerini daha güvenli hissettikleri bölgelere göç ederler. Güvenli şehir, bir şehirde daimî olarak yaşayanların ya da o şehirde turizm, iş, görev, tayin, geçici konaklama vb. gerekçelerle bulunanların kendilerini her bakımdan güvende hissettikleri bir şehir olarak düşünülebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, güvenli kent tanımı yapıldıktan sonra, yaklaşık on beş milyon insanın yaşadığı İstanbul özelinde güvenli bir şehirde olması gereken özellikleri açıklayarak, İstanbul'un dünyada güvenli şehirler indeksindeki yerini yükseltmek için yapılması gerekenleri ortaya konulmuştur.

HAVACILIKTA ETKİLİ İLETİŞİMİN İLK BASAMAĞI: EKİP KAYNAK YÖNETİMİ

Öz Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), havacıların uçuş operasyonları sırasında, özellikle teknik olmayan... more Öz Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), havacıların uçuş operasyonları sırasında, özellikle teknik olmayan becerilerini kullanırken yararlandıkları yönetim, davranış ve iletişim bilimlerini esas alan bir disiplindir. Özellikle pilotların, uçuş görevlerini emniyetli bir şekilde yerine getirebilmeleri için teknik yeteneklerinin yanında teknik olmayan becerilerini de kullanma ihtiyaçlarının ortaya çıkması EKY'nin gelişen havacılık endüstrisi içindeki rolünü arttırmış ve havacılığın özellikle de iletişim becerilerini kullanmada vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Bu çalışmada EKY, nitel araştırma yöntemi ile olarak incelenerek uçuş emniyetine olan katkısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. İletişim becerilerinin yoğun olarak kullanıldığı EKY disiplini, kokpitteki her normal ve emercensi her durumda kullanılan uçuşun vazgeçilmez bir unsurudur. Abstract Crew Resource Management (CRM) is a non-technical dicipline that aviators use while conducting their duties during flight operations. It's roots are coming from management, communication, and behavioural sciences. Since using only technical skills will not help pilot's safe way of conducting flight duties, the use non-technical skills concept has recently emerged in the aviation based studies. This fact made CRM, which mainly uses effective communication methods in the flight operations, even more important. In this paper, CRM is investigated in qualitative means to stress the 1 Dr.Kpt.Plt, Türk Hava Yolları Öğretmen Pilotu, EKY Araştırmacısı, Yarı Zamanlı Öğretim Üyesi.

Bias Types Common Types of Biases

This paper discusses common bias types in airline training, and presents a checlist to overcome t... more

EKİP KAYNAK YÖNETİMİ (EKY) VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ

Bilindiği gibi herkes farklıdır ve herkes işini yaparken diğer insanlardan değişik bir yol ve şek... more Bilindiği gibi herkes farklıdır ve herkes işini yaparken diğer insanlardan değişik bir yol ve şekilde yapar. Bu farklılık her ne kadar yapılan iş ya da ortamdan oluşsa da, ana sebep her insanın kendine özgü (unique) karakterde olmasıdır. Kişilerin bu kendine özgü olan farklılıkların çoğu ise insanların kişisel özelliklerinden ve kültürel birikimlerinden kaynaklanmaktadır. Uçuş ekiplerinin operasyonlarında da olduğu gibi çok kültürlü ortamlarda, özellikle yabancı uyruklu kişiler ve Türkiye gibi yerel farklılıkları fark edilir düzeyde olan büyük ülkelerde, çalışanlar arasında yaşanabilecek kültürel farklılıklar kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak doğal olarak, kültürel farklılıklara rağmen profesyonel bir havacının ekibi içinde standart havacı davranışı sergilemesi bir zorunluktur. Bireyler kendi doğuştan gelen özelliklerine göre de değişik kişisel yapılar içinde olabilmektedirler. Bazı insanlar girişken ve sosyalken, bazıları tedirgin ve çekingen olabilir. Sosyal insanlar duygusal olarak daha sakin, daha anlayışlı ve alçak gönüllüdürler. Tedirgin insanlar ise özellikle ağır iş yükü gerektiren uçuş görevlerinde endişeli, stresli ve anlayış yoksunu olabilirler. Burada bahsedilen iki kişilik yapısının da kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır, ancak önemli olan uçuş emniyetini bir takım çalışması bilincinde sağlayacak standart havacı davranışlarına sahip olmaktır. Kişinin dışa dönük yapısı, uyumluluğu, kişisel farkındalığı ve tecrübesi kokpitte normal bir atmosferin oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Kişisel farklılıklar hakkında verilen kısa akademik bilgiden hareketle, herkesin kişilik ve kültürel olarak farklı olduğu, kokpitte anlaşılabilir ve sosyal bir ortamın ancak bu farklılık farkındalığı ile mümkün olabileceği, kişilerin değişik değer yargılarına sahip olduğu gerçekleri anlaşılmaktadır. Bu akademik bilgiyi desteklemek için, bireysel farklılıkları oluşturan kişisel değerlerin 4 ana forma sahip olduğundan bahsetmek faydalı olacaktır: 1.Güç Mesafesi: Herkesin kendisini diğer kişilerden ve olaylardan koruduğu bir güç mesafesi vardır. 2.Bireysellik veya Çoğulculuk: Bu değer kişinin kendisinin veya toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasındaki yaptığı tercihlerini anlatmaktadır. Kültürel olarak doğu toplumları çoğulcuyken, batı toplumları genel olarak bireyselcidir. 3. Erkek veya Dişi Toplumlar: Erkek toplumlar daha ısrarcı, özgüvenli ve maddesel değerlere sahipken, Dişi toplumlar daha alttan alıcı ve bireysellikten uzak toplumcu bir değere sahip olmaktadır. 4. Belirsizlikten Uzak Durma: Bu değer belirsizlikten uzak durmayı tercih eden risk almak istemeyen kişilerin sahip oldukları değerleri anlatmaktadır. Burada anlatılan 4 ana kişisel değer bize aynı zamanda EKY'nin farklı kişilik özelliklerine sahip olan insanların bu değerleri yönetme becerileri hakkında da bilgi vermektedir. Genel olarak, EKY uçuş emniyetini sağlamak için kişisel farklılıkları anlamaya, var olan kişisel sorunları giderme konusunda çözüm bulmaya, kokpitte gerginliği azaltacak davranış şekilleri bulmaya yardımcı olmaktadır. Bu durumda EKY bilinci içinde uçuşta bir pilot olarak nasıl bir davranış sergilemek gerekir?

CRM AND CONFLICT MANAGEMENT

THY BULLETIN

EKİP KAYNAK YÖNETİMİ (EKY-CRM) Crew Resource Management, Threat and Error Management, and Assessment of CRM Skills Current situation and development of knowledge, methods and practices Report for the Swedish Civil Aviation Authority

Talpa Kokpitten Bakış, 2019

Dünyada hava yolu ulaştırmasının gelişmesi, havacılık endüstrisinin taleplerinin artması sektörde... more Dünyada hava yolu ulaştırmasının gelişmesi, havacılık endüstrisinin taleplerinin artması sektörde kısıtlı durumda bulunan ekip kaynaklarının uçuş emniyetini en üst düzeyde tutacak şekilde daha etkin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Havacılığın başlangıcında pilotların sadece teknik ve psikomotor yetenekleri ile yeterli bir düzeyde uçucu olacakları düşünülürken, günümüzde otomasyonun artması, teknolojik gelişmelere bağlı olarak uçakların daha karmaşık hale gelmesi ve insan performansındaki kısıtların fark edilmesiyle birlikte sadece teknik yeteneklerin yeterli olmadığı, teknik olmayan becerilerin de önemli olduğu gerçeğini ön plana çıkarmıştır 1. Bu gerçekten yola çıkarak, bu yazımızda, EKY'nin uçuş emniyetindeki önemini ve kabin ve kokpit üyelerindeki EKY farkındalığının ne kadar gerekli olduğunu EKY'nin tarihsel gelişimi içinde ele almaya çalıştık. Çalışmada öncelikle EKY'nin tanımı yapılmaya çalışılmış, EKY'nin kapsamı ve havacılık endüstrisinde EKY'den olan beklentilerin neler olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. GİRİŞ II.Dünya Savaşı sonrasında gelişmeye başlayan havacılık endüstrisinde, son 30 yılda uçak kazalarının en önemli sebebi olarak İnsan Faktörü görülmeye başlanmış 2 ve bunun sonucu olarak EKY uçuş ve yer operasyonlarında önem kazanmaya başlamıştır. Savaş sonrası, askeri uçaklarda görev alan pilotların, yolcu uçaklarında çalışmaya başlamaları ile, savaş sırasında tek mürettebat olarak kullandıkları uçakla kol uçucusu olarak askeri harekat yapmak yerine diğer kokpit ve kabin ekiplerinin de yer aldığı sivil uçaklarda görev yapmak zorunda kalmışlardır. Bu durumda kalan pilotların bir ekip halinde görev yapmaları sebebiyle EKY bilinçlerinin arttırılmasına çalışılmıştır. Bu kapsamda EKY; ilk uygulanmaya başlandığı zamanlarda, Kokpit Kaynak Yönetimi, sonrasında kabin ekiplerinin de yer aldığı Ekip Kaynak Yönetimi (Crew Resource Management) ve günümüze gelindiğinde Şirket Kaynak Yönetimi (Company Resource Management), hatta bir sonraki basamakta Ülke Kaynak Yönetimi (Company Resource Management) olarak bir gelişim göstermiştir. Her ne kadar teknolojik gelişmeler sonrasında uçaklara yerleştirilen sistemler (TCAS, GPWS, Radar, Otomatik İniş) kazalardaki insan faktörünü minimize etmeye çalışsa da, meydana gelen kazaların %80'nin insana bağlı faktörlerden meydana gelmektedir. İnsan faktöründen meydana gelen kazaların sebeplerinin tek bir insana bağlı olduğu düşünülse de genel olarak bir hata zinciri içinde yer alan uçuş mürettebatının yer aldığı istenmeyen operasyonel durumlar sonrasında uçak olay ve kazalarının oluştuğu görülmektedir. Teknolojik gelişmeler insan 1 Safety and error management: The role of Crew Resource Management ,

mpl phase 3-4.pdf

MPL eğitimlerinin yaygın olarak yapılmaya başlandığı günümüz sivil havacılığında, MPL eğitimleri ... more MPL eğitimlerinin yaygın olarak yapılmaya başlandığı günümüz sivil havacılığında, MPL eğitimleri hakkında bir farkındalık oluşturabilmek amacıyla, YTE (CBT) ile başlayan yazı serimize bu sayımızda MPL eğitimlerinin 3 ve 4. Safha eğitimlerini ele almaya çalışacağız. 3. Sahfa (Orta Seviye Eğitim) Bilindiği gibi, MPL (Çoklu Pilot Eğitimi-ÇPL), performansı ve belirlenmiş uçuş yetkinliklerini elde etmeye odaklanmış bir eğitim şeklidir, diğer bir ifadeyle saat doldurarak eğitim yapmak yerine belirlenen yetkinliklere ulaşmayı hedefler. ÇPL'nin 3.safha eğitiminde TRI/SFI/FSI' lar ile verilen simülatör eğitimlerine ağırlık verilir. Burada önemli olan pilot adaylarına gerekli yetkinlikleri kazandırmada yardımcı olacak en uygun simülatörü seçmek ve eğitim programını etkin bir şekilde uygulamaktır, bu eğitim sonrasında adayların optimum düzeyde eğitilmeleri ve eğitim ile kazandıkları yetkinlikleri gerçek hayatta, hat uçuşlarında uygulamalarını sağlamaktır. Burada ATO sahibi olan otoritenin gerçekçi bir eğitim programı hazırlaması ve bunu aynı şekilde simülatörde uygulayabilmesidir. Bilindiği gibi, simülatör uçuşlarında her ne kadar gerçekçi bir ortam yaratılmaya çalışılsa da, zaman, senaryo, ya da teknik sebeplerden dolayı bu durum her zaman mümkün olmamaktadır. Gerçekçi bir simülatör eğitiminden uzak kalmak ÇPL eğitiminin etkin bir şekilde yapılamamasına sebep olacaktır. Burada öğretmene çok büyük bir sorumluluk düşmektedir, MPL (ÇPL) öğretmeni sıkılmadan, sabırla gerçeğe yakın bir ortam oluşturmalı, gerektiğinde kabin amiri, ATC, yer görevlisi olacak şekilde hareket etmeli, normal bir hat operasyonu ortamını sağlamalıdır. ÇPL 3. Safha eğitimlerinde her ne kadar uçulacak uçağın simülatöründe eğitim yapılması ideal olsa da bu aslında bir zorunluluk değildir. Ancak aynı tipte yapılacak simülatör eğitimi, gerçek hayattaki operasyona geçişi sağlayacak ve daha etkin bir eğitim yapılmasına imkan verecektir. 4.Safha (İleri Seviye MPL Eğitimi) Bu safhada pilot adaylarının uçak eğitimleri tamamlanır. Bu safhada tip eğitimi de yapılabilir, ancak bu durum eğitim veren ATO'ları, öğrencilerin sadece tip eğitimi kontrol uçuşunda başarılı olmalarına yönlendireceği ve asıl kazanılması gereken yetkinliklerin arka plana atılacağından dolayı pek istenen bir durum değildir. Asıl yetkinlikleri kazanmış olan bir MPL pilotu CPL pilotu gibi tip eğitimini daha sonra da tamamlayabilir. 3. Safhanın devamı niteliğinde olan 4. Safha eğitiminde de simülatör eğitimi de devam etmektedir, burada FFS simülatörlerinin seçilmesi eğitimin daha kaliteli olmasını sağlayacaktır. Öte yandan MPL eğitimleri tip eğitimlerini kapsamasa da daha önce belirtildiği gibi, 3 ve 4. Safhalarda tip eğitimi verilmesi yönünde herhangi bir kısıt yoktur, ancak bu durumda eğitimi verecek ATO'nun daha dikkatli bir şekilde eğitim programı hazırlaması ve ana yetkinliklerin kazandırılmasında zafiyet yaratacak uygulamalardan uzak durmalıdır. Bazı MPL eğitimlerinde düşük seviyede motion kabiliyetine sahip olmayan simülatörler ile eğitim verilmektedir. Burada, gerekli yetkinliklerin kazandırılması şartıyla herhangi bir sorun yoktur, simülatörde yapılamayan eğitim uçakta tamamlanmalıdır.

MPL EĞİTİMİ SAFHALARI-İLK VE İKİNCİ SAFHA

Uçuş saatine ya da sektör sayısına bağlı olarak yapılan (ör. LIFUS Eğitimi 40 sektör/100 saat) Eğ... more Uçuş saatine ya da sektör sayısına bağlı olarak yapılan (ör. LIFUS Eğitimi 40 sektör/100 saat) Eğitim Programlarından Yetkinlik Temelli Eğitim programlarına geçiş sırasında MPL için Başlangıç, Temel, Tekamül ve İleri Seviye olmak üzere dört safhaya ayrılan bir MPL'e hazırlık eğitimi konsepti belirlenmiştir. Bu geçişin tamamlanmasından sonra yapılacak MPL eğitimlerinde safhalandırılmış bir eğitim programı yerine eğitim içinde belirlenen hedeflere ulaşmak için gerekenleri yerine getirmek ve başlangıç seviyesinden tecrübeli pilot/kaptan seviyesine kadar olan tüm safhalarda belirlenen yetkinliklere ulaşmak ve bu yetkinlikleri etkin bir şekilde değerlendirmek için dizayn edilmiş Eğitim Yönetim Sistemi (Learning Management System-LMS) içinde MPL eğitim faaliyetlerinin devam etmesi gerekmektedir. İlk Safha (Başlangıç Uçuş Yetenekleri) Bu safhada pilot adaylarına temel uçuş yetenekleri kazandırılmaya çalışılır. Geleneksel uçuş eğitimlerinde bulunan alan PPL eğitimlerinin yerine geliştirilmiştir. SOP Eğitimi: Manuel uçuş ve SOP eğitimlerinin aynı zamanda Airbus ve Boeing SOP'lerinin tasarımına uyumlu olması, özellikle simülatör safhasında negatif eğitime yer verilmemesi, buna örnek olarak, PPL eğitimlerinde verilen eğitimin aksine iniş sırasında idle takat kullanmak yerine stabilized olmaya özen gösterilmesi, Genel Havacılık terimleri yerine ATPL dersleri arasında yer alan RTF terimlerinin kullanılması ('full throttle' yerine 'Take-off' kullanmak gibi) ve uçuştaki tüm call-out'ların tip eğitiminde kullanılan SOP'ye uyumlu hale getirilmesine dikkat edilir. TEM Eğitimi: TEM (Tehdit ve Hata Yönetimi-THY) eğitimi, bir öğrenci pilotun eğitiminde günlük rutini içinde olması gereken bir durumdur. Özellikle performans ve çevresel şartlar-meteoroloji, arazi, vb. Gibi yer dersleri sırasında elde edilen bilginin THY ile birlikte kullanılması sağlanmalıdır. THY ile ilgili tüm dökümanların brifing odalarında ve elektronik olarak da intranet sistemleri içinde her an ulaşılabilir olmasına dikkat edilmelidir. Öğretmenlerin THY ile ilgili bilgi değişikliklerine ve doküman revizyonlarına ivedilikle uyum göstermesine özen gösterilmelidir. İlk Safha Eğitimi PPL Eğitimi Değildir: Her ne kadar İlk Safha MPL Eğitimi tek motorlu küçük uçaklarda yapılsa ve PPL gerekliliklerinin bir kısmını içinde barındırsa da, bir PPL eğitimi değildir. PPL eğitiminin aksine belli bir saat sonrasında yapılan kontrol uçuşu ile bu safha bitmez. Daha önceki yazılarımızda bahsedilen sekiz ana yetkinliğin kazandırılması gerekmektedir. Bu yetkinlikleri kazanamayan pilot adaylarının bir sonraki safhaya geçmeleri mümkün değildir. Buradaki amaç Havayolu Endüstrisine yetkin ve uçuculuk yeteneği yüksek kişilerin kazandırılmasıdır. Endüstriyel pilot ihtiyacına bağlı olarak, diğer meslek gruplarının aksine neredeyse her yaş grubundan kişilerin pilot olabileceği gerçeği dikkate alındığında bu konunun çok önemli olduğu anlaşılacaktır (günümüzde neredeyse yaş sınırı olmaksızın isteyen herkes parasını verdikten sonra pilot olabilmektedir! Ancak, para vererek doktor ya da avukat olmak mümkün değildir). Öğrencinin Özgüveni: Ana uçuş yeteneklerinin ve uçuculuk niteliklerinin geliştirildiği İlk Safha eğitimlerinin önemi ile ilgili olarak öncelikle uçuş öğretmenlerinin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Öğretmenler bu safhanın öğrenciler için çok önemli olduğunu, gelecekteki uçuculuk hayatlarının genel olarak bu safhada

MULTICREW PILOT LICENSE-MPL

Daha önceki yazılarımızda CBT-YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim)'den bahsetmiş, YTE'nin oluşumu, eğit... more Daha önceki yazılarımızda CBT-YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim)'den bahsetmiş, YTE'nin oluşumu, eğitim gereklikleri ve hava yolları endüstrisinde özellikle eğitim konusuna olan katkılarını anlatmış, YTE'nin MPL (Çoklu Ekip Pilot Lisansı-ÇPL) ile gündeme geldiğini vurgulamıştık. Bu yazımızda ise hem YTE'yi daha iyi anlamak, hem de henüz ülkemizde uygulama alanı bulmayan ÇPL kavramını tanımak için ÇPL'ye giriş olarak tanımlayabileceğimiz bu yazıyı kaleme aldık. II. Dünya Savaşından sonra havacılığın gelişmesi, havayolu taşımacılığının artması sonucu, havacılık endüstrisindeki eğitim ihtiyaçları da aynı oranda artmış, ancak 1947'den neredeyse günümüze kadar havacılıktaki eğitim süreci safhalandırılmış tanımlama, diğer bir ifadeyle " kutu işaretleme " ile hazırlanmış eğitim formlarının belirli bir ölçekte değerlendirilmesi (1-2-3-4, zayıf, orta, iyi, çok iyi, vb,) şeklinde oluşturulmuştur. Bu şekilde oluşturulan geleneksel eğitim yöntemleri teknolojik ve ekonomik gelişmeler sonucunda aşağıda belirtilen bir takım faktörlerden dolayı yetersiz kalmaya başlamıştır. Bu faktörlerden bazıları: • İnsan Faktörü: Havacılık endüstrisinde meydana gelen teknolojik gelişmeler ve uçakların yönetiminde artan otomasyona rağmen, insan faktörü uçuş emniyetinin ve güvenliğinin en önemli halkası olmuş, bundan dolayı insan faktörü, eğitim yöntemlerinin de ana konusu olmaya devam etmektedir. • Uçuşa Uygunluk-Adaptasyon Süreci: Pilot adayı seçim kalitesi ve uçuşa uygunluğunu artırmak, pilotaj eğitimlerini daha verimli hale getirmek için, uçuculuk niteliği yüksek, uçuşa uygun olan ve kolay adaptasyon sağlayan adayları bulmak için DLR, ve yetkinlik bazlı mülakatların geliştirilmesi, havayolu endüstrisinin emniyet ve güvenlik ihtiyaçlarının karşılanması için YTE'nin ve eğitim politikalarına dahil ettirilmesi çalışmaları sürmektedir. • Uçak Dizaynı: Uçak donanımları ve platform özelliklerindeki gelişmeler devam etmekle birlikte 5. Nesil uçakların tasarımı hakkındaki çalışmalar yavaş ilerlemektedir. • Havayollarındaki Büyüme ve Uçuş Emniyeti: Hava taşımacılığındaki büyüme maalesef hava yollarındaki kaza ve olay oranlarıyla aynı oranda artmaktadır, emniyeti sağlamak ve havacılık endüstrisinin sağlıklı bir şekilde büyümesi için emniyet kültürünün çok daha etkin bir şekilde yaygınlaştırılması gerekmektedir. • Holistik-Bütünleşik Yaklaşım: Uçuş emniyetinin arttırılması için endüstride bütünleşik ve sistemin tamamını kapsayan bir yaklaşım benimsenmektedir. • Geleneksel Eğitim Şekilleri: ICAO'nun önermiş olduğu kutu işaretleme, geçti/kaldı tarzı olan ve eğitimdeki sorunların kök nedenlerini sorgulamayan eğitim şeklinin değişmesi ve yetkinlik kazandırıcı, bu yetkinliği sürekli kılıcı bir eğitim şekli günümüzde modern uçuş eğitim merkezlerinde uygulama alanı bulmaktadır. • Geliştirilmiş Eğitim Yardımcıları: Uçuş eğitiminde hareketli ve sabit simülatör uçuşalarına verilen önem her geçen gün artmaktadır. Yeni Eğitim İhtiyaçlarını Anlamak

ANORMAL DURUMU ÖNLEME VE ANORMAL DURUMDAN ÇIKIŞ EĞİTİMİ (Upset prevention and recovery Training

Anormal durumu önleme ve buradan çıkış eğitimi, uçuş eğitiminin en temel safhalarından en ileri s... more Anormal durumu önleme ve buradan çıkış eğitimi, uçuş eğitiminin en temel safhalarından en ileri safhalarına kadar yapılan ve uçuş emniyeti sağlamada en önemli yetkinliklerden biri olan flight path management-uçuş yolu yönetimi yetkinliğini kazandırmaya çalışan vazgeçilmez bir uçuş eğitimidir. Uçuşa ilk başladığımız günlerden beri uçtuğumuz uçaklarda perdövitesten çıkma, virilden kurtarma, gözlerimizi kapatıp uçuş öğretmenlerimizin uçağı anormal bir durumda bize vererek yaptırdıkları " hadi kurtar " eğitimleri hep bu anormal durumdan çıkış eğitimlerinin parçası olmuştu. Bugün ise Anormal Durumdan Çıkış Eğitimi, Tehdit ve Hata Yönetimi (TVHY) (Threat and Error Management-TEM) ile zenginleştirilmeye çalışılan Uçuş Emniyetinin olmazsa olmazı olan bir yetkinliği olarak, belki de aynı " uçak kurtarma " anlayışının bir ürünü olmuştur. Anormal Durumdan Çıkış Eğitimi ve TVHY (TEM) TVHY konsepti, son yıllarda yapılan revizyonlar sonrasında hem ICAO hem de EASA eğitim programlarında bir zorunluluk olarak yer almaktadır. Uçuş emniyetinde zafiyet yaratabilecek, sonsuz ve öngörülemeyen tehdit ve buna bağlı olarak gelişen hata varken, bilinen senaryolar ile yapılacak eğitimlerle bu tehdit ve hataların yönetmeye çalışmanın uçuş emniyete pek katkısının olamayacağı aşikardır, bunun yerine her türlü ortamda meydana gelebilecek, önceden kestirilmesi zor olan tehdit ve hataları yönetmeye yönelik olarak yetkinlik kazandırma eğitimlerinin uçuş emniyetini sağlamada daha faydalı olacağı görülmektedir. Daha önceki yazımızda da açıklamaya çalıştığımız bu temel yetkinliklerle TVHY anlayışı pekiştirilmekte ve her an olabilecek anormal bir durumdan çıkmaya yönelik olan gerekli manevraların yapılmasında sorun yaşanmayacaktır. Örnek olarak normal şartlarda flapların toplanması sağlanırken, özellikle ağır yük durumlarında yaşanabilecek ani türbülans ya da hava durumlarında süratin ani olarak düşmesine müdahalede gerekli olduğu durumlarda otopilottan çıkmada tereddüt yaşamayarak muhtemel bir anormal durum (süratin VLS'in altına düşmesi) engellenebilecektir. Burada ana tehdit hava durumu, ağır yük ve yoğun iş yükü, muhtemel hata da flapların erken toplanması, istenmeyen uçak durumu-IUD (undesired aircraft state-UAS) ise süratin VLS'in altına düşmesi, buradan çıkış ise otopilotun uygun kumandayı verememesi sonrasında kaptanının manuel olarak uçağı IAD durumundan emniyetli duruma getirmesi olarak düşünülebilir. Buna benzer sonsuz sayıda üretilecek senaryolarla TEM konsepti eğitimlerde uygulanarak, uçuşun her anında pilotların anormal durumlarla karşılaşabilecekleri daha etkili bir şekilde anlatılabilecektir. Anormal Durumdan Çıkış Eğitimlerinde Geleneksel ve YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim) Genel olarak anormal durumdan çıkış bir airmanship= uçuculuk niteliği meselesidir. Yani uçuşun altın kurallarına hakim olan her pilot, asli görevinin uçağı emniyetli bir şekilde uçurmak olduğunu, otomasyonu yönetmek olduğunu, ve lövye ve gaz kolunun her zaman kendi kumandasında olduğunu bilerek gerektiğinde manuel uçuş da dahil olarak uçuşu yönetmesi gerektiğini bilir. Bu yaklaşımı, konvansiyonel eğitim anlayışı da sağlamaktadır, ancak YTE, belirlenen ana yetkinlikler ile bunu daha sistemsel hale getirmiştir. Eğitim sürecinde elde edilmesi beklenen ana yetkinlikler Şekil 1'de gösterilmektedir.

YETKİNLİK TEMELLİ EĞİTİM (CBT)

Bilindiği gibi YTE, eğitim sonrası elde edilen çıktılara yani yetkinliklere odaklanırken, klasik ... more Bilindiği gibi YTE, eğitim sonrası elde edilen çıktılara yani yetkinliklere odaklanırken, klasik eğitimler eğitim sonrası elde edilen performansın belli bir düzeyde olmasına odaklanmaktadır. Özellikle havacılık endüstrisinde mevcut pilot ihtiyacını daha etkin bir şekilde kısa yoldan karşılamak için geliştirilen MPL konseptiyle temeli atılan YTE, gerekli performansın sergilenebilmesi için belirlenen zaman kısıtı yerine benzer performansın elde edilmesi için gerekli olan davranış değişikliklerinin ölçülmesini hedef almıştır. Buradaki temel amaç ise, eğitim sonrası pilotların emniyetli ve etkin bir şekilde kendilerinden beklenen görev ve sorumluluklarını yerine getirebilecek ana yetkinliklere sahip olmalarını sağlamaktır.

YTE için otoriteler tarafından belirlenen minimum uçuş saati ya da minimum eğitim süresi dışında bir zaman kısıtı bulunmamaktadır. Önemli olan belirlenmiş yetkinliklere ulaşmak ve bunları eğitim sonrası operasyonlarda uygulamaya devam etmektir. Diğer bir ifadeyle ICAO ya da EASA tarafından belirlenen limitler içinde kalmak kaydıyla, eğitim süresi kişinin öngörülen yetkinliğe ulaşmasına göre değişebilecektir. Bu durum, eğitim dökümanlarının, yardımcılarının, eğitim ortamının, eğitim veren otoritenin eğitim programlarını revize etmesiyle sağlanabilecektir.

Türkiye’de petrol ve doğal gaz boru hatlarının güvenliği: Uygulanan politikalar ve öneriler

Examining of the Relationship Between Pilot's Leadership Styles and Crew Resource Management Practices (CRM) in Airline Operations

Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 2022

This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadershi... more This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadership styles and crew resource management practices. The data obtained were collected from 104 pilots working at the airports in Istanbul by survey data collection method; 3 of them were deemed invalid and 101 questionnaires were tested in the SPSS'21 package program. Factor analysis was executed to test the validity and reliability of the scales and as a result of the normality analysis applied, spearmen correlation analysis was applied based on the assumption that the distribution was not normal; linear regression analysis was applied to test the effect hypothesis. As consequence of the regression analysis, ıt has been revealed that has a meaningful and positive effect on attitudes towards the cockpit management of the pilot's autocratic leadership style; on attitudes towards individual performance in stress, fatigue and emergency situations of democratic leadership style; on attitudes towards communication, coordination and teamwork of libertarian leadership style. It is thought that the study will contribute to the understanding of the "leadership approaches of pilots" in crew resource management practices and thus contribute to flight safety.

Makalemiz - CMMB

Turkish Studies: Economics, Politics, Finance, 2021

Cite as/ Atıf: Bükeç, C. M. & Başdemir, M. M. (2021). Türkiye'de ekip kaynak yönetimi eğitimlerin... more

Examining of the Relationship Between Pilot's Leadership Styles and Crew Resource Management Practices (CRM) in Airline Operations

Havayolu Operasyonlarında Pilotların Liderlik Tarzları ve Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, 2022

This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadershi... more This study was carried out for the purpose to research the relationship between pilot's leadership styles and crew resource management practices. The data obtained were collected from 104 pilots working at the airports in Istanbul by survey data collection method; 3 of them were deemed invalid and 101 questionnaires were tested in the SPSS'21 package program. Factor analysis was executed to test the validity and reliability of the scales and as a result of the normality analysis applied, spearmen correlation analysis was applied based on the assumption that the distribution was not normal; linear regression analysis was applied to test the effect hypothesis. As consequence of the regression analysis, ıt has been revealed that has a meaningful and positive effect on attitudes towards the cockpit management of the pilot's autocratic leadership style; on attitudes towards individual performance in stress, fatigue and emergency situations of democratic leadership style; on attitudes towards communication, coordination and teamwork of libertarian leadership style. It is thought that the study will contribute to the understanding of the "leadership approaches of pilots" in crew resource management practices and thus contribute to flight safety.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

Journal of Aviation

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak "pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti" oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.

Hava Yolu İşletmelerinde Uçuş Güvenliği Uygulamaları Ve İyileştirme Önerileri

Journal of Aviation

Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir.... more Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir. Uçuş etkinliğini ve emniyetini yerine getirebilmek için güvenlik ve emniyeti kavramları her zaman önemli bir rol oynamaktadırlar. Havacılık endüstrisi için her zaman var olması gereken bu iki kavramdan uçuş güvenliği; uçuşun başlangıcından sonuna kadar uçuşu terör, saldırı, müdahale, vb. her türlü tehdide karşı korumak, uçuş emniyeti ise uçuş boyunca uçuş sistemleri ve uçuşun yapıldığı ortamlarda belirlenmiş kurallara uygun olarak uçulmasını sağlamaktır. Bu araştırmada uçuş güvenliği incelenmiş ve hava yolu şirketlerinde uçuşların daha güvenli bir şekilde yerine getirilebilmesi için yapılması gerekenler belirlenmiştir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi tekniklerinden arşiv taraması ile veri toplanmış ve daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda hava yolu çalışanlarının güvenlik dokümanlarına ithal edilmek ve kurumsal düzeyde uçuş güvenliğini arttırmak amacıyla bir öneri seti hazırlanmıştır. Bu kapsamda, öncelikle ICAO ve havayolu şirketleri tarafından kullanılan uçuş güvenliğine ilişkin kural ve yönetmelikler incelenmiş, sonrasında ise 2001-2017 yılları arasında meydana gelmiş olan uçuş güvenliğini zedeleyici terör eylemleri taranarak içerik analizleri yapılmıştır. Bu inceleme ve analizlerin sonrasında ise yapılması gerekenler anlatılmıştır. Bu çalışmadaki ana amaç 'hava yolu şirketlerinde uçuş güvenliği daha etkin bir şekilde nasıl sağlanır' sorusuna bir öneri seti ile cevap aramaktır. Çalışmanın hava yolu işletmelerindeki uçuş güvenliği uygulamalarına yeni bir bakış açısı kazandıracağı değerlendirilmektedir.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

Journal of Aviation, 2021

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak "pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti" oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.

Uçuş Operasyonlarında İnsan Faktörünün Rolü ve Pilot Performansını Arttıracak Öneriler

JOURNAL OF AVIATION MAGAZINE, 2021

Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik... more Uçuş emniyetinin vazgeçilmez unsuru insandır. İnsan yeteneklerinin kısıtlı olması, insanın teknik ve teknik olmayan yetkinliklerinin birçok değişken tarafından etkilenmesi, insan faktörünün uçuş emniyetini sağlamadaki rolünü önemli hale getirmiştir. Uçuş faaliyetlerinin tarihsel sürecine bakıldığında insan faktörünün uçak kazalarındaki yerinin %70-80 oranında olduğu görülmektedir. İnsan faktörüyle ilgili dinamikleri tam olarak bilmeden ve insan faktörlerinin uçuş operasyonlarına olan etkisi anlaşılmadan uçuş emniyetini sağlamanın zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada pilot performansının uçuş emniyetindeki yeri nitel araştırma yöntemi ile araştırılmıştır. Öncelikle, ayrıntılı bir şekilde insan faktörüne ilişkin bir literatür taraması yapılmış ve sonrasında tecrübeli kaptan pilotlarla yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak konuyla ilgili veriler toplanmış, takiben elde edilen bulgular yorumlanarak araştırma tamamlanmıştır. Araştırmanın sonunda hava yolu işletmelerine sunulmak üzere insan performansını arttırmaya yönelik olarak “pilot performansını iyileştirecek bir öneri seti” oluşturulmuştur. Elde edilen önerilerde özellikle kurumal iklimin iyileştirilmesi, yönetimde adaletin sağlanması, uçuşa bilgili ve hazırlıklı gelme ve ihlallerden uzak durmanın ön planda olduğu görülmüştür. Çalışmada Ekip Kaynak Yönetimi (EKY) ve Tehdit ve Hata Yönetimi (TEHY) dinamikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmanın ana amacı hava yolu işletmelerinde pilot performansını arttırmaya yönelik öneriler sunmaktır.
Anahtar Kelimeler: İnsan Faktörü, Pilot Performansı, Uçuş Emniyeti, Uçuş Operasyonları, Ekip Kaynak Yönetimi.

Hava Yolu İşletmelerinde Uçuş Güvenliği Uygulamaları ve İyileştirme Önerileri

Article, 2020

Özet Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirme... more Özet Uçuş operasyonlarının en önemli amacı uçuşları etkin ve emniyetli bir şekilde yerine getirmektir. Uçuş etkinliğini ve emniyetini yerine getirebilmek için güvenlik ve emniyeti kavramları her zaman önemli bir rol oynamaktadırlar. Havacılık endüstrisi için her zaman var olması gereken bu iki kavramdan uçuş güvenliği; uçuşun başlangıcından sonuna kadar uçuşu terör, saldırı, müdahale, vb. her türlü tehdide karşı korumak, uçuş emniyeti ise uçuş boyunca uçuş sistemleri ve uçuşun yapıldığı ortamlarda belirlenmiş kurallara uygun olarak uçulmasını sağlamaktır. Bu araştırmada uçuş güvenliği incelenmiş ve hava yolu şirketlerinde uçuşların daha güvenli bir şekilde yerine getirilebilmesi için yapılması gerekenler belirlenmiştir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi tekniklerinden arşiv taraması ile veri toplanmış ve daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda hava yolu çalışanlarının güvenlik dokümanlarına ithal edilmek ve kurumsal düzeyde uçuş güvenliğini arttırmak amacıyla bir öneri seti hazırlanmıştır. Bu kapsamda, öncelikle ICAO ve havayolu şirketleri tarafından kullanılan uçuş güvenliğine ilişkin kural ve yönetmelikler incelenmiş, sonrasında ise 2001-2017 yılları arasında meydana gelmiş olan uçuş güvenliğini zedeleyici terör eylemleri taranarak içerik analizleri yapılmıştır. Bu inceleme ve analizlerin sonrasında ise yapılması gerekenler anlatılmıştır. Bu çalışmadaki ana amaç 'hava yolu şirketlerinde uçuş güvenliği daha etkin bir şekilde nasıl sağlanır' sorusuna bir öneri seti ile cevap aramaktır. Çalışmanın hava yolu işletmelerindeki uçuş güvenliği uygulamalarına yeni bir bakış açısı kazandıracağı değerlendirilmektedir.

İNSANİ GÜVENLİK AÇISINDAN GÜVENLİ ŞEHİRLER İNŞA ETMEK

by MELIH BASDEMIR and Özlem Özdemir

Giriş Modernleşme ve kentleşmeyi anlamaya çalışarak kent sosyolojisinin temellerini atan Chicago ... more Giriş Modernleşme ve kentleşmeyi anlamaya çalışarak kent sosyolojisinin temellerini atan Chicago Okulu kuramcılarına göre kent; sürekli göç alan, birbirlerini tanıyan ya da tanımayan farklı etnik ve kültürel geçmişe sahip insanların bir araya geldiği bir habitattır-yaşam alanıdır. Toplumsal etkileşim içerisinde bulunan ve sürekli hareket halinde olan kentte yaşayan insanlar arasında uyum, iş birliği, çözülme, çatışma ya da adaptasyon gibi bir takım davranışsal eylemlerde ortaya çıkmaktadır. Bu durumda milyonlarca insanın evi olan kent aynı zamanda birçok suç unsurunu da beraberinde barındırarak insani güvenlik tartışmalarını da gündeme taşımaktadır. Güvenlik, insanların temel ihtiyaçları arasında var olan bir kavramdır. Birçok insan için yaşadığımız dünya birbirinden farklı tehditleri içinde barındıran güvensiz bir yerdir. Tehditler çözülmediği zaman birbirini etkileyip katlanarak büyür ve birden fazla güvenlik alanını tehdit eder. Bu nedenle güvenlik ve güvenlik önlemleri özellikle şehirlerde tarih boyunca üzerinde durulup tartışılan bir konu olmuştur. Eski medeniyetlerde kentlerin güvenliğini sağlamak için etrafı genellikle savunma amaçlı yüksek duvarlarla çevrilir giriş çıkışlar kontrol edilirdi. Bu kentlerdeki, duvarlar, barikatlar, gözetleme kuleleri ve mazgallar gibi güvenlik önlemlerinin sebebi Öteki'ne duyulan korkuydu (Bauman ve Lyon, 2013: 118). Gü nü mü zde ise kent yaşamının zirve noktasını "şehirlerin şehri" diye anılan megapoller temsil etmektedir (Giddens, 2012: 955). Küreselleşme ile birlikte büyüyen ve kalabalıklaşan şehirlerde suç unsurlarının da farklılaşması kent güvenliği kavramını ortaya çıkarmıştır. Gittikçe büyüyen ve geniş alanlara yayılan büyük şehirlerin cadde, sokak, ev, iş yeri, alışveriş merkezleri, park ya da köprülere yerleştirilen kameraların gözetim kontrolünün çıkış noktası güvende hissetme, güvenlik tedbiri ya da suçluyu bulma amacına yöneliktir. Kameralar, özel güvenlik çalışanları, X-Ray cihazları___ _ve diğer fiziki güvenlik önlemleri güvenliği sağlamanın en önemli araçlarıdır. Büyük şehirlerde yaşayan her vatandaş kendini güvende hissetmek ister ve bunun için kendince tedbirler alır. "Kent güvenliği ve suç" kavramını ele alan araştırmalar suçun zaman ve mekâna göre değiştiğinden bahsetmektedir. Belirli bir zamanda suç olarak kabul edilmeyen bir olay başka bir zamanda suç kabul edilmektedir. Tam tersi bir durumda söz konusudur. İnsanlar gerek sosyal hayatlarında gerekse iş hayatlarında kendilerini güvende hissetmek isterler, bu ihtiyaçları karşılanmayan insanlar ya bulundukları ortamda kendilerince aldıkları (güvenlikli sitelerde yaşama gibi) güvenlik tedbirleriyle hayatlarını sürdürmeye çalışırlar ya da kendilerini daha güvenli hissettikleri bölgelere göç ederler. Güvenli şehir, bir şehirde daimî olarak yaşayanların ya da o şehirde turizm, iş, görev, tayin, geçici konaklama vb. gerekçelerle bulunanların kendilerini her bakımdan güvende hissettikleri bir şehir olarak düşünülebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, güvenli kent tanımı yapıldıktan sonra, yaklaşık on beş milyon insanın yaşadığı İstanbul özelinde güvenli bir şehirde olması gereken özellikleri açıklayarak, İstanbul'un dünyada güvenli şehirler indeksindeki yerini yükseltmek için yapılması gerekenleri ortaya konulmuştur.

HAVACILIKTA ETKİLİ İLETİŞİMİN İLK BASAMAĞI: EKİP KAYNAK YÖNETİMİ

Öz Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), havacıların uçuş operasyonları sırasında, özellikle teknik olmayan... more Öz Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), havacıların uçuş operasyonları sırasında, özellikle teknik olmayan becerilerini kullanırken yararlandıkları yönetim, davranış ve iletişim bilimlerini esas alan bir disiplindir. Özellikle pilotların, uçuş görevlerini emniyetli bir şekilde yerine getirebilmeleri için teknik yeteneklerinin yanında teknik olmayan becerilerini de kullanma ihtiyaçlarının ortaya çıkması EKY'nin gelişen havacılık endüstrisi içindeki rolünü arttırmış ve havacılığın özellikle de iletişim becerilerini kullanmada vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Bu çalışmada EKY, nitel araştırma yöntemi ile olarak incelenerek uçuş emniyetine olan katkısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. İletişim becerilerinin yoğun olarak kullanıldığı EKY disiplini, kokpitteki her normal ve emercensi her durumda kullanılan uçuşun vazgeçilmez bir unsurudur. Abstract Crew Resource Management (CRM) is a non-technical dicipline that aviators use while conducting their duties during flight operations. It's roots are coming from management, communication, and behavioural sciences. Since using only technical skills will not help pilot's safe way of conducting flight duties, the use non-technical skills concept has recently emerged in the aviation based studies. This fact made CRM, which mainly uses effective communication methods in the flight operations, even more important. In this paper, CRM is investigated in qualitative means to stress the 1 Dr.Kpt.Plt, Türk Hava Yolları Öğretmen Pilotu, EKY Araştırmacısı, Yarı Zamanlı Öğretim Üyesi.

Bias Types Common Types of Biases

This paper discusses common bias types in airline training, and presents a checlist to overcome t... more

EKİP KAYNAK YÖNETİMİ (EKY) VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ

Bilindiği gibi herkes farklıdır ve herkes işini yaparken diğer insanlardan değişik bir yol ve şek... more Bilindiği gibi herkes farklıdır ve herkes işini yaparken diğer insanlardan değişik bir yol ve şekilde yapar. Bu farklılık her ne kadar yapılan iş ya da ortamdan oluşsa da, ana sebep her insanın kendine özgü (unique) karakterde olmasıdır. Kişilerin bu kendine özgü olan farklılıkların çoğu ise insanların kişisel özelliklerinden ve kültürel birikimlerinden kaynaklanmaktadır. Uçuş ekiplerinin operasyonlarında da olduğu gibi çok kültürlü ortamlarda, özellikle yabancı uyruklu kişiler ve Türkiye gibi yerel farklılıkları fark edilir düzeyde olan büyük ülkelerde, çalışanlar arasında yaşanabilecek kültürel farklılıklar kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak doğal olarak, kültürel farklılıklara rağmen profesyonel bir havacının ekibi içinde standart havacı davranışı sergilemesi bir zorunluktur. Bireyler kendi doğuştan gelen özelliklerine göre de değişik kişisel yapılar içinde olabilmektedirler. Bazı insanlar girişken ve sosyalken, bazıları tedirgin ve çekingen olabilir. Sosyal insanlar duygusal olarak daha sakin, daha anlayışlı ve alçak gönüllüdürler. Tedirgin insanlar ise özellikle ağır iş yükü gerektiren uçuş görevlerinde endişeli, stresli ve anlayış yoksunu olabilirler. Burada bahsedilen iki kişilik yapısının da kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır, ancak önemli olan uçuş emniyetini bir takım çalışması bilincinde sağlayacak standart havacı davranışlarına sahip olmaktır. Kişinin dışa dönük yapısı, uyumluluğu, kişisel farkındalığı ve tecrübesi kokpitte normal bir atmosferin oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Kişisel farklılıklar hakkında verilen kısa akademik bilgiden hareketle, herkesin kişilik ve kültürel olarak farklı olduğu, kokpitte anlaşılabilir ve sosyal bir ortamın ancak bu farklılık farkındalığı ile mümkün olabileceği, kişilerin değişik değer yargılarına sahip olduğu gerçekleri anlaşılmaktadır. Bu akademik bilgiyi desteklemek için, bireysel farklılıkları oluşturan kişisel değerlerin 4 ana forma sahip olduğundan bahsetmek faydalı olacaktır: 1.Güç Mesafesi: Herkesin kendisini diğer kişilerden ve olaylardan koruduğu bir güç mesafesi vardır. 2.Bireysellik veya Çoğulculuk: Bu değer kişinin kendisinin veya toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasındaki yaptığı tercihlerini anlatmaktadır. Kültürel olarak doğu toplumları çoğulcuyken, batı toplumları genel olarak bireyselcidir. 3. Erkek veya Dişi Toplumlar: Erkek toplumlar daha ısrarcı, özgüvenli ve maddesel değerlere sahipken, Dişi toplumlar daha alttan alıcı ve bireysellikten uzak toplumcu bir değere sahip olmaktadır. 4. Belirsizlikten Uzak Durma: Bu değer belirsizlikten uzak durmayı tercih eden risk almak istemeyen kişilerin sahip oldukları değerleri anlatmaktadır. Burada anlatılan 4 ana kişisel değer bize aynı zamanda EKY'nin farklı kişilik özelliklerine sahip olan insanların bu değerleri yönetme becerileri hakkında da bilgi vermektedir. Genel olarak, EKY uçuş emniyetini sağlamak için kişisel farklılıkları anlamaya, var olan kişisel sorunları giderme konusunda çözüm bulmaya, kokpitte gerginliği azaltacak davranış şekilleri bulmaya yardımcı olmaktadır. Bu durumda EKY bilinci içinde uçuşta bir pilot olarak nasıl bir davranış sergilemek gerekir?

CRM AND CONFLICT MANAGEMENT

THY BULLETIN

EKİP KAYNAK YÖNETİMİ (EKY-CRM) Crew Resource Management, Threat and Error Management, and Assessment of CRM Skills Current situation and development of knowledge, methods and practices Report for the Swedish Civil Aviation Authority

Talpa Kokpitten Bakış, 2019

Dünyada hava yolu ulaştırmasının gelişmesi, havacılık endüstrisinin taleplerinin artması sektörde... more Dünyada hava yolu ulaştırmasının gelişmesi, havacılık endüstrisinin taleplerinin artması sektörde kısıtlı durumda bulunan ekip kaynaklarının uçuş emniyetini en üst düzeyde tutacak şekilde daha etkin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Havacılığın başlangıcında pilotların sadece teknik ve psikomotor yetenekleri ile yeterli bir düzeyde uçucu olacakları düşünülürken, günümüzde otomasyonun artması, teknolojik gelişmelere bağlı olarak uçakların daha karmaşık hale gelmesi ve insan performansındaki kısıtların fark edilmesiyle birlikte sadece teknik yeteneklerin yeterli olmadığı, teknik olmayan becerilerin de önemli olduğu gerçeğini ön plana çıkarmıştır 1. Bu gerçekten yola çıkarak, bu yazımızda, EKY'nin uçuş emniyetindeki önemini ve kabin ve kokpit üyelerindeki EKY farkındalığının ne kadar gerekli olduğunu EKY'nin tarihsel gelişimi içinde ele almaya çalıştık. Çalışmada öncelikle EKY'nin tanımı yapılmaya çalışılmış, EKY'nin kapsamı ve havacılık endüstrisinde EKY'den olan beklentilerin neler olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. GİRİŞ II.Dünya Savaşı sonrasında gelişmeye başlayan havacılık endüstrisinde, son 30 yılda uçak kazalarının en önemli sebebi olarak İnsan Faktörü görülmeye başlanmış 2 ve bunun sonucu olarak EKY uçuş ve yer operasyonlarında önem kazanmaya başlamıştır. Savaş sonrası, askeri uçaklarda görev alan pilotların, yolcu uçaklarında çalışmaya başlamaları ile, savaş sırasında tek mürettebat olarak kullandıkları uçakla kol uçucusu olarak askeri harekat yapmak yerine diğer kokpit ve kabin ekiplerinin de yer aldığı sivil uçaklarda görev yapmak zorunda kalmışlardır. Bu durumda kalan pilotların bir ekip halinde görev yapmaları sebebiyle EKY bilinçlerinin arttırılmasına çalışılmıştır. Bu kapsamda EKY; ilk uygulanmaya başlandığı zamanlarda, Kokpit Kaynak Yönetimi, sonrasında kabin ekiplerinin de yer aldığı Ekip Kaynak Yönetimi (Crew Resource Management) ve günümüze gelindiğinde Şirket Kaynak Yönetimi (Company Resource Management), hatta bir sonraki basamakta Ülke Kaynak Yönetimi (Company Resource Management) olarak bir gelişim göstermiştir. Her ne kadar teknolojik gelişmeler sonrasında uçaklara yerleştirilen sistemler (TCAS, GPWS, Radar, Otomatik İniş) kazalardaki insan faktörünü minimize etmeye çalışsa da, meydana gelen kazaların %80'nin insana bağlı faktörlerden meydana gelmektedir. İnsan faktöründen meydana gelen kazaların sebeplerinin tek bir insana bağlı olduğu düşünülse de genel olarak bir hata zinciri içinde yer alan uçuş mürettebatının yer aldığı istenmeyen operasyonel durumlar sonrasında uçak olay ve kazalarının oluştuğu görülmektedir. Teknolojik gelişmeler insan 1 Safety and error management: The role of Crew Resource Management ,

mpl phase 3-4.pdf

MPL eğitimlerinin yaygın olarak yapılmaya başlandığı günümüz sivil havacılığında, MPL eğitimleri ... more MPL eğitimlerinin yaygın olarak yapılmaya başlandığı günümüz sivil havacılığında, MPL eğitimleri hakkında bir farkındalık oluşturabilmek amacıyla, YTE (CBT) ile başlayan yazı serimize bu sayımızda MPL eğitimlerinin 3 ve 4. Safha eğitimlerini ele almaya çalışacağız. 3. Sahfa (Orta Seviye Eğitim) Bilindiği gibi, MPL (Çoklu Pilot Eğitimi-ÇPL), performansı ve belirlenmiş uçuş yetkinliklerini elde etmeye odaklanmış bir eğitim şeklidir, diğer bir ifadeyle saat doldurarak eğitim yapmak yerine belirlenen yetkinliklere ulaşmayı hedefler. ÇPL'nin 3.safha eğitiminde TRI/SFI/FSI' lar ile verilen simülatör eğitimlerine ağırlık verilir. Burada önemli olan pilot adaylarına gerekli yetkinlikleri kazandırmada yardımcı olacak en uygun simülatörü seçmek ve eğitim programını etkin bir şekilde uygulamaktır, bu eğitim sonrasında adayların optimum düzeyde eğitilmeleri ve eğitim ile kazandıkları yetkinlikleri gerçek hayatta, hat uçuşlarında uygulamalarını sağlamaktır. Burada ATO sahibi olan otoritenin gerçekçi bir eğitim programı hazırlaması ve bunu aynı şekilde simülatörde uygulayabilmesidir. Bilindiği gibi, simülatör uçuşlarında her ne kadar gerçekçi bir ortam yaratılmaya çalışılsa da, zaman, senaryo, ya da teknik sebeplerden dolayı bu durum her zaman mümkün olmamaktadır. Gerçekçi bir simülatör eğitiminden uzak kalmak ÇPL eğitiminin etkin bir şekilde yapılamamasına sebep olacaktır. Burada öğretmene çok büyük bir sorumluluk düşmektedir, MPL (ÇPL) öğretmeni sıkılmadan, sabırla gerçeğe yakın bir ortam oluşturmalı, gerektiğinde kabin amiri, ATC, yer görevlisi olacak şekilde hareket etmeli, normal bir hat operasyonu ortamını sağlamalıdır. ÇPL 3. Safha eğitimlerinde her ne kadar uçulacak uçağın simülatöründe eğitim yapılması ideal olsa da bu aslında bir zorunluluk değildir. Ancak aynı tipte yapılacak simülatör eğitimi, gerçek hayattaki operasyona geçişi sağlayacak ve daha etkin bir eğitim yapılmasına imkan verecektir. 4.Safha (İleri Seviye MPL Eğitimi) Bu safhada pilot adaylarının uçak eğitimleri tamamlanır. Bu safhada tip eğitimi de yapılabilir, ancak bu durum eğitim veren ATO'ları, öğrencilerin sadece tip eğitimi kontrol uçuşunda başarılı olmalarına yönlendireceği ve asıl kazanılması gereken yetkinliklerin arka plana atılacağından dolayı pek istenen bir durum değildir. Asıl yetkinlikleri kazanmış olan bir MPL pilotu CPL pilotu gibi tip eğitimini daha sonra da tamamlayabilir. 3. Safhanın devamı niteliğinde olan 4. Safha eğitiminde de simülatör eğitimi de devam etmektedir, burada FFS simülatörlerinin seçilmesi eğitimin daha kaliteli olmasını sağlayacaktır. Öte yandan MPL eğitimleri tip eğitimlerini kapsamasa da daha önce belirtildiği gibi, 3 ve 4. Safhalarda tip eğitimi verilmesi yönünde herhangi bir kısıt yoktur, ancak bu durumda eğitimi verecek ATO'nun daha dikkatli bir şekilde eğitim programı hazırlaması ve ana yetkinliklerin kazandırılmasında zafiyet yaratacak uygulamalardan uzak durmalıdır. Bazı MPL eğitimlerinde düşük seviyede motion kabiliyetine sahip olmayan simülatörler ile eğitim verilmektedir. Burada, gerekli yetkinliklerin kazandırılması şartıyla herhangi bir sorun yoktur, simülatörde yapılamayan eğitim uçakta tamamlanmalıdır.

MPL EĞİTİMİ SAFHALARI-İLK VE İKİNCİ SAFHA

Uçuş saatine ya da sektör sayısına bağlı olarak yapılan (ör. LIFUS Eğitimi 40 sektör/100 saat) Eğ... more Uçuş saatine ya da sektör sayısına bağlı olarak yapılan (ör. LIFUS Eğitimi 40 sektör/100 saat) Eğitim Programlarından Yetkinlik Temelli Eğitim programlarına geçiş sırasında MPL için Başlangıç, Temel, Tekamül ve İleri Seviye olmak üzere dört safhaya ayrılan bir MPL'e hazırlık eğitimi konsepti belirlenmiştir. Bu geçişin tamamlanmasından sonra yapılacak MPL eğitimlerinde safhalandırılmış bir eğitim programı yerine eğitim içinde belirlenen hedeflere ulaşmak için gerekenleri yerine getirmek ve başlangıç seviyesinden tecrübeli pilot/kaptan seviyesine kadar olan tüm safhalarda belirlenen yetkinliklere ulaşmak ve bu yetkinlikleri etkin bir şekilde değerlendirmek için dizayn edilmiş Eğitim Yönetim Sistemi (Learning Management System-LMS) içinde MPL eğitim faaliyetlerinin devam etmesi gerekmektedir. İlk Safha (Başlangıç Uçuş Yetenekleri) Bu safhada pilot adaylarına temel uçuş yetenekleri kazandırılmaya çalışılır. Geleneksel uçuş eğitimlerinde bulunan alan PPL eğitimlerinin yerine geliştirilmiştir. SOP Eğitimi: Manuel uçuş ve SOP eğitimlerinin aynı zamanda Airbus ve Boeing SOP'lerinin tasarımına uyumlu olması, özellikle simülatör safhasında negatif eğitime yer verilmemesi, buna örnek olarak, PPL eğitimlerinde verilen eğitimin aksine iniş sırasında idle takat kullanmak yerine stabilized olmaya özen gösterilmesi, Genel Havacılık terimleri yerine ATPL dersleri arasında yer alan RTF terimlerinin kullanılması ('full throttle' yerine 'Take-off' kullanmak gibi) ve uçuştaki tüm call-out'ların tip eğitiminde kullanılan SOP'ye uyumlu hale getirilmesine dikkat edilir. TEM Eğitimi: TEM (Tehdit ve Hata Yönetimi-THY) eğitimi, bir öğrenci pilotun eğitiminde günlük rutini içinde olması gereken bir durumdur. Özellikle performans ve çevresel şartlar-meteoroloji, arazi, vb. Gibi yer dersleri sırasında elde edilen bilginin THY ile birlikte kullanılması sağlanmalıdır. THY ile ilgili tüm dökümanların brifing odalarında ve elektronik olarak da intranet sistemleri içinde her an ulaşılabilir olmasına dikkat edilmelidir. Öğretmenlerin THY ile ilgili bilgi değişikliklerine ve doküman revizyonlarına ivedilikle uyum göstermesine özen gösterilmelidir. İlk Safha Eğitimi PPL Eğitimi Değildir: Her ne kadar İlk Safha MPL Eğitimi tek motorlu küçük uçaklarda yapılsa ve PPL gerekliliklerinin bir kısmını içinde barındırsa da, bir PPL eğitimi değildir. PPL eğitiminin aksine belli bir saat sonrasında yapılan kontrol uçuşu ile bu safha bitmez. Daha önceki yazılarımızda bahsedilen sekiz ana yetkinliğin kazandırılması gerekmektedir. Bu yetkinlikleri kazanamayan pilot adaylarının bir sonraki safhaya geçmeleri mümkün değildir. Buradaki amaç Havayolu Endüstrisine yetkin ve uçuculuk yeteneği yüksek kişilerin kazandırılmasıdır. Endüstriyel pilot ihtiyacına bağlı olarak, diğer meslek gruplarının aksine neredeyse her yaş grubundan kişilerin pilot olabileceği gerçeği dikkate alındığında bu konunun çok önemli olduğu anlaşılacaktır (günümüzde neredeyse yaş sınırı olmaksızın isteyen herkes parasını verdikten sonra pilot olabilmektedir! Ancak, para vererek doktor ya da avukat olmak mümkün değildir). Öğrencinin Özgüveni: Ana uçuş yeteneklerinin ve uçuculuk niteliklerinin geliştirildiği İlk Safha eğitimlerinin önemi ile ilgili olarak öncelikle uçuş öğretmenlerinin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Öğretmenler bu safhanın öğrenciler için çok önemli olduğunu, gelecekteki uçuculuk hayatlarının genel olarak bu safhada

MULTICREW PILOT LICENSE-MPL

Daha önceki yazılarımızda CBT-YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim)'den bahsetmiş, YTE'nin oluşumu, eğit... more Daha önceki yazılarımızda CBT-YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim)'den bahsetmiş, YTE'nin oluşumu, eğitim gereklikleri ve hava yolları endüstrisinde özellikle eğitim konusuna olan katkılarını anlatmış, YTE'nin MPL (Çoklu Ekip Pilot Lisansı-ÇPL) ile gündeme geldiğini vurgulamıştık. Bu yazımızda ise hem YTE'yi daha iyi anlamak, hem de henüz ülkemizde uygulama alanı bulmayan ÇPL kavramını tanımak için ÇPL'ye giriş olarak tanımlayabileceğimiz bu yazıyı kaleme aldık. II. Dünya Savaşından sonra havacılığın gelişmesi, havayolu taşımacılığının artması sonucu, havacılık endüstrisindeki eğitim ihtiyaçları da aynı oranda artmış, ancak 1947'den neredeyse günümüze kadar havacılıktaki eğitim süreci safhalandırılmış tanımlama, diğer bir ifadeyle " kutu işaretleme " ile hazırlanmış eğitim formlarının belirli bir ölçekte değerlendirilmesi (1-2-3-4, zayıf, orta, iyi, çok iyi, vb,) şeklinde oluşturulmuştur. Bu şekilde oluşturulan geleneksel eğitim yöntemleri teknolojik ve ekonomik gelişmeler sonucunda aşağıda belirtilen bir takım faktörlerden dolayı yetersiz kalmaya başlamıştır. Bu faktörlerden bazıları: • İnsan Faktörü: Havacılık endüstrisinde meydana gelen teknolojik gelişmeler ve uçakların yönetiminde artan otomasyona rağmen, insan faktörü uçuş emniyetinin ve güvenliğinin en önemli halkası olmuş, bundan dolayı insan faktörü, eğitim yöntemlerinin de ana konusu olmaya devam etmektedir. • Uçuşa Uygunluk-Adaptasyon Süreci: Pilot adayı seçim kalitesi ve uçuşa uygunluğunu artırmak, pilotaj eğitimlerini daha verimli hale getirmek için, uçuculuk niteliği yüksek, uçuşa uygun olan ve kolay adaptasyon sağlayan adayları bulmak için DLR, ve yetkinlik bazlı mülakatların geliştirilmesi, havayolu endüstrisinin emniyet ve güvenlik ihtiyaçlarının karşılanması için YTE'nin ve eğitim politikalarına dahil ettirilmesi çalışmaları sürmektedir. • Uçak Dizaynı: Uçak donanımları ve platform özelliklerindeki gelişmeler devam etmekle birlikte 5. Nesil uçakların tasarımı hakkındaki çalışmalar yavaş ilerlemektedir. • Havayollarındaki Büyüme ve Uçuş Emniyeti: Hava taşımacılığındaki büyüme maalesef hava yollarındaki kaza ve olay oranlarıyla aynı oranda artmaktadır, emniyeti sağlamak ve havacılık endüstrisinin sağlıklı bir şekilde büyümesi için emniyet kültürünün çok daha etkin bir şekilde yaygınlaştırılması gerekmektedir. • Holistik-Bütünleşik Yaklaşım: Uçuş emniyetinin arttırılması için endüstride bütünleşik ve sistemin tamamını kapsayan bir yaklaşım benimsenmektedir. • Geleneksel Eğitim Şekilleri: ICAO'nun önermiş olduğu kutu işaretleme, geçti/kaldı tarzı olan ve eğitimdeki sorunların kök nedenlerini sorgulamayan eğitim şeklinin değişmesi ve yetkinlik kazandırıcı, bu yetkinliği sürekli kılıcı bir eğitim şekli günümüzde modern uçuş eğitim merkezlerinde uygulama alanı bulmaktadır. • Geliştirilmiş Eğitim Yardımcıları: Uçuş eğitiminde hareketli ve sabit simülatör uçuşalarına verilen önem her geçen gün artmaktadır. Yeni Eğitim İhtiyaçlarını Anlamak

ANORMAL DURUMU ÖNLEME VE ANORMAL DURUMDAN ÇIKIŞ EĞİTİMİ (Upset prevention and recovery Training

Anormal durumu önleme ve buradan çıkış eğitimi, uçuş eğitiminin en temel safhalarından en ileri s... more Anormal durumu önleme ve buradan çıkış eğitimi, uçuş eğitiminin en temel safhalarından en ileri safhalarına kadar yapılan ve uçuş emniyeti sağlamada en önemli yetkinliklerden biri olan flight path management-uçuş yolu yönetimi yetkinliğini kazandırmaya çalışan vazgeçilmez bir uçuş eğitimidir. Uçuşa ilk başladığımız günlerden beri uçtuğumuz uçaklarda perdövitesten çıkma, virilden kurtarma, gözlerimizi kapatıp uçuş öğretmenlerimizin uçağı anormal bir durumda bize vererek yaptırdıkları " hadi kurtar " eğitimleri hep bu anormal durumdan çıkış eğitimlerinin parçası olmuştu. Bugün ise Anormal Durumdan Çıkış Eğitimi, Tehdit ve Hata Yönetimi (TVHY) (Threat and Error Management-TEM) ile zenginleştirilmeye çalışılan Uçuş Emniyetinin olmazsa olmazı olan bir yetkinliği olarak, belki de aynı " uçak kurtarma " anlayışının bir ürünü olmuştur. Anormal Durumdan Çıkış Eğitimi ve TVHY (TEM) TVHY konsepti, son yıllarda yapılan revizyonlar sonrasında hem ICAO hem de EASA eğitim programlarında bir zorunluluk olarak yer almaktadır. Uçuş emniyetinde zafiyet yaratabilecek, sonsuz ve öngörülemeyen tehdit ve buna bağlı olarak gelişen hata varken, bilinen senaryolar ile yapılacak eğitimlerle bu tehdit ve hataların yönetmeye çalışmanın uçuş emniyete pek katkısının olamayacağı aşikardır, bunun yerine her türlü ortamda meydana gelebilecek, önceden kestirilmesi zor olan tehdit ve hataları yönetmeye yönelik olarak yetkinlik kazandırma eğitimlerinin uçuş emniyetini sağlamada daha faydalı olacağı görülmektedir. Daha önceki yazımızda da açıklamaya çalıştığımız bu temel yetkinliklerle TVHY anlayışı pekiştirilmekte ve her an olabilecek anormal bir durumdan çıkmaya yönelik olan gerekli manevraların yapılmasında sorun yaşanmayacaktır. Örnek olarak normal şartlarda flapların toplanması sağlanırken, özellikle ağır yük durumlarında yaşanabilecek ani türbülans ya da hava durumlarında süratin ani olarak düşmesine müdahalede gerekli olduğu durumlarda otopilottan çıkmada tereddüt yaşamayarak muhtemel bir anormal durum (süratin VLS'in altına düşmesi) engellenebilecektir. Burada ana tehdit hava durumu, ağır yük ve yoğun iş yükü, muhtemel hata da flapların erken toplanması, istenmeyen uçak durumu-IUD (undesired aircraft state-UAS) ise süratin VLS'in altına düşmesi, buradan çıkış ise otopilotun uygun kumandayı verememesi sonrasında kaptanının manuel olarak uçağı IAD durumundan emniyetli duruma getirmesi olarak düşünülebilir. Buna benzer sonsuz sayıda üretilecek senaryolarla TEM konsepti eğitimlerde uygulanarak, uçuşun her anında pilotların anormal durumlarla karşılaşabilecekleri daha etkili bir şekilde anlatılabilecektir. Anormal Durumdan Çıkış Eğitimlerinde Geleneksel ve YTE (Yetkinlik Temelli Eğitim) Genel olarak anormal durumdan çıkış bir airmanship= uçuculuk niteliği meselesidir. Yani uçuşun altın kurallarına hakim olan her pilot, asli görevinin uçağı emniyetli bir şekilde uçurmak olduğunu, otomasyonu yönetmek olduğunu, ve lövye ve gaz kolunun her zaman kendi kumandasında olduğunu bilerek gerektiğinde manuel uçuş da dahil olarak uçuşu yönetmesi gerektiğini bilir. Bu yaklaşımı, konvansiyonel eğitim anlayışı da sağlamaktadır, ancak YTE, belirlenen ana yetkinlikler ile bunu daha sistemsel hale getirmiştir. Eğitim sürecinde elde edilmesi beklenen ana yetkinlikler Şekil 1'de gösterilmektedir.

YETKİNLİK TEMELLİ EĞİTİM (CBT)

Bilindiği gibi YTE, eğitim sonrası elde edilen çıktılara yani yetkinliklere odaklanırken, klasik ... more Bilindiği gibi YTE, eğitim sonrası elde edilen çıktılara yani yetkinliklere odaklanırken, klasik eğitimler eğitim sonrası elde edilen performansın belli bir düzeyde olmasına odaklanmaktadır. Özellikle havacılık endüstrisinde mevcut pilot ihtiyacını daha etkin bir şekilde kısa yoldan karşılamak için geliştirilen MPL konseptiyle temeli atılan YTE, gerekli performansın sergilenebilmesi için belirlenen zaman kısıtı yerine benzer performansın elde edilmesi için gerekli olan davranış değişikliklerinin ölçülmesini hedef almıştır. Buradaki temel amaç ise, eğitim sonrası pilotların emniyetli ve etkin bir şekilde kendilerinden beklenen görev ve sorumluluklarını yerine getirebilecek ana yetkinliklere sahip olmalarını sağlamaktır.

YTE için otoriteler tarafından belirlenen minimum uçuş saati ya da minimum eğitim süresi dışında bir zaman kısıtı bulunmamaktadır. Önemli olan belirlenmiş yetkinliklere ulaşmak ve bunları eğitim sonrası operasyonlarda uygulamaya devam etmektir. Diğer bir ifadeyle ICAO ya da EASA tarafından belirlenen limitler içinde kalmak kaydıyla, eğitim süresi kişinin öngörülen yetkinliğe ulaşmasına göre değişebilecektir. Bu durum, eğitim dökümanlarının, yardımcılarının, eğitim ortamının, eğitim veren otoritenin eğitim programlarını revize etmesiyle sağlanabilecektir.

TÜM HAVACILAR İÇİN EKİP KAYNAK YÖNETİMİ(CRM)

Beta Yayınevi, 2020

TÜM HAVACILAR İÇİN EKİP KAYNAK YÖNETİMİ İSİMLİ KİTABIM HAVACILIK SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN YA DA ÇALIŞMA... more