Papers by Mehmet Bayram
HARPUT İÇ KALE KAZILARINDA BULUNAN BİZANS VE HAÇLI SİKKELERİ Özet Urartulardan, Erken Cumhuriyet ... more HARPUT İÇ KALE KAZILARINDA BULUNAN BİZANS VE HAÇLI SİKKELERİ Özet Urartulardan, Erken Cumhuriyet Dönemi'ne kadar kesintisiz yerleşimin olduğu Harput Kalesi'nde, hemen her döneme ait arkeolojik buluntu mevcuttur. Bunlar arasında sikkeler, kendi dönemlerinin net tarih sunabilen önemli arşiv belgesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nitel çalışmamızda, Bizans'ın Harput hâkimiyeti evreleri ve Haçlıların Harput'la olan ilişkileri kazılarda bulunan sikkeler ölçeğinden değerlendirilmiştir. Ülkemizde, arkeolojik kazılarda bulunan Bizans sikkeleri ile ilgi bazı çalışmalar mevcutken Haçlı sikkeleri ile ilgili yayınları genellikle yabancı kaynaklar oluşturmaktadır. Haçlı sikkelerinin pek çalışılmamasın sebepleri arasında; arkeolojik kazılarda sık karşılaşılmaması, belirli bölgelerde sikke sirkülasyonu olması, sikkelerinin azlığı ve Haçlıların idari ömürlerinin kısa olması düşünülebilir. Bizans'ın, Sâsânîlerle ve Müslüman Araplarla yaptığı savaşlar nedeniyle etkisiz geçen erken dönem ilk hâkimiyet evresinde, hem Harput civarında hem de kalede Erken Bizans sikkeleri ve diğer arkeolojik buluntular oldukça azdır. Bizans'ın Harput'taki ikinci ve asıl hâkimiyet evresi olarak tanımladığımız 10. yüzyıl sonlarından 1085 yılına kadarki süreç, Bizans sikkelerinin ve eserlerinin en yoğun olduğu dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplamda 38 adet bronz sikkenin incelemesi yapılmıştır. Bunlardan; 32 tanesi Bizans Dönemi'ne aittir ve 2 tanesi 6. yüzyıla, 1 tanesi 7. yüzyıla, 29 tanesi ise 11. yüzyıla tarihlendirilmiştir. Katalogdaki diğer 6 sikkeden 3 tanesi Edessa (Urfa) Haçlı Kontluğu'na, diğer 3'ü ise Antakya Haçlı Prensliği'ne aittir. Haçlı sikkeleri, Çubukoğullarının Harput'a egemen olduğu yıllara (1085-1113) denk gelmektedir. Bu sikkeler, bölge ticaretinde uzun süredir kullanılan ve güven veren Bizans sikkeleri taklit ederek darp edilmiş, Harput'ta ve bölgedeki ticari faaliyetlerde ödeme aracı olarak kabul görmüştür.
Harput İç Kale'deki yerleşimin bugüne kadar MÖ 8. yüzyılda Urartular zamanında başladığı tahmin e... more Harput İç Kale'deki yerleşimin bugüne kadar MÖ 8. yüzyılda Urartular zamanında başladığı tahmin edilmekteydi; ancak 2021 yılı arkeolojik kazı sezonu buluntuları, kaledeki yaşantıyı M.Ö. 3. bin yıla kadar götürmüştür. Bu tarihten, Erken Cumhuriyet Dönemi'ne kadar da (1930'lu yıllar) kale içinde kesintisiz yerleşim görülmektedir. Ortaçağ'dan itibaren de burada bir darphanenin varlığı bilinmektedir. Bu nitel araştırmada, Harput'un Osmanlılarca fetih tarihi sorununa da değinilmiştir. Harput İç Kale kazılarında bulunan Harput darplı Osmanlı sikkeleri, makalenin ana konusunu oluşturmaktadır. 9 adet sikkenin 1'i (Kat. No: 1) Yavuz Sultan Selim Dönemi'ne, 7'si de (Kat. No: 2-8) Kanûnî Sultan Süleyman Dönemi'ne tarihlendirilmiştir. 1 adet sikkenin de (Kat. No: 9) hangi hükümdar döneminde darp edildiği tespit edilememiştir. Katalogda yer alan 2 ve 9 numaralı mangırların, Harput darplı Osmanlı sikkelerinin yeni tipleri olduğu tahmin edilmektedir. Yanı sıra; Harput darphanesiyle ilgili ilk kez ayrıntılı bilgi verilmiş, burada hangi devletlerin sikke kestirdiği gibi sorularla ilgili dağınık, eksik bilgilerin nümismatik veriler ölçeğinde derlemesi ve yorumlaması yapılarak darphanenin iç kalede nerede olabileceğine dair görüş sunulmuştur. Sonuç olarak, Harput araştırmacılarının ve Osmanlı yazarlarının verdikleri bilgilerden hareketle, 921/1515 kışında başlayan fethin, 922/1516 baharında tamamlandığı anlaşılmıştır. İlhak tarihi belli olmasına rağmen çeşitli kataloglarda yer alan Harput darphanesine ait 920/1514 tarihli sikkenin de üzerine durulmuş ve bunun hatalı okunduğu, gerçekte de 925/1519 yılına ait olması gerektiği kanaatine varılmıştır. Böylece net bir fetih tarihi (1516) ortaya çıkmıştır.
Konya Journal of Engineering Sciences
Bu calismada faz degistiren malzemelerin (FDM) isi depolama sistemlerinden biri olan trombe duvar... more Bu calismada faz degistiren malzemelerin (FDM) isi depolama sistemlerinden biri olan trombe duvarlariyla (TD) kullaniminin enerji verimliligine getirdigi katkilarin belirlenmesi ve faz degistiren malzemeli trombe duvar tasariminda goz onune alinmasi gereken kriterlerin ortaya konmasi amaclamistir. Calismada, FDM ve TD ile ilgili genel tanimlar verildikten sonra yerli ve yabanci literatur taramasi yapilarak gunumuze kadar yapilan ornekler incelenip karsilastirmalari yapilmistir. Incelenen orneklerde FDTD’nin ozellikleri, detaylari ve uygulama yontemleri belirtilerek yapi endustrisine ve enerji verimliligine getirdigi katkilar irdelenmistir. FDTD uygulamasinin geleneksel yontemlerden farkli olarak duvarin masif kutlesini hafiflettigi ve FDM’nin duvara gizli isi depolama ozelligi kazandirarak isitma ve sogutma uygulamalarinda verimliligi artirdigi gorulmustur. TD’nin basit uygulama semalari olmasina karsin tam anlamiyla verim almak konusunda bazi guclukler soz konusudur. Detaylarina karar verilen bir FDTD’nin yil boyunca cevresel kosullara karsi ne sekilde cevap verecegini tahmin etmek zor olabilmektedir. Buna gore FDTD’yi tasarlamadan once sisteme etki edecek kriterleri goz onune alarak duvarin karsilasabilecegi olasi sorunlari gormek verimliligi artiracaktir. Belirli bir iklim bolgesinde tasarlanmasi planlanan FDTD sisteminde en verimli sonuca ulasmak bu kriterlerin optimizasyonuyla mumkundur.
HARPUT İÇ KALE KAZILARINDA BULUNAN BİZANS VE HAÇLI SİKKELERİ Özet Urartulardan, Erken Cumhuriyet ... more HARPUT İÇ KALE KAZILARINDA BULUNAN BİZANS VE HAÇLI SİKKELERİ Özet Urartulardan, Erken Cumhuriyet Dönemi!ne kadar kesintisiz yerleşimin olduğu Harput Kalesi!nde, hemen her döneme ait arkeolojik buluntu mevcuttur. Bunlar arasında sikkeler, kendi dönemlerinin net tarih sunabilen önemli arşiv belgesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nitel çalışmamızda, Bizans'ın Harput hâkimiyeti evreleri ve Haçlıların Harput!la olan ilişkileri kazılarda bulunan sikkeler ölçeğinden değerlendirilmiştir. Ülkemizde, arkeolojik kazılarda bulunan Bizans sikkeleri ile ilgi bazı çalışmalar mevcutken Haçlı sikkeleri ile ilgili yayınları genellikle yabancı kaynaklar oluşturmaktadır. Haçlı sikkelerinin pek çalışılmamasın sebepleri arasında; arkeolojik kazılarda sık karşılaşılmaması, belirli bölgelerde sikke sirkülasyonu olması, sikkelerinin azlığı ve Haçlıların idari ömürlerinin kısa olması düşünülebilir. Bizans'ın, Sâsânîlerle ve Müslüman Araplarla yaptığı savaşlar nedeniyle etkisiz geçen erken dönem ilk hâkimiyet evresinde, hem Harput civarında hem de kalede Erken Bizans sikkeleri ve diğer arkeolojik buluntular oldukça azdır. Bizans'ın Harput!taki ikinci ve asıl hâkimiyet evresi olarak tanımladığımız 10. yüzyıl sonlarından 1085 yılına kadarki süreç, Bizans sikkelerinin ve eserlerinin en yoğun olduğu dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplamda 38 adet bronz sikkenin incelemesi yapılmıştır. Bunlardan; 32 tanesi Bizans Dönemi!ne aittir ve 2 tanesi 6. yüzyıla, 1 tanesi 7. yüzyıla, 29 tanesi ise 11. yüzyıla tarihlendirilmiştir. Katalogdaki diğer 6 sikkeden 3 tanesi Edessa (Urfa) Haçlı Kontluğu!na, diğer 3'ü ise Antakya Haçlı Prensliği!ne aittir. Haçlı sikkeleri, Çubukoğullarının Harput!a egemen olduğu yıllara (1085-1113) denk gelmektedir. Bu sikkeler, bölge ticaretinde uzun süredir kullanılan ve güven veren Bizans sikkeleri taklit ederek darp edilmiş, Harput!ta ve bölgedeki ticari faaliyetlerde ödeme aracı olarak kabul görmüştür.
(İlk Baskıdır) Orhaniye Matbaası İstanbul 1925 / 1342
Harput, Anadolu'nun kısm-ı şarkisinde 1 (Mamuret el-Aziz) vilayet merkezi bir şehir olup Diyarbak... more Harput, Anadolu'nun kısm-ı şarkisinde 1 (Mamuret el-Aziz) vilayet merkezi bir şehir olup Diyarbakır'a 95 kilometre şimal-i garbisinde 2 ve Murat Nehri mecrasının garbında 3 olarak hiza-yı bahirden 4 1237 metre irtifaı olan bir tepenin üzerinde vakidir. Hükümet Konağı ahiran bu tepenin altında yani cenup garbîsinde 5 ve ovada vaki (mezraa) nam-ı mahalle indirilerek, orada bazı ebniye-i 6 emiriey(?) ve cami ve han gibi ebniye inşa olunmakla şimdiki halde Harput şehri iki kısımdan mürekkep olunmuştur. Mezraa, Hakan mağfur Sultan Abdülaziz Han'ın zamanında imar olunmakla (Mamuret el-Aziz) namını alarak sancağa ve badehu 7 teşkil eden vilayete dahi bu isim verilmiştir. Mezraa ile birebir Harput'un 25000 ahalisi olup, yalnız 2000'i Ermeni ve küsuru Müslümandır. Nefs-i Harput'ta 10 camii, 10 medrese, 8 kütüphane, 13 İslam ve 9 Hıristiyan mektebi, 8 kilise, 9 hamam, 12 han ve 843 dükkân ile 2675 hane mevcuttur. Rüştiye-i Mülkiye 8 mektebiyle Amerika misyonerlerinin yaptırdıkları cesim 9 bir Protestan mektebi dahi nefs-i Harput'tadır. Mezrada dahi 4 camii şerif, büyük bir Rüştiye-i Askeriye mektebi ile İslam ve Hıristiyan'a mahsus diğer 5 mektep, 4 hamam, 3 han, cesim bir kışla, 2 mensucat fabrikası, 1 dabakhane, 10 misafirhane, 19 mağaza, 250 dükkân ve 555 hane bulunuyor. Harput'un etrafında bağ ve bahçelerin çok ve meyveleri güzel olup arazisi dahi pek mümbit 10 ve mahsuldardır. Civarlarında sık sık ve büyük kariyeler 11 bulunuyor. Kışın havası ziyadece soğuk ise de, yazın serin ve sağlamdır. Harput hayli eski ise de şehir halinde olmayıp bir kale hükmündeydi. Asıl ismi (Harburut)' dur ki, Ermeni lisanında taş kale demektir.
Harput İç Kale'de, 2014 ve 2017 yılları arasında yapılan kazılarda farklı plankarelerde bulunan b... more Harput İç Kale'de, 2014 ve 2017 yılları arasında yapılan kazılarda farklı plankarelerde bulunan benzer tiplerdeki 10 adet bakır Artuklu sikkesinin tanıtılması; bununla beraber Artukluların sikke tasvirlerinde çağdaşı olan devletlerden ve geçmiş uygarlıklardan nasıl etkilendikleri sorusunun sikkeler ışığında cevaplanması makalenin amacını oluşturmaktadır. Harput İç Kale'de ele geçirilen Artuklu sikkelerinin bir makaleye ilk kez konu olması da makalenin önemini ortaya koymaktadır. Makalenin giriş bölümü iki başlıktan oluşmaktadır: İlkin Harput İç Kale kazılarının tarihçesi hakkında bilgi verilmiş, sonra Harput'ta Artukoğulları Devri anlatılmıştır. Değerlendirme bölümünde, sikkeler üzerindeki tasvirler melek ve büst tasvirli olarak iki grupta incelenmiş, bu tasvirlerin ne anlama geldiği farklı yorumlar katılarak izah edilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde, sikkeler üzerindeki yazı ve betimlemelerin ortak özellikleri, farklılıkları ele alınarak tablo ile açıklanmıştır. Buna göre tarafımızca; 1-4 numaralı sikkeler Fahreddin Kara Arslan, 5 ve 6 numaralı sikkeler Nureddin Muhammed, 7-10 numaralı sikkeler ise İmameddin Ebubekir Dönemlerine tarihlenmiştir. Katalog bölümünde sikkeler kronolojik olarak yerleştirilmiştir. Sikkeler ait oldukları döneme ve (varsa) darp yıllarına göre sıralanmıştır. Katalogda kodlar arasındaki farklılık, 2017 yılı kazı sezonunda plankarelerin deniz seviyesine olan yüksekliğinin temel alınmasından kaynaklanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Harput, Harput Kalesi, Kazı, Artuklular, Artuklu Sikkeleri. Abstract This statement focuses on presenting 10 copper Artuqid coin that was found in different sections of Harput Inner Castle Excavations between 2014 and 2017, and also answering how Artuqids be affected for descriptions on coins by other states that exist past and his own period. Also, being an article subject first time of Artuqid coins that was found in Harput Inner castle is also reveals the importance of this article. Statement's intoduction title consist two parts: presenting informations about history of Harput Inner Castle Excavations, and Artuqid Era in Harput. In the examination title, descriptions on coins examined in groups of angel and bustdescriptioned coins, and also, meanings of coin's descriptions explained by using different interpretations. In the result title, differencies and similarities of writings and descriptions on coins explained with using chart. According to this, 1-4 numbered coins belongs to Fahrettin Kara Arslan era, 5 and 6 numbered coins are belongs to Nureddin Muhammed era, and 7-10 numbered coins are belongs to İmameddin Ebubekir era. In the catalog section, coins are placed by cronological order. Coins sorted by its periods and (if exist) making years. Due to the grids are based on sea-level in 2017 excavation season, there is a differencies between codes in catalogue.
Drafts by Mehmet Bayram
Sayfa 3 / ۳ Din-i Mübin İslam'ın 4 bir esas metin üzerine mübteni 5 olup vahiy mahz 6 olan K... more Sayfa 3 / ۳ Din-i Mübin İslam'ın 4 bir esas metin üzerine mübteni 5 olup vahiy mahz 6 olan Kur'an-ı Azimüşşanın her ayet-i celilesinin bir mucize-i beliğ-i hidayet ve ahkâm mübeccele-i 7 Muhammediye'nin her birisi müntesibin 8 muazzıbını 9 için birer hüccet-i bedia-i selamet bulunduğu bilcümle aklı hazıra ve sabıka indinde müslimdir. Hatt-ı zamanımızda sözleri yegâne medar işhad 10 ve istişhad 11 olan Avrupa ve fazlası cümleten din-i Mübin Ahmedi'nin ekmel 12 edyan 13 mevcuda olduğunu teslimde müttefiktir. Bu da umumen yazdıkları kitab-ı mütenevvia 14 ve mahfuz ve mazbut olan akval 15 hak şenasaneleriyle sabittir. Malumattır ki bir şeyin büyüklüğünü o şeyin hasmı olanlar bile teslime Sayfa 4 / ٤ mecbur olursa zerre kadar aklı olanlar artık onun fazl 16 ve kadrini teslimde tereddüt etmezler. Akl-ı selim ve fikr-i müstakim ashabı olanlar diyanet-i İslamiye'yi teşkil eden ahkâmı nazar-ı insaf ve iman ile müşahede edip düşünseler derhal serfüru 17 ve perde-i secde ve tazim olmaktan kendilerini alamazlar. Hayfa ki 18 li hikmet-ah teali bu endişe-i hidayet cuyane 19 herkes için müyesser 20 olamıyor. Fakat bir kere o tarik-i saadet 21 refika-i duhul 22 ile müztefiz 23 amal-i saliha 24 olanlar artık o zevk musibetten leziz ve a'la bir şeyi göremezler. Va
Thesis Chapters by Mehmet Bayram
2014-2017 Yılları Arasında Harput İç Kale Kazılarında Bulunan Bizans Sikkeleri, 2019
Uploads
Papers by Mehmet Bayram
Drafts by Mehmet Bayram
Thesis Chapters by Mehmet Bayram