Տարածաշրջանային լեզուների եվրոպական խարտիա
Տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիա, ընդունվել Է 1992 թվականի նոյեմբերի 5-ին Ստրասբուրգում՝ անգլերեն և ֆրանսերեն լեզուներով, երկու տեքստերն էլ հավասարապես վավերական են, մեկ օրինակում, որը պահվում է Եվրոպայի խորհրդի արխիվում։ ԵԽ գլխավոր քարտուղարը Խարտիայի պատճենները ուղարկում է Եվրոպայի Խորհրդի յուրաքանչյուր անդամ պետության և այն պետություններին, որին առաջարկվել է միանալ այդ խարտիային։
Խարտիայի բովանդակություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նախաբան.
Մաս I - «Ընդհանուր դրույթներ»։ Սահմանումներ և այլն։
Մաս II – «2-րդ հոդվածի 1-ին կետին համապատասխան հետապնդվող նպատակներն ու սկզբունքները»։ Սույն մասը պարունակում է Ընդհանուր դրույթներ, որոնք կողմերը պարտավորվում են կիրառել իրենց տարածքում գտնվող բոլոր տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների նկատմամբ։
Մաս III - «միջոցներ, որոնք նպաստում են հանրային կյանքում տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների օգտագործմանը՝ 2-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պարտավորությունների համաձայն»։ Կոնկրետ պարտավորություններ, որոնցից կողմերը պարտավորվում են կիրառել առնվազն յուրաքանչյուր լեզվի նկատմամբ, որը նշված է համապատասխան կողմի կողմից։
Մաս IV - «խարտիայի կիրառումը»։ Կանոններն ներկայացնելու և գնահատելու պարբերական հրապարակային հաշվետվությունների կողմերի համապատասխանության կանոնադրության.
Մաս V - «Եզրափակիչ դրույթներ»։ Ստորագրումը, վավերացումը, ընդունումը կամ հաստատումը, ուժի մեջ մտնելը, Խարտիայի չեղյալ հայտարարումը, դրան միանալը և վերապահումները։
Մարզային լեզուների համար նշաձողի նորմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եթե լեզուն օգտագործում են այս կամ այն տարածաշրջանում կրողների 2%-ից մինչև 10%-ը, ապա այն ձեռք է բերում տարածաշրջանային կարգավիճակ[1]։
Եվրոպայի տարածաշրջանային լեզուների ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ալբաներեն
- Հայերեն
- Ասորերեն
- Բասկերեն
- Բաշկիրերեն
- Բելոռուսերեն
- Բուլղարերեն
- Հունգարերեն
- Վերին սորբերեն
- Արևելաֆրիզերեն
- Հունարեն
- Դանիերեն
- Իդիշ
- Իռլանդերեն
- Իտալերեն
- Կարելերեն
- Կաշուբերեն
- Քվեներեն
- Կիպրական արաբերեն
- Քրդերեն
- Լիտվերեն
- Մակեդոներեն
- Մեյանկիելի
- Գերմաներեն
- Ստորին սորբերեն
- Ստորին գերմաներեն
- Լեհերեն
- Ռուսիներեն
- Ռուսերեն
- Սաամյան լեզուներ
- Հյուսիսային ֆրիզերեն
- Սերբերեն
- Սլովակերեն
- Սլովեներեն
- Թաթարերեն
- Թուրքերեն
- Ուկրաիներեն
- Ֆիններեն
- Խորվաթերեն
- Գնչուերեն
- Չեռնոգորերեն
- Չեխերեն
- Շվեդերեն