Léngua Ido
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
'L Ido 'l è na léngua invintàda in dal 1907 da 'n grup ad siensiâ e linguìsta parténd da 'l règhli d'l Esperanto ma più fàcila. Al gh'à sinc vucàli, qvéli d'l Itagliàn e dal Miranduléś, sénsa È e Ò vèrti, e al dróa al 26 létri d'l alfabē latìn śuntànd-ag i digràma ch (/tʃ/ dla paròla ciùć) e sh (/ʃ/ d'l itagliàṅ scimmia) méntar qu a s lèś /kw/ cuma in dla paròla quaciàr.
A s pènsa ch'i la dascóran fra 2000 e 5000 parsòni in tut al mónd, specialmènt in Frància e Germâgna.
Soquànt cunfrònt
| Ido | Emigliàṅ: Miranduléś | Itagliàn | Ingléś | Francéś | Tedésc | Rus | Spagnōl |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| bona | bòṅ | buono | good | bon | gut | dobriy | bueno |
| donar | dar | dare | give | donner | geben | darit | dar |
| filtrar | filtràr | filtrare | filter | filtrer | filtern | filtrovat | filtrar |
| gardeno | giardèṅ | giardino | garden | jardin | garten | ogorod | jardin |
| kavalo | cavàl | cavallo | horse | cheval | pferd | kon | caballo |
| maro | mâr | mare | sea | mer | meer | more | mar |
| naciono | nasiòṅ | nazione | nation | nation | nation | narod | nación |
| studiar | studiàr | studiare | study | étudier | studieren | shtudirovat | estudiar |
| yuna | śōvan | giovane | young | jeune | jung | yuniy | joven |
Gramàtica
| Fórma gramaticàla | IDO | ESPERANTO | MIRANDULÉŚ |
|---|---|---|---|
| nóm singulàr | -o (libro) | -o (libro) | ♂ -ø (lìbar) ♀ -a (rósa) |
| nóm pluràl | -i (libri) | -oj (libroj) | ♂ -l → -i (diàvul → diàvui) ♀ -a → -i (fémna → fémni) àtar caś -ø (lìbar) |
| agetìṿ | -a (varma) | -a (varma) | ♂ -ø • ♀ -a (cald • calda) |
| avèrb | -e (varme) | -e (varme) | -mènt (caldamènt) |
| vèrb infinî preśènt | -ar (irar) | -i (iri) | -àr • -ar • -ìr (andàr) |
| vèrb preśènt | -as (iras) | -as (iras) | (mè) a vag |
| vèrb pasâ | -is (iras) | -is (iris) | (mè) a sòṅ andâ • (mè) a 'ndàva |
| vèrb futùr | -os (iros) | -os (iros) | (mè) a 'ndarò |
| vèrb imperatìṿ | -ez (irez) | -u (iru) | và! |
| vèrb cundisiunàl | -us (irus) | -us (irus) | (mè) a 'ndarév |
Al Paternòstar d'l Ido
Chè 'd sóta a gh'è al tèst dal Paternòstar in Ido cun la tradusiòṅ in Emigliàṅ (Miranduléś).
Paire nòstre que siès dins lo cèl, (Pàdar nòstar ch'at sē in dal cēl)
tua nomo santigesez; (ch'a sia santificâ al tò nóm)
tua regno advenez; (ch'a végna al tò régn)
tua volo facesez (ch'a sia fat al tò vulēr)
quale en la cielo tale anke sur la tero. (in sla tèra cum in dal cēl)
Donez a ni cadie l'omnidiala pano, (Dà-'s al nòstar paṅ ad tut i dè)
e pardonez a ni nia ofensi, (pardóna i nòstar dèbit)
quale anke ni pardonas a nia ofensanti, (cuma nuàtar a i perduném a i nòstar debitōr)
e ne duktez ni aden la tento, (e fà ch'a n caschém minga in dla tentasiòṅ)
ma liberigez ni del malajo. (ma lìb'r-as dal mal)
Amen.