Bu makalede; geleneksel kültürün günümüz toplumu tarafından ve özellikle de genç kuşaklar tarafından yeterince önemli bulunmaması ve buna neden olduğu kabul edilen "gelenek" teriminin tanımlanmasının doğru olup, olmadığı tartışılmıştır. Bu tartışmadan hareketle; "gelenek", "değişme", "gelişme", "bozulma" ve de "güncelleme" kavramları değerlendirilmiştir. Geleneğin değişmeye izin veren bir yapıda olduğu, değişmeye izin vermenin ise güncellemeyi getirdiği kabul edilmiştir. Sonuçta; halk bilgisi yaratmalarının ve genel olarak halk kültürünün hangi özelliklerinin güncellemeye izin verdiğinin ve bu güncellemenin nasıl yapılması gerektiğini bilmenin önemli olduğu belirlenmiştir.

İnsanoğlu yeryüzünde yaşamaya başladığı günden itibaren etrafındaki varlıkları ve olayları kavramaya çalışmış, varlıklar ve onların çeşitli özellikleriyle doğa olayları arasında ilişki kurmaya veya var olan ilişkiyi çözümleme çabası içinde olmuştur. Bu çabaların sonucunda, bir taraftan varlıkları adlandırıp, özelliklerine göre onları sınıflandırırken, diğer taraftan da her varlığın ne zaman, hangi olaylar içinde yer aldığını gözleyerek, varlıklarla birlikte olayların da özelliklerini belirlemiştir. Bitki ve hayvanların özellikleri, toprağın, suyun ve havanın özellikleri, güneş ve ayın hareketleri çeşitli toplumlar tarafından en eski devirlerden itibaren gözlenmiş ve aralarındaki ilişki kavranmaya ve çözülmeye çalışılmıştır. Bu gözlem, algılama ve çözümleme çalışmalarına bağlı olarak, belli bir mantık çerçevesi oluşturan insanlık, varlık, olay, zaman ve yer kavramlarını geliştirerek, kendi yaşamını da günlük, aylık ve yıllık çalışmalar şeklinde düzenlemeye gitmiştir. Kültür adını verdiğimiz kavram da atalarımızın doğayı, varlıkları ve olayları ilk algılamaları, varlıkları adlandırmaları, onlar arasındaki doğal ilişkiyi kavramaları ve kendi yaşam biçimlerini bu algılama ve adlandırmalara bağlı olarak düzenlemeleriyle oluşmuştur.

Kafkasya, Anadolu ve Balkanlarda yaygın olarak bilinen anlatmalar arasında "Kaçak", "Efe" ve "Haiduk" anlatmaları oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu anlatmaların kahramanları gerçekten yaşamış kişilerdir ve genç yaşlarda, bir nedenle kanunlara karşı gelmiş, yerel veya merkezî yönetimlerle mücadele etmiş ve hayatlarının büyük bir kısmını "kanun dışı" veya "kaçak" olarak yaşamışlardır.