HECE Dergisi, Hikayenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin, Edit: H.Argunşah- Ayşe Demir, S.265, Ocak 2019.
Giriş Ömer Seyfettin (1884-1920)'in, Türkiye'de modern hikâyeciliği öncü ismi olarak nitelenmesin... more Giriş Ömer Seyfettin (1884-1920)'in, Türkiye'de modern hikâyeciliği öncü ismi olarak nitelenmesini sağlayan kurgusal metinleri, aynı zamanda Osmanlı son dönemini / İkinci Meşrutiyet Dönemi'ni neredeyse bütün yönleriyle yansıtan ve yine bütün yönleriyle eleştiren yoğun sosyo-politik içerikli anlatılardır.l Kendi içinde tutarlı ve bütünlüklü bir dünya görüşü ile Ömer Seyfettin'in, aynı zaman-da teklif niteliği taşıyan, açık veya gizli imalarla çözüm önerileri de sunan politik bir tavır geliştirdiği eserleri, toplumsal nitelikli eleştiriye yaslanır. Ömer Seyfettin, kurgusal nitelikli yazılarında, toplumsal eleştirilerini son derece çarpıcı olay örgüleri, sıradışı karakterler ve söylemi destekleyen anlatım tekniklerine yaslanarak yapmayı tercih eder. Toplumsal eleştirinin aynı zamanda farkındalık kazandırma, bilinç ve duyarlık inşa etme gibi didaktik olarak vasıf-landırılabilecek bir mesaj iletme kaygısı ile birlikte iç içe oluşu dikkati çeker. Şüp-hesiz irili ufaklı çok sayıda kurgusal metin inşa eden yazarın bu yönünün açığa çıkarılması her bir kurgusal metni göz önünde bulunduran kapsamlı çalışmalar gerektirir. Biz bu çalışmada yazarın sadece tek bir hikâyesine odaklanacağız. Ömer Seyfettin'in, topluma eleştirel bakış açısının salt bir eleştiri yapmak değil aynı zamanda belli teklifleri sunmak amacıyla şekillendiği görülür. Onun yaklaşımı aksayan ve zaafiyet bulunan alanları işaret eden ancak ardında bir çözümsüzlük bı-rakan bir eleştiri değil, çözüm önerileri sunan, belli söylem ve yaklaşımları olumladı-ğını açık veya gizli bir şekilde imâ eden bir eleştirel bakıştır. Bu bağlamda eserlerinde sıkça görülen çarpıcı sahnelerle mesaj iletme yöntemi söz konusu amaca yönelik bir tasarruf olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada yazarın ahlakçı tutumunu önceler-ken kullandığı ironik üsluba odaklanacağız. Bu bağlamda "Zeytin Ekmek" başlıklı hikâyesinden yola çıkarak yazarın ironist bir ahlakçı olarak üslubunu irdeleyeceğiz. İroni ve İşlevi Hem felsefi niteliği olan hem de retorik ile ilgili bir kavram olarak tarihi Sokrat'a dayandırılan ironinin, tüm tanımlarında kabaca "bir şey söyleyip başka DOÇ. Dr., Ankara Yıldırım Beyazıt Ünv. İnsan ve Toplum Bil, Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
Uploads
papers by M.Kevser Baş